Trong thế giới game hiện đại, việc trải nghiệm mượt mà và sống động ngày càng trở thành tiêu chuẩn tối thiểu đối với người chơi. Một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng hình ảnh khi chơi game chính là FPS. Vậy FPS là gì? FPS bao nhiêu là đủ để có trải nghiệm tốt? Làm sao để đo được chỉ số FPS trên thiết bị của bạn? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

Chỉ số FPS là gì?

FPS (Frames Per Second) hay “khung hình trên giây” là chỉ số thể hiện số lượng khung hình mà GPU (card đồ họa) có thể xử lý và hiển thị trên màn hình trong một giây. Nói cách khác, FPS càng cao thì hình ảnh hiển thị càng mượt, giảm hiện tượng giật lag, xé hình khi chơi game hoặc xem video.

Ví dụ, nếu một trò chơi hiển thị ở 60 FPS, tức là trong 1 giây màn hình sẽ hiển thị 60 khung hình liên tục, giúp mắt người cảm nhận chuyển động mượt mà hơn so với 30 FPS hay 24 FPS.

FPS đóng vai trò rất quan trọng trong các tựa game yêu cầu phản xạ nhanh như bắn súng FPS, đua xe, hoặc game hành động. Chỉ số FPS cao giúp game thủ dễ dàng theo dõi chuyển động của đối thủ, từ đó nâng cao khả năng chiến thắng.

Các mức FPS thông dụng nhất

Trong thực tế, không phải game nào cũng cần FPS cực cao. Tùy thuộc vào thể loại game, thiết bị phần cứng và màn hình, mà có thể lựa chọn mức FPS phù hợp. Dưới đây là các mức FPS phổ biến và ý nghĩa của từng mức.

Mức 16 FPS

Đây là mức rất thấp, thường thấy trên các thiết bị cấu hình yếu hoặc khi chạy các game nặng quá khả năng xử lý. 16 FPS khiến hình ảnh hiển thị giật, delay, phản hồi chậm khiến trải nghiệm game gần như không thể chấp nhận. Mức này chỉ phù hợp với các hoạt động hiển thị cơ bản như xem hình ảnh tĩnh.

Mức 24 FPS

Mức 24 FPS là chuẩn điện ảnh, thường dùng trong phim truyện và video. Dù chưa thực sự mượt mà nhưng vẫn đủ để mắt người cảm nhận được chuyển động liền mạch. Tuy nhiên, trong chơi game, mức FPS này chỉ ở mức chấp nhận được, không phù hợp với các tựa game đòi hỏi tốc độ cao.

Mức 30 FPS

Đây là mức tối thiểu được xem là “có thể chơi được” với nhiều game console và máy tính tầm trung. Game ở mức 30 FPS có thể chơi mượt trong các tựa game chiến thuật, nhập vai hoặc phiêu lưu. Tuy nhiên, đối với các game hành động nhanh, mức này vẫn còn thiếu ổn định và dễ khiến người chơi cảm thấy khó chịu nếu so với các mức cao hơn.

Mức 60 FPS

Mức phổ biến nhất và được xem là tiêu chuẩn lý tưởng hiện nay cho trải nghiệm chơi game mượt mà. 60 FPS giúp hiển thị chuyển động chân thực, giảm giật lag rõ rệt và phù hợp với mọi thể loại game, kể cả các game bắn súng, đối kháng hay MOBA. Hầu hết game thủ chuyên nghiệp đều ưu tiên mức FPS này trở lên.

Mức 120 FPS

Đây là mức FPS cao, phù hợp với các màn hình tần số quét 120Hz trở lên. Game ở mức 120 FPS mang lại trải nghiệm siêu mượt, chuyển động tự nhiên và gần như không có độ trễ hình ảnh. Tuy nhiên, để đạt được 120 FPS, thiết bị cần có cấu hình rất mạnh cùng với card đồ họa cao cấp. Mức này thường dành cho các game thủ thi đấu hoặc người dùng chuyên nghiệp.

FPS bao nhiêu chơi game là tốt nhất?

Sau khi tìm hiểu FPS là gì, ra hiểu được rằng, không có con số cố định nào là “tốt nhất”, bởi mức FPS lý tưởng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Thể loại game: Game nhập vai, chiến thuật có thể chơi tốt ở 30 FPS, trong khi game bắn súng yêu cầu tối thiểu 60 FPS trở lên.
• Tần số quét màn hình: Nếu màn hình của bạn chỉ hỗ trợ 60Hz thì mức FPS tối đa bạn cảm nhận được là 60, nên việc nâng FPS lên 120 hay 144 không mang lại khác biệt đáng kể.
• Cấu hình máy tính: Nếu máy tính không đủ mạnh, việc đẩy FPS lên cao sẽ gây nóng máy, tụt hiệu năng, và dễ crash game.

Tuy nhiên, theo đánh giá chung:

• 30 FPS: Tạm ổn, chấp nhận được với game nhẹ.
• 60 FPS: Tốt, mượt mà, tiêu chuẩn cho phần lớn game.
• 120 FPS trở lên: Rất tốt, phù hợp với game cạnh tranh, yêu cầu phản xạ nhanh.

Đo chỉ số FPS bằng cách nào?

Sau khi hiểu rõ về FPS là gì, bạn có thể kiểm tra FPS của máy khi chơi game bằng các công cụ sau.

Dùng phần mềm MSI Afterburner: Đây là phần mềm miễn phí, thường dùng để theo dõi hiệu suất CPU, GPU, RAM và đặc biệt là hiển thị FPS khi chơi game. Bạn chỉ cần tải về, cài đặt và bật phần “On-Screen Display” để hiển thị FPS ngay trong game.

Dùng Xbox Game Bar (Windows 10 trở lên): Bấm Windows + G để mở Xbox Game Bar, sau đó chọn tab “Performance” -> “FPS”. Sau vài giây hiệu chuẩn, bạn sẽ thấy chỉ số FPS của game đang chơi.

Sử dụng phần mềm Fraps: Fraps là công cụ lâu đời, hiển thị FPS ở góc màn hình khi chơi game. Tuy không còn cập nhật nhiều nhưng vẫn hoạt động tốt với nhiều game cũ.

Tính năng tích hợp trong game: Nhiều tựa game hiện nay có sẵn tùy chọn hiển thị FPS trong phần “Settings” hoặc “Developer Console”. Bạn chỉ cần bật tính năng này để theo dõi chỉ số FPS thực tế.

Những yếu tố ảnh hưởng đến FPS là gì?

Để cải thiện trải nghiệm chơi game và khắc phục tình trạng giật, lag, điều quan trọng là bạn cần hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số FPS (Frames Per Second). Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

Cấu hình phần cứng: CPU, GPU, RAM

Trong một hệ thống máy tính, phần cứng là yếu tố quyết định chính đến hiệu năng và tốc độ hiển thị khung hình. Việc hiểu đúng FPS là gì sẽ giúp bạn nhận biết tầm quan trọng của phần cứng.

• GPU (Card đồ họa): Đây là linh kiện chịu trách nhiệm chính trong việc xử lý hình ảnh và hiển thị lên màn hình. Một GPU mạnh mẽ có thể xử lý nhiều khung hình mỗi giây hơn, từ đó nâng cao FPS. Ngược lại, nếu GPU yếu hoặc đã cũ, không đủ khả năng xử lý các hiệu ứng đồ họa nặng, FPS sẽ giảm rõ rệt.
• CPU (Bộ xử lý trung tâm): Dù không trực tiếp xử lý đồ họa, CPU lại đảm nhiệm phần lớn logic game, AI, vật lý,… Một CPU yếu sẽ gây nghẽn cổ chai (bottleneck), khiến GPU không phát huy được hết sức mạnh, từ đó làm giảm FPS.
• RAM: Bộ nhớ RAM hỗ trợ lưu trữ dữ liệu tạm thời. Nếu dung lượng RAM thấp hoặc tốc độ RAM chậm, game sẽ phải truy xuất dữ liệu từ ổ cứng – làm giảm hiệu suất tổng thể và gây tụt FPS.

Lưu ý: FPS sẽ chỉ ổn định nếu toàn bộ hệ thống phần cứng hoạt động đồng bộ và phù hợp với yêu cầu cấu hình của game.

Độ phân giải và thiết lập đồ họa trong game

Qua những nội dung lý giải FPS là gì, một trong những lý do thường gặp khiến FPS giảm là thiết lập đồ họa quá cao hoặc độ phân giải vượt quá khả năng xử lý của máy.

• Độ phân giải (Resolution): Chơi game ở độ phân giải cao như Full HD (1920×1080), 2K (2560×1440) hoặc 4K (3840×2160) sẽ đòi hỏi GPU xử lý lượng điểm ảnh lớn hơn nhiều so với độ phân giải thấp, làm giảm FPS nhanh chóng nếu GPU không đủ mạnh.

• Chất lượng đồ họa (Graphics Settings): Các thiết lập như “Ultra”, “High” sẽ bật nhiều hiệu ứng nâng cao như ánh sáng động, đổ bóng, phản xạ nước,… Tuy đẹp mắt nhưng lại tiêu tốn tài nguyên lớn. Việc hạ thấp các tùy chọn như “Shadow Quality”, “Anti-Aliasing” hay “Texture Detail” sẽ cải thiện FPS đáng kể mà không ảnh hưởng quá nhiều đến trải nghiệm hình ảnh.

Gợi ý: Hãy thử nghiệm nhiều cấu hình đồ họa khác nhau để tìm được mức cân bằng giữa hình ảnh đẹp và tốc độ mượt mà.

Ổ cứng và hệ điều hành

Một hệ điều hành không tối ưu hoặc ổ cứng gặp vấn đề cũng có thể ảnh hưởng đến tốc độ xử lý game, dù không trực tiếp liên quan đến GPU.

• Ổ cứng (HDD/SSD): Ổ cứng quá đầy, bị phân mảnh (với HDD) hoặc tốc độ chậm khiến thời gian tải dữ liệu dài hơn, gây hiện tượng giật khi load map, texture hay cutscene trong game. SSD thường giúp cải thiện đáng kể tình trạng này.
• Hệ điều hành và ứng dụng nền: Windows bị lỗi, cài đặt nhiều phần mềm rác, chương trình khởi động cùng lúc hoặc virus cũng khiến CPU/RAM bị chiếm dụng không cần thiết, làm giảm FPS khi chơi game.

Mẹo nhỏ: Dọn rác hệ thống, kiểm tra ứng dụng khởi động và sử dụng SSD để cài game sẽ giúp FPS ổn định hơn.

Tản nhiệt và nhiệt độ máy

Khi máy tính hoạt động ở nhiệt độ cao, đặc biệt là khi chơi game nặng, các linh kiện như CPU và GPU sẽ tự động giảm xung nhịp (thermal throttling) để tránh quá nhiệt, từ đó khiến FPS tụt mạnh và không ổn định. Đó là lý do mà ta cần tìm hiểu kĩ và sâu FPS là gì.

• Nguyên nhân gây quá nhiệt: Bụi bẩn bám vào quạt tản nhiệt, keo tản nhiệt cũ, luồng gió trong thùng máy không tối ưu,…
• Dấu hiệu: Máy quá nóng, quạt quay mạnh, FPS tụt bất ngờ sau vài phút chơi game.

Giải pháp: Vệ sinh máy định kỳ, thay keo tản nhiệt nếu cần, dùng đế tản nhiệt với laptop hoặc lắp thêm quạt case với PC.

Trình điều khiển (Driver) và cập nhật game

Cập nhật driver là bước thường bị bỏ qua nhưng lại có ảnh hưởng lớn đến hiệu năng game:

• Driver GPU: Một driver card màn hình lỗi thời có thể gây xung đột, thiếu tối ưu hoặc thậm chí không tương thích với các tựa game mới. Nhà sản xuất như NVIDIA và AMD thường xuyên cập nhật driver để cải thiện hiệu năng và sửa lỗi.
• Cập nhật game: Nhiều game khi mới ra mắt chưa được tối ưu tốt, dẫn đến FPS thấp hoặc không ổn định. Sau vài bản vá (patch), hiệu năng có thể được cải thiện rõ rệt.

Lời khuyên: Hãy luôn cập nhật driver GPU từ trang chính thức (NVIDIA GeForce Experience, AMD Adrenalin) và giữ game ở phiên bản mới nhất.

Cách cải thiện chỉ số FPS khi chơi game

Sau khi hiểu FPS là gì, nếu cảm thấy FPS trên máy mình không đủ mượt, bạn có thể áp dụng những cách sau để cải thiện:

• Giảm thiết lập đồ họa trong game: Tắt các hiệu ứng như Shadows, Anti-Aliasing, Motion Blur,… hoặc chuyển từ “Ultra” xuống “Medium” sẽ tăng FPS đáng kể.
• Cập nhật driver GPU: Đảm bảo card đồ họa luôn được cập nhật phiên bản driver mới nhất từ trang chủ NVIDIA hoặc AMD để đạt hiệu năng tối ưu.
• Tắt các ứng dụng chạy nền: Những phần mềm như trình duyệt, trình diệt virus, hoặc ứng dụng nền có thể chiếm dụng tài nguyên hệ thống, làm giảm FPS.
• Tối ưu hóa hệ điều hành: Dọn rác, cập nhật Windows, tắt các hiệu ứng không cần thiết cũng là cách gián tiếp giúp tăng hiệu suất và FPS.
• Nâng cấp phần cứng: Nếu đã tối ưu hết cách mà FPS vẫn thấp, bạn nên cân nhắc nâng cấp RAM, SSD hoặc GPU để cải thiện trải nghiệm chơi game.
• Sử dụng phần mềm tối ưu hệ thống: Các phần mềm như Razer Cortex, Game Booster,… có thể tự động tắt các dịch vụ không cần thiết và phân bổ tài nguyên tối ưu cho game.

Tạm kết

Qua bài viết này của Hoàng Hà Mobile, bạn đã hiểu rõ FPS là gì, đâu là mức FPS lý tưởng khi chơi game và những yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số này. FPS không chỉ là con số, mà là yếu tố quyết định trải nghiệm game mượt mà hay giật lag. Hãy chủ động đo FPS, điều chỉnh cấu hình phù hợp và tối ưu máy để đạt hiệu suất chơi game tốt nhất.

XEM THÊM:

• Desktop là gì? 6 cách đơn giản nhất để quay lại màn hình Desktop
• CPU là gì? Cấu tạo, chức năng và các loại CPU phổ biến nhất hiện nay