Điểm đến của những chiếc iPhone bị mất trộm: Từ muôn nẻo đường trên thế giới đến một tòa nhà tại Trung Quốc

Câu chuyện bắt đầu từ một tối thông thường ở khu Kensington, London, khi Sam Amrani vừa kết thúc công việc và đang gõ tin nhắn trên WhatsApp. Đột nhiên, hai người đàn ông đi xe đạp điện xuất hiện từ hai phía và giật chiếc iPhone 15 Pro mới mua được bốn tháng của anh. Tuy nhiên, điều mà những tên trộm không ngờ tới là Amrani lại là một doanh nhân công nghệ chuyên về phân tích không gian địa lý, và anh quyết định theo dõi hành trình của chiếc điện thoại bị đánh cắp.

Hành trình đưa Amrani khám phá ra một mạng lưới buôn bán phức tạp khiến anh phải kinh ngạc. Chiếc iPhone trước tiên xuất hiện tại một cửa hàng sửa chữa độc lập phía sau ga Marylebone, sau đó di chuyển qua nhiều địa điểm khác nhau trên khắp London. Chỉ sau một tuần, anh thức giấc vào ban đêm để thấy tín hiệu từ điện thoại phát ra tại một địa chỉ ở Kowloon, Hong Kong, rồi cuối cùng “định cư” tại khu Huaqiangbei ở Thâm Quyến, Trung Quốc.

Khu vực Huaqiangbei không chỉ là một trung tâm thương mại điện tử thông thường, mà đã trở thành điểm đến cuối cùng của hàng nghìn chiếc iPhone bị đánh cắp từ khắp nơi trên thế giới. Tại trung tâm của mạng lưới này là tòa nhà Feiyang Times – một tòa tháp màu xám nâu tẻ nhạt được cộng đồng Apple trên các diễn đàn trực tuyến, mạng xã hội và nạn nhân bị trộm cắp điện thoại gọi là “tòa nhà iPhone bị đánh cắp của Trung Quốc”.

Tầng ba và bốn của tòa nhà Feiyang chuyên bán iPhone cũ từ châu Âu và Mỹ, nơi này sôi động nhất vào buổi chiều muộn và đêm. Các thương gia từ Trung Quốc đại lục, Hong Kong và nhiều quốc gia khác ở phương Nam tụ tập tại những gian hàng kính chật hẹp để mặc cả mua bán iPhone theo lô với các mẫu mã và tình trạng khác nhau. Mặc dù nhiều điện thoại được bán ở đây là hàng thu đổi hợp pháp từ các nhà mạng hoặc cửa hàng điện thoại phương Tây, nhưng không ít trong số đó có nguồn gốc đáng ngờ.

Quy mô của ngành “công nghiệp” trộm cắp điện thoại này lớn đến mức đáng báo động. Cảnh sát Metropolitan của Anh đã cảnh báo vào tháng Hai rằng việc trộm cắp điện thoại ở London là một ngành công nghiệp trị giá 50 triệu bảng Anh mỗi năm. Trong một tuần “tăng cường truy quét”, lực lượng này đã thu giữ 1.000 thiết bị bị đánh cắp và thực hiện 230 vụ bắt giữ. Tình trạng tương tự cũng được ghi nhận gia tăng tại Paris và New York, cho thấy đây là một vấn đề toàn cầu.

Điều khiến Thâm Quyến trở thành điểm đến lý tưởng cho những chiếc iPhone bị đánh cắp chính là khả năng tái chế hoàn toàn của khu vực này. Các thương gia tại Huaqiangbei giải thích rằng họ có thể tìm thấy người mua cho mọi bộ phận của một thiết bị trong các chợ khác nhau của khu vực, từ màn hình và bo mạch cho đến chip và đồng. Thậm chí, họ còn có những thương gia sẵn sàng mua nhựa thừa để nấu chảy tái sử dụng làm chai lọ.

Điều này có nghĩa là ngay cả những chiếc điện thoại bị khóa từ xa bởi người dùng phương Tây vẫn có thể được tháo rời thành từng bộ phận và bán với một khoản lợi nhuận nhỏ. Wang, một người bán iPhone tại Feiyang với mái tóc dựng đứng và quần jean tẩy axit, thẳng thắn thừa nhận rằng ngay cả những chiếc điện thoại bị khóa từ xa hoặc có mật khẩu không thể bẻ khóa vẫn có “giá thị trường” của chúng.

Hong Kong đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng này với tư cách là cảng thương mại tự do không có thuế xuất nhập khẩu và hệ thống hải quan đơn giản. Hầu hết các nhà bán lẻ đều đồng ý rằng phần lớn điện thoại nước ngoài được bán ở Thâm Quyến đều đến thành phố này qua Hong Kong, nơi có hàng trăm nhà bán buôn thiết bị cũ hoạt động, nhiều trong số đó tập trung tại một tòa nhà công nghiệp duy nhất ở Kwun Tong.

Tại số 1 đường Hung To, các thương gia điện thoại từ Thâm Quyến thực hiện chuyến đi ngắn để xem các lô điện thoại bán buôn, trước khi mua chúng trong các cuộc đấu giá trực tuyến và mang về Huaqiangbei để bán lại nguyên vẹn hoặc tháo rời thành linh kiện. Tại đây, một số công ty công khai quảng cáo việc mua bán các lô hàng được dán nhãn “iCloud bị khóa” trên các ứng dụng, cũng như trên WeChat, Facebook và WhatsApp.

Bên trong tòa nhà công nghiệp 31 tầng này, hàng chục nhà bán buôn điện tử chen chúc trong những văn phòng nhỏ trải thảm xung quanh một loạt thang máy trung tâm. Người mua lục lọi qua những hộp các tông đầy iPhone được bọc bong bóng, hỏi nhân viên về nguồn gốc, tình trạng sửa chữa và số lượng có sẵn trước khi đặt giá thầu trong các cuộc đấu giá được tiến hành hàng ngày qua WhatsApp và các ứng dụng khác.

Điều đáng chú ý là trong một văn phòng, các hộp chứa iPhone được đánh dấu “Có ID” và “Không ID”, mà các thương gia xác nhận là để phân biệt giữa những chiếc điện thoại bị khóa từ xa qua ứng dụng Find My và những chiếc không bị khóa. Kevin Li, một người bán điện thoại từ Thâm Quyến đến thăm tòa nhà Kwun Tong, giải thích rằng việc kiếm lợi nhuận từ những chiếc điện thoại có ID phụ thuộc vào việc mua chúng với giá đủ rẻ, khoảng 70% thấp hơn so với điện thoại không bị khóa.

Thị trường này thu hút các thương gia quốc tế với những mục đích sử dụng đa dạng. Bilal Khan, một thương gia từ Pakistan muốn mua 300 chiếc iPhone, cho biết anh đặc biệt tìm kiếm những chiếc điện thoại Mỹ bị khóa SIM vì chúng chịu mức thuế nhập khẩu thấp hơn tại thị trường quê nhà. Khách hàng ở Pakistan sử dụng những chiếc điện thoại này cho chức năng camera, WiFi và chơi game thay vì dịch vụ dữ liệu di động và gọi điện.

Tương tự, Munir, một thương gia khác không muốn tiết lộ tên đầy đủ, đang tìm mua 100 đến 200 chiếc iPhone 13 Pro Max để bán lại với lợi nhuận khoảng 70 USD mỗi máy tại thị trường quê hương Libya của mình. Sự đa dạng về nguồn gốc và đích đến của các thương gia cho thấy quy mô toàn cầu của mạng lưới này.

Phương thức vận chuyển cũng được tổ chức một cách tinh vi. Đối với những lô hàng nhỏ, các thương gia sẽ mang điện thoại qua biên giới trong hành lý xách tay, nhưng những lô lớn hơn đòi hỏi “các công ty logistics chuyên biệt”. Các phương pháp khác để tránh thuế điện tử của Trung Quốc bao gồm giấu chúng trong xe khách qua biên giới hoặc “hợp tác với những kẻ buôn lậu”, theo các quảng cáo trên mạng xã hội Trung Quốc.

Thái độ của các bên liên quan khi được hỏi về nguồn gốc hàng hóa thể hiện sự phức tạp của vấn đề. Sáu người bán hàng đã nói với Financial Times rằng họ không biết những chiếc iPhone Mỹ được quảng cáo trong các gian hàng kính trước mặt họ đến từ đâu. Khi ban quản lý trung tâm thương mại Tongtiandi Communication Market được hỏi liệu có điện thoại bị đánh cắp ở nước ngoài được bán trong khuôn viên hay không, một người đại diện trả lời rằng các nhà cung cấp là người bán “tư nhân” và “việc họ bán gì là việc của họ”.

Mặc dù các thương gia khẳng định không có cách nào để xâm nhập vào các thiết bị bị khóa mật khẩu, nhưng các bài đăng trên mạng xã hội phương Tây cho thấy nhiều người bị đánh cắp điện thoại nhận được tin nhắn từ các cá nhân ở Thâm Quyến hoặc dỗ dành hoặc đe dọa họ xóa thiết bị từ xa và gỡ bỏ chúng khỏi ứng dụng FindMy.

Li kết thúc cuộc trò chuyện với một nhận định đầy ý nghĩa: “Đối với những thiết bị có ID, không có nhiều nơi có nhu cầu với chúng. Ở Thâm Quyến, có nhu cầu… đây là một thị trường khổng lồ.” Câu nói này tóm tắt một cách chính xác vị thế độc tôn của Thâm Quyến trong mạng lưới buôn bán thiết bị điện tử bị đánh cắp toàn cầu, nơi mà ngay cả những chiếc iPhone bị khóa chặt nhất cũng tìm được đường tiêu thụ.

 (Theo FT)