Được Mỹ ngỏ ý trao công nghệ, Trung Quốc 2 lần đánh tiếng, Việt Nam lại xúc tiến với 2 nước làm dự án vừa được nhắc tên trong dịp trọng đại

Sáng nay, tại lễ khởi công, khánh thành 250 công trình mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2025) ở điểm cầu trung tâm, Thủ tướng cho biết, “Việt Nam quyết tâm nỗ lực, thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa hoàn thành các công trình, dự án trọng điểm quốc gia đúng và vượt tiến độ đề ra, nhất là dự án đường sắt tốc độ cao, nhà máy điện hạt nhân, các trung tâm công nghệ cao, trung tâm chuyển đổi số…”

Với dự án điện hạt nhân, theo TS Nguyễn Anh Tuấn, chuyên gia năng lượng hạt nhân, ước tính suất đầu tư cho các nhà máy điện hạt nhân dao động từ 2,7 đến hơn 6 tỷ USD cho mỗi 1.000 Megawatt, tùy thuộc vào mức độ làm chủ công nghệ của từng quốc gia. Với quy mô 2.400 Megawatt cho mỗi nhà máy tại Ninh Thuận, tổng mức đầu tư có thể lên tới 24 tỷ USD (khoảng 625.560 tỷ đồng).

Hiện này, các địa phương đang đẩy mạnh công tác bồi thường, tái định cư, bảo đảm hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng để bàn giao thi công dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Mục tiêu là hoàn tất đàm phán dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 trong tháng 8/2025 và Ninh Thuận 2 chậm nhất vào tháng 5/2026.

Thực tế, nhiều quốc gia bày tỏ mong muốn hỗ trợ Việt Nam phát triển năng lượng hạt nhân. Vào tháng 2, tại buổi gặp gỡ doanh nghiệp Hàn Quốc, lãnh đạo Tập đoàn Posco International khẳng định sẵn sàng đầu tư, chuyển giao công nghệ xây dựng nhà máy điện hạt nhân quy mô nhỏ (SMR) tại Việt Nam.

Trung Quốc cũng 2 lần thể hiện mong muốn hợp tác. Vào ngày 7/3, lãnh đạo Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam đã tiếp Chủ tịch Tập đoàn Tư vấn công trình điện lực Trung Quốc (CPECC), CPECC bày tỏ mong muốn tham gia phát triển điện hạt nhân. Ngày 14/4, FECON và PowerChina ký hợp tác chiến lược trong các lĩnh vực như đường sắt tốc độ cao, điện hạt nhân, điện gió ngoài khơi và logistics.

Với Mỹ, trong ngày đầu tiên của vòng đàm phán thứ 2 Hiệp định Thương mại song phương Việt – Mỹ (19-22/5/2025 tại Washington D.C), hai bên thống nhất chia sẻ thông tin, tiến tới ký MOU giữa Westinghouse và Petrovietnam về phát triển điện hạt nhân. Hai bên sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực then chốt như đầu tư hạ tầng năng lượng (PPP, BOT), chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực kỹ thuật cho ngành điện hạt nhân.

Mới đây, Cổng thông tin điện tử Chính phủ cho biết, Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 316/TB-VPCP ngày 24/6/2025 kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn tại cuộc họp rà soát tiến độ các dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Phó Thủ tướng yêu cầu, khẩn trương tổ chức đàm phán với phía Nga theo đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn tại văn bản số 2304/VPCP-QHQT ngày 26/5/2025 của Văn phòng Chính phủ, trong đó làm rõ trách nhiệm của các bên trong việc bảo đảm thực hiện dự án, bảo đảm hoàn thành trong tháng 7 năm 2025 để tổ chức ký Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Liên bang Nga về hợp tác đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 trong tháng 8/2025.

Cùng với đó, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao, PVN và các cơ quan liên quan trao đổi, làm việc chặt chẽ với phía Nhật Bản về khả năng tiếp tục hợp tác đầu tư xây dựng Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 2 theo đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn tại văn bản số 2674/VPCP-QHQT ngày 18/6/2025 của Văn phòng Chính phủ; báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trong tháng 7/2025.

Thực tế, Nhật Bản đã phát triển nhiều công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực điện hạt nhân, bao gồm lò phản ứng nước nhẹ (Light Water Reactor – LWR), lò phản ứng nước sôi (Boiling Water Reactor – BWR), và lò phản ứng nước áp lực (Pressurized Water Reactor – PWR).

Nhật Bản đã triển khai các hệ thống I&C kỹ thuật số an toàn cho các cơ sở hạt nhân, thực hiện thành công các nâng cấp kỹ thuật số toàn diện cho các nhà máy được xây dựng, bao gồm lắp đặt bảng điều khiển chính, qua đó hiện đại hóa vận hành và cải thiện các giao thức an toàn.

Với Nga, quốc gia này đang thống trị trên thị trường năng lượng hạt nhân, vượt qua Mỹ, “sản xuất gần như toàn bộ nguồn nhiên liệu của thế giới” cho các lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR). SMR là nguồn năng lượng nhỏ gọn và hiệu quả, vượt qua các nhà máy hạt nhân truyền thống khổng lồ về mặt năng lượng, mạnh hơn gấp ba lần.

Trong quá trình xây dựng, Nga thường áp dụng các mô hình 3D tiên tiến để thiết kế và thi công. Hơn nữa, hệ thống điều khiển và giám sát tại nhà máy điện hạt nhân được số hóa và tự động hóa, đảm bảo an toàn và hiệu quả cao. Công nghệ cho phép theo dõi và kiểm soát toàn bộ hoạt động của nhà máy từ xa, hỗ trợ giám sát liên tục và phát hiện sớm các bất thường. Các thuật toán tiên tiến cũng giảm thiểu rủi ro sự cố và đảm bảo phản ứng nhanh trong tình huống khẩn cấp.