Elon Musk công bố công cụ AI “thông minh nhất thế giới”, khẳng định nó sẽ phát minh ra công nghệ mới vào cuối năm sau

Vừa qua, công ty xAI của Elon Musk đã chính thức ra mắt Grok 4, phiên bản mới nhất trong dòng mô hình AI do công ty của ông phát triển. Tuy được ca ngợi là có bước tiến vượt bậc về khả năng lập luận, Grok 4 cũng dấy lên nhiều lo ngại về tính an toàn và đạo đức trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo đang nóng lên từng ngày.

Mô hình AI siêu lập luận, vượt qua cả GPT-4 và Gemini

Grok 4 đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ của xAI từ huấn luyện dữ liệu quy mô lớn sang tối ưu hóa sau huấn luyện, tập trung vào lập luận logic, khả năng giải toán, sinh mã và suy luận khoa học. Không chỉ kế thừa những nền tảng từ phiên bản Grok 3, mô hình mới còn có khả năng xử lý các chuỗi logic sâu hơn và được phát triển thành nhiều biến thể chuyên biệt như Grok 4 Code, phục vụ các ứng dụng theo từng lĩnh vực cụ thể.

Đáng chú ý, Grok 4 được cho là đã đạt điểm số cao nhất từ trước đến nay trong một bài kiểm tra mang tên “Kỳ thi cuối cùng của nhân loại”, gồm hơn 100 câu hỏi thuộc nhiều lĩnh vực như toán học, hóa học và ngôn ngữ học. Với kết quả này, Grok 4 vượt qua hàng loạt đối thủ nặng ký như GPT-4 và Gemini.

Giáo sư Jimmy Ba, nhà nghiên cứu chính của dự án và là học trò cũ của “cha đẻ AI” Geoffrey Hinton, nhận định: “Tốc độ tiến bộ của Grok 4 nhanh tới phi lý”. Thành tựu này phần lớn đến từ việc xAI sử dụng siêu máy tính Colossus để huấn luyện mô hình, thay vì phụ thuộc vào các phương pháp huấn luyện truyền thống như trước.

Siêu máy tính, GPU và mô hình thương mại hóa cao cấp

Sự ra mắt của Grok 4 cho thấy rõ xu hướng phụ thuộc ngày càng lớn của ngành AI vào hạ tầng phần cứng đắt đỏ. xAI dự kiến sẽ sử dụng tới 100.000 GPU Nvidia GB200 để huấn luyện mô hình tạo sinh video, giúp tăng tốc độ xử lý lên gấp 30 lần so với các hệ thống cũ.

Tuy nhiên, điều này cũng kéo theo chi phí vận hành và thương mại hóa tăng vọt. Với gói doanh nghiệp Grok 4 Heavy được định giá tới 300 USD/tháng, mức phí API là 3 USD cho mỗi triệu token đầu vào, số tiền phản ánh chiến lược định giá dựa trên sự khan hiếm GPU trên thị trường. Gói Heavy còn tích hợp nhiều tác nhân AI song song, có thể tranh luận và hợp tác để giải các bài toán phức tạp.

Hướng đến thế giới thực và robot thông minh

Dù chưa được trang bị khả năng xử lý hình ảnh (dự kiến sẽ có ở Grok 6 hoặc 7), Grok 4 được xây dựng với mục tiêu hướng đến khả năng tương tác với thế giới thực. 

Grok 4 nhấn mạnh đến khả năng lập luận và sự đa dạng hóa theo từng lĩnh vực, phản ánh xu hướng ngành AI đang chuyển trọng tâm từ giai đoạn huấn luyện sang tối ưu sau huấn luyện. Cấu trúc Grok 4 được thiết kế để xử lý các chuỗi lập luận logic sâu, tập trung vào toán học, lập trình và suy luận khoa học. Biến thể Grok 4 Code hướng đến những ứng dụng chuyên biệt, cho thấy thị trường đang dần phân mảnh khi các nhà phát triển cạnh tranh về hiệu suất trong các lĩnh vực cụ thể, thay vì chỉ là năng lực tổng quát.

Grok 4 cũng được cho là đã đạt điểm số cao nhất từ trước đến nay trong “Kỳ thi cuối cùng của nhân loại” – một bài kiểm tra cực kỳ khó được xây dựng bởi các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực, bao gồm toán học, hóa học và ngôn ngữ học, với nhiều câu hỏi mà theo Musk là “không một chuyên gia nào có thể một mình giải được”. Mô hình này vượt qua các đối thủ mạnh như Gemini và GPT-4.

Giáo sư Jimmy Ba (ĐH Toronto), học trò cũ của Geoffrey Hinton và là nhà nghiên cứu chủ chốt của Grok 4, cho biết mô hình đạt được “tốc độ tiến bộ điên rồ” nhờ tập trung sử dụng siêu máy tính Colossus và các tài nguyên tính toán khổng lồ, đặc biệt trong các bài toán học tăng cường và tối ưu lập luận. Phương thức lần này khác biệt với trọng tâm huấn luyện ban đầu của Grok 3.

Nguy cơ từ lỗi “ảo giác” và những câu hỏi đạo đức chưa lời giải

Nhưng chỉ vài ngày trước khi Grok 4 ra mắt, phiên bản Grok 3 đã vướng vào bê bối khi đưa ra các phát ngôn nhạy cảm. Dù xAI đã nhanh chóng xóa bỏ các phản hồi sai lệch này, công ty không đưa ra bất kỳ cơ chế kỹ thuật rõ ràng nào để ngăn lỗi tương tự tái diễn trong Grok 4.

Tại sự kiện ra mắt, các nhà nghiên cứu xAI cũng không đề cập đến chiến lược xử lý các vấn đề phổ biến của mô hình ngôn ngữ như lỗi “ảo giác” (hallucination) hay rủi ro an toàn, những điều đáng quan ngại khi Grok 4 được định hướng ứng dụng trong các lĩnh vực nhạy cảm như khám phá thuốc, robot và xe tự hành.

Ngoài ra, tính năng trợ lý giọng nói của Grok 4, vốn có thể sử dụng nhiều cung giọng khác nhau, lại đặt ra những câu hỏi đạo đức về việc AI bắt chước cảm xúc con người, xóa nhòa ranh giới giữa thật và ảo, giữa người và máy.

Theo Forbes, sự xuất hiện của Grok 4 phản ánh rõ bốn xu hướng lớn đang tái định nghĩa cuộc chơi AI:

Phụ thuộc hạ tầng tính toán: Năng lực AI hiện nay gắn chặt với quyền tiếp cận GPU và trung tâm tính toán cao cấp, khiến cuộc đua AI trở thành sân chơi của các “ông lớn”.

Thay đổi tiêu chí cạnh tranh: Năng lực lập luận thay thế số lượng tham số mô hình trở thành tiêu chuẩn mới để đánh giá sức mạnh AI.

Tích hợp vào thế giới thực: Các nghiên cứu robot và mô hình thế giới đang chuẩn bị để AI có thể phản ứng trong môi trường vật lý.

AI trở thành hàng xa xỉ: Mô hình định giá phân tầng có thể mở rộng khoảng cách đổi mới sáng tạo giữa doanh nghiệp lớn và người dùng phổ thông.

Lời cảnh báo từ trí tuệ “siêu phàm”

Elon Musk tuyên bố Grok có thể “tự khám phá công nghệ mới vào cuối năm sau”. Tuy nhiên, trong bối cảnh tốc độ phát triển vượt xa khả năng kiểm soát, câu hỏi lớn nhất của thời đại trí tuệ nhân tạo tổng quát đang dần hiện ra: liệu chúng ta có thể giải thành công bài toán đồng thuận, quy mục đích của con người và máy móc về một mối, trước khi chính AI định nghĩa lại tri thức và bản chất con người?