Giật điện thoại của… chính mình tại trung tâm bảo hành Xiaomi để unlock bootloader: Chiêu lách luật liều lĩnh của người dùng Trung Quốc

Một cách mở khóa kỳ lạ: Vào bảo hành, đợi mở khóa máy rồi… chạy

Thời gian gần đây, các diễn đàn công nghệ tại Trung Quốc và quốc tế lan truyền một tình huống hi hữu: người dùng đem máy đến trung tâm bảo hành Xiaomi, yêu cầu hạ cấp phần mềm hoặc cài lại firmware với lý do thiết bị gặp lỗi. Trong quá trình flash hệ điều hành, một số model máy xuất hiện dòng thông báo “Bootloader unlocked”, tức là đã được mở khóa. Chờ đúng thời điểm đó, người dùng liền giật lại điện thoại rồi nhanh chóng rời khỏi trung tâm, trước khi kỹ thuật viên hoàn tất thủ tục hoặc có thể can thiệp tiếp.

Dù không được Xiaomi xác nhận chính thức, chuỗi vụ việc này đã xuất hiện rải rác tại nhiều địa phương ở Trung Quốc và được cộng đồng người dùng quốc tế chia sẻ lại như một “chiêu trò lách luật” để né chính sách kiểm soát khắt khe của hãng.

Bootloader là gì và vì sao người dùng muốn mở khóa?

Bootloader là trình khởi động cấp thấp kiểm soát quyền truy cập hệ thống trên thiết bị Android. Mặc định, phần này bị khóa để đảm bảo tính toàn vẹn phần mềm và ngăn chặn can thiệp trái phép. Việc mở khóa bootloader cho phép người dùng thay đổi sâu vào hệ thống như cài ROM tùy biến, root máy, thay đổi nhân hệ điều hành hoặc tùy chỉnh giao diện và hiệu năng.

Tuy nhiên, mặt trái cũng không ít. Khi bootloader được mở, thiết bị sẽ không còn được cập nhật phần mềm chính thức qua OTA, trừ khi người dùng khóa lại thủ công. Việc root máy hoặc flash sai firmware có thể biến điện thoại thành “cục gạch”, mất toàn bộ dữ liệu hoặc mất khả năng khởi động. Về phía bảo mật, thiết bị unlock cũng dễ bị chèn mã độc hoặc mã hóa bất hợp pháp. Đây là lý do nhiều ứng dụng ngân hàng, ví điện tử hoặc app ngân hàng như BIDV SmartBanking, VCB Digibank… đều từ chối hoạt động trên thiết bị đã mở khóa, để tránh nguy cơ bị can thiệp dữ liệu.

Giai đoạn đầu những năm 2016, Xiaomi từng được biết đến như một trong những hãng điện thoại thân thiện nhất với cộng đồng người dùng yêu thích vọc vạch. Với MIUI nền tảng Android, người dùng có thể đăng ký unlock dễ dàng và thoải mái cài các bản ROM tuỳ biến theo sở thích.

Tuy nhiên, từ khi Xiaomi mở rộng thị trường quốc tế, vấn đề xung đột giữa hàng chính hãng và hàng xách tay nội địa bắt đầu phát sinh. Để ngăn việc thiết bị nội địa bị tuồn ra thị trường quốc tế, hãng dần dần siết lại quyền kiểm soát bootloader. Cao trào của sự thay đổi bắt đầu từ năm 2023 khi Xiaomi giới thiệu HyperOS, nền tảng thay thế MIUI, đồng thời áp dụng quy trình mở khóa mới chặt chẽ hơn nhiều lần.

Tài khoản Mi giờ chỉ được phép mở khóa cho một thiết bị duy nhất mỗi năm. Người dùng phải vượt qua bài kiểm tra kiến thức trong ứng dụng Mi Community, xác minh danh tính bằng giấy tờ thật, và hoàn tất toàn bộ quy trình trong vòng 336 giờ (tức 14 ngày) kể từ khi được chấp thuận. Với thiết bị nội địa Trung Quốc, chính sách còn khắt khe hơn. Hãng gần như cấm hoàn toàn việc unlock bootloader trên HyperOS Trung Quốc, chỉ xử lý yêu cầu trong một số khung giờ cố định trong tuần, và yêu cầu tài khoản Mi cấp cao có xác minh công dân Trung Quốc.

Khi người dùng chọn lách luật: nguy hiểm và phản tác dụng

Trong bối cảnh bị hạn chế như vậy, việc một số người dùng tìm cách lợi dụng trung tâm bảo hành để mở khóa bootloader là hệ quả có phần tất yếu. Bằng cách yêu cầu nhân viên kỹ thuật hạ cấp phần mềm, một thao tác đôi khi vô tình mở khóa hệ thống, họ đợi đến khi dòng chữ “Bootloader unlocked” xuất hiện rồi lập tức giật lại máy và bỏ đi.

Hành vi này, dù có thể thành công về mặt kỹ thuật, nhưng tiềm ẩn vô số rủi ro. Trước hết, thiết bị gần như chắc chắn mất toàn bộ quyền bảo hành chính hãng. Thông tin IMEI của máy có thể bị ghi nhận là “vi phạm quy trình”, khiến tài khoản Mi gắn với máy bị khóa hoặc hạn chế trong tương lai. Trường hợp nghiêm trọng, nếu trung tâm báo cáo với cơ quan chức năng, người dùng có thể bị xem là chiếm đoạt tài sản hoặc gây rối trật tự nơi công cộng, nhất là khi chưa thanh toán phí dịch vụ hoặc chưa hoàn tất quy trình giao nhận.

Bên cạnh đó, việc lách luật theo kiểu này dễ khiến cộng đồng người dùng Xiaomi, vốn từng rất năng động trong các diễn đàn ROM, bị nhìn nhận tiêu cực. Trong dài hạn, hãng có thể tiếp tục siết chặt hoặc ngừng hỗ trợ hoàn toàn tính năng mở khóa cho tất cả thiết bị, kể cả bản quốc tế.

Tự do kiểm soát thiết bị không đồng nghĩa với đánh đổi bảo mật

Chiếc điện thoại ngày nay không còn đơn thuần là công cụ liên lạc, mà đã trở thành ví điện tử, kho dữ liệu cá nhân và cả phương tiện giao dịch ngân hàng. Việc mở khóa bootloader giúp người dùng tùy biến trải nghiệm, nhưng đi kèm là trách nhiệm với chính thiết bị của mình. Khi nhà sản xuất chọn bảo vệ người dùng bằng việc giới hạn quyền truy cập hệ thống, thì hành động “lách luật” bằng cách giật điện thoại không còn là một chiêu trò hài hước, mà trở thành mối nguy hại thực sự với cộng đồng.