Hơn 50% trong gần 400 ngành kinh tế sa thải lao động: Chuyện gì đang diễn ra với nền kinh tế số 1 thế giới?

Theo dữ liệu mới nhất từ khảo sát việc làm của Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS), trong tháng 7 vừa qua, hơn 53% trong gần 400 ngành kinh tế đã cắt giảm nhân sự. Chỉ riêng ngành y tế vẫn tuyển dụng ở mức đáng kể, còn phần lớn các lĩnh vực khác – từ sản xuất, xây dựng, bán lẻ, tài chính cho tới dịch vụ chuyên môn – đều trong trạng thái thu hẹp quy mô lao động.

Đây không phải là một con số ngẫu nhiên. Mark Zandi, Kinh tế trưởng của Moody’s Analytics, nhận định: “Trong lịch sử, khi hơn một nửa số ngành đều cắt giảm nhân sự, nền kinh tế gần như chắc chắn đã hoặc đang bước vào suy thoái.”

Báo động

Trong nhiều tháng qua, tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ vẫn duy trì ở mức thấp, khiến nhiều người lạc quan về sức khỏe của nền kinh tế. Tuy nhiên, đằng sau con số lạc quan đó là một bức tranh đáng báo động về sự phân hóa.

Bên cạnh tỷ lệ ngành cắt giảm nhân sự cao như BLS đã công bố, số liệu việc làm tổng thể cũng yếu đáng báo động khi trong tháng 7, nền kinh tế chỉ tạo thêm 73.000 việc làm, thấp hơn nhiều so với dự báo gần 100.000 việc làm.

Số liệu tháng 5 và 6 bị điều chỉnh giảm mạnh, với mức hạ thấp nhất trong nhiều thập kỷ (ngoại trừ giai đoạn COVID-19). Cụ thể trong tháng 5/2025, số việc làm mới bị điều chỉnh giảm từ 144.000 xuống còn 19.000, con số này là 147.000 xuống 14.000 trong tháng 6/2025.

Như vậy bình quân ba tháng gần nhất, số việc làm mới chỉ đạt 35.000/tháng, thấp hơn nhiều so với ngưỡng cần thiết để duy trì thị trường lao động khỏe mạnh.

Điều này cho thấy sức ì đang gia tăng và những con số “đẹp” ban đầu có thể che khuất thực trạng yếu ớt hơn nhiều của nền kinh tế số 1 thế giới.

Tờ Fortune nhận định những con số này cho thấy sự chững lại không chỉ xảy ra ở một vài lĩnh vực riêng lẻ, mà đã lan tỏa rộng khắp, từ các ngành sản xuất truyền thống đến các lĩnh vực dịch vụ. Mặc dù các số liệu tổng hợp có thể vẫn cho thấy sự tăng trưởng nhỏ về việc làm, nhưng đó là nhờ sự bùng nổ của một số ít ngành, chủ yếu là y tế và trợ giúp xã hội, trong khi đa số các ngành khác đều đang thu hẹp quy mô.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó phải kể đến chính sách kinh tế và lãi suất cao. Chính sách tiền tệ thắt chặt của Cục Dự trữ Liên bang (FED) nhằm kiềm chế lạm phát đã làm tăng chi phí vay vốn cho các doanh nghiệp, khiến họ phải cắt giảm đầu tư và nhân sự. Đồng thời, sự suy yếu của nhu cầu tiêu dùng và đầu tư cũng đang tạo áp lực lên các doanh nghiệp.

Thuế quan mới cùng với siết nhập cư đã khiến lực lượng lao động tăng trưởng chậm, giảm khả năng mở rộng sản xuất và dịch vụ. Tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức 4–4,2%, nhưng một phần là vì lực lượng lao động không tăng, chứ không phải do việc làm thực sự ổn định.

Các chỉ số như số giờ làm việc trung bình và đơn hàng sản xuất đều ở dưới mức năm 2019. Ngay cả khi không có làn sóng sa thải hàng loạt, doanh nghiệp vẫn thận trọng và giảm tuyển dụng vì lo ngại triển vọng kinh tế.

Sự cắt giảm trên diện rộng này không chỉ là một con số thống kê; nó còn phản ánh những khó khăn thực tế mà người lao động đang phải đối mặt. Tình trạng sa thải ở các ngành công nghệ, bán lẻ, và sản xuất đã khiến nhiều lao động phải tìm kiếm cơ hội mới, trong bối cảnh thị trường đang ngày càng cạnh tranh.

Dù Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia (NBER) chưa tuyên bố suy thoái, dữ liệu hiện tại đang nằm trong “vùng xám”, không đủ xấu để xác nhận nhưng cũng chẳng quá tích cực để yên tâm. Việc làm tập trung chủ yếu ở ngành y tế và dịch vụ xã hội, trong khi các trụ cột như sản xuất, xây dựng, vận tải, bán lẻ đồng loạt suy yếu.

Nguy hiểm hơn, theo JPMorgan Chase, khi nhu cầu tuyển dụng giảm mạnh cùng lúc với tăng trưởng chậm lại, đó thường là “điểm mở đầu” cho một chu kỳ cắt giảm việc làm sâu hơn. Trong 3 tháng qua, số lượng tuyển dụng lao động mảng tư nhân đã hạ nhiệt xuống mức trung bình chỉ 52.000 việc làm, trong khi các lĩnh vực ngoài y tế và giáo dục đang chững lại.

“Chúng tôi luôn nhấn mạnh rằng sự sụt giảm nhu cầu lao động ở mức độ này là một tín hiệu cảnh báo suy thoái. Các công ty thường duy trì mức tăng tuyển dụng thông qua những đợt giảm tốc tăng trưởng mà họ coi là tạm thời. Trong những giai đoạn khi nhu cầu lao động giảm cùng với sự giảm tốc tăng trưởng, điều này thường là dấu hiệu báo trước cho việc cắt giảm nhân sự”, JPMorgan Chase cho biết thêm.

Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu xu hướng này kéo dài, nền kinh tế Mỹ sẽ bước vào một giai đoạn khó khăn kép: tăng trưởng trì trệ và lạm phát khó hạ nhiệt, một kịch bản “stagflation” mà thị trường lo ngại. Khi ấy, FED sẽ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan, còn người lao động Mỹ sẽ là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

*Nguồn: Fortune, BI