Lần đầu tiên trong lịch sử, Ấn Độ vượt Trung Quốc về smartphone xuất khẩu sang Mỹ

Một sự dịch chuyển địa chấn trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu vừa được xác nhận: Ấn Độ đã chính thức vượt qua Trung Quốc để trở thành nhà xuất khẩu điện thoại thông minh hàng đầu sang thị trường Mỹ.

Dữ liệu mới nhất từ công ty nghiên cứu Canalys cho thấy, trong quý II vừa qua, điện thoại thông minh được lắp ráp tại Ấn Độ chiếm tới 44% tổng lượng nhập khẩu của Mỹ, tăng vọt từ con số khiêm tốn 13% cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi đó, thị phần của Trung Quốc giảm mạnh từ 61% xuống còn 25%, đánh dấu sự đảo chiều đáng chú ý trong cán cân thương mại công nghệ toàn cầu.

Sự kiện này không chỉ là một cột mốc quan trọng về kinh tế mà còn là minh chứng rõ nét cho những thay đổi chiến lược lớn của các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới.

Sự dịch chuyển không thể đảo ngược

Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc đã được mệnh danh là “công xưởng của thế giới”, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất điện tử. Tuy nhiên, căng thẳng thương mại leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc, cùng với những chính sách thuế quan không chắc chắn dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump đã buộc các gã khổng lồ công nghệ phải suy nghĩ lại về chiến lược sản xuất của mình.

Theo Canalys, chính Apple là đầu tàu của sự thay đổi này. Trước căng thẳng thương mại Mỹ – Trung và nguy cơ thuế quan leo thang, “Táo khuyết” đã tăng tốc dịch chuyển dây chuyền sản xuất sang Ấn Độ. Theo kế hoạch, trong vài năm tới, khoảng 25% tổng sản lượng iPhone sẽ được sản xuất tại quốc gia Nam Á này. Quý II/2025, sự bùng nổ xuất khẩu từ Ấn Độ sang Mỹ tăng 240% so với cùng kỳ, phần lớn nhờ Apple chuyển lắp ráp các dòng iPhone chủ lực ra ngoài Trung Quốc.

Tham vọng sản xuất tới một phần tư tổng số iPhone trên toàn cầu tại Ấn Độ trong vài năm tới đang dần trở thành hiện thực. Điều này cho thấy Apple đang chủ động giảm thiểu rủi ro phụ thuộc vào một thị trường duy nhất, đồng thời tìm kiếm các lựa chọn sản xuất linh hoạt hơn.

Không chỉ Apple, Samsung và Motorola cũng bắt đầu di dời một phần sản xuất sang Ấn Độ. Tuy nhiên, quy mô dịch chuyển của họ vẫn khá hạn chế so với Apple, hãng công nghệ đang đặt cược lớn vào quốc gia 1,4 tỷ dân.

Renauld Anjoran, CEO của Agilian Technology, một nhà sản xuất điện tử ở Trung Quốc, chia sẻ rằng công ty của ông đang gấp rút cải tạo một cơ sở ở Ấn Độ để chuyển một phần sản xuất sang đó. Điều này cho thấy không chỉ các thương hiệu lớn mà cả các nhà sản xuất linh kiện, lắp ráp cũng đang nhìn nhận Ấn Độ như một trung tâm sản xuất tiềm năng.

Sự dịch chuyển này không chỉ là câu chuyện về chi phí sản xuất. Nó phản ánh xu hướng tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi các doanh nghiệp tìm cách tránh phụ thuộc vào một quốc gia duy nhất để giảm rủi ro địa chính trị và thuế quan.

Trong bối cảnh đó, Ấn Độ nổi lên nhờ lực lượng lao động trẻ, chi phí cạnh tranh và các ưu đãi mạnh mẽ từ chính phủ thông qua các chương trình “Make in India”.

Sự vươn lên của Ấn Độ không phải là ngẫu nhiên. Quốc gia Nam Á này đã và đang tích cực triển khai các chính sách khuyến khích đầu tư sản xuất. Với nguồn nhân lực dồi dào, chi phí lao động cạnh tranh và thị trường nội địa rộng lớn, Ấn Độ đang trở thành một điểm đến hấp dẫn cho các nhà sản xuất muốn đa dạng hóa chuỗi cung ứng.

Thách thức

Tuy nhiên, con đường phía trước của Ấn Độ không hoàn toàn trải hoa hồng. Mặc dù đã bắt đầu lắp ráp các mẫu iPhone 16 Pro tại Ấn Độ, Apple vẫn phải dựa vào cơ sở hạ tầng sản xuất đã trưởng thành của Trung Quốc để đáp ứng nhu cầu cho các mẫu cao cấp tại thị trường Mỹ.

Hệ sinh thái sản xuất linh kiện tại đây chưa hoàn chỉnh, khiến quốc gia này chủ yếu đảm nhận “lắp ráp chặng cuối” thay vì toàn bộ chuỗi giá trị như Trung Quốc. Hạ tầng logistics, tay nghề kỹ thuật cao và khả năng đáp ứng sản lượng lớn cũng là bài toán dài hạn.

Điều này cho thấy Ấn Độ cần thêm thời gian để phát triển một hệ sinh thái sản xuất toàn diện, bao gồm các nhà cung cấp linh kiện phụ trợ, cơ sở hạ tầng hậu cần và lực lượng lao động tay nghề cao.

Về phía Apple, dù đã lắp ráp các mẫu iPhone 16 Pro tại Ấn Độ, hãng vẫn phụ thuộc vào Trung Quốc cho các linh kiện và sản xuất cao cấp. Điều đó cho thấy, quá trình “thoát Trung” không thể diễn ra trong một sớm một chiều.

Hơn nữa, dù có sự dịch chuyển mạnh mẽ, thị trường smartphone toàn cầu vẫn đối mặt với những thách thức chung.

Hãng tin CNBC cho hay doanh số iPhone toàn cầu đã giảm 11% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý II, xuống 13,3 triệu đơn vị, cho thấy sự suy giảm chung về nhu cầu thị trường sau giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ 25% của quý trước đó. Cổ phiếu của Apple cũng đã giảm 14% trong năm nay, một phần do những lo ngại về sự không chắc chắn về thuế quan và sự cạnh tranh gay gắt trong ngành.

Tóm lại, việc Ấn Độ vượt Trung Quốc trên bảng xếp hạng xuất khẩu smartphone sang Mỹ không chỉ là sự thay đổi về con số. Đây là tín hiệu của một cuộc tái định hình chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu, trong đó các công ty buộc phải thích nghi với bối cảnh địa chính trị phức tạp hơn bao giờ hết.

Nếu Ấn Độ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng này và đầu tư sâu hơn vào hạ tầng công nghiệp, quốc gia Nam Á hoàn toàn có thể trở thành trung tâm sản xuất smartphone mới của thế giới, thách thức vị thế “công xưởng thế giới” mà Trung Quốc đã giữ suốt hơn hai thập kỷ.

*Nguồn: CNBC, Fortune, BI