Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ thay đổi cách con người tìm kiếm thông tin, xử lý dữ liệu mà còn tái định hình các thiết bị phần cứng quen thuộc như laptop. Chỉ trong vòng chưa đầy một năm, khái niệm “AI PC” đã trở thành từ khóa phổ biến trong các hội nghị công nghệ toàn cầu, với sự tham gia của các tên tuổi như Microsoft, Qualcomm, Intel và AMD.

Theo dự báo của Gartner, đến năm 2025, khoảng 43% tổng số PC xuất xưởng trên toàn cầu sẽ được tích hợp phần cứng hỗ trợ AI, trong đó laptop AI dự kiến chiếm hơn 51% tổng số thiết bị laptop bán ra. Sự tăng trưởng nhanh này cho thấy AI không còn là tính năng bổ sung, mà đang trở thành tiêu chuẩn cấu hình mới trong ngành máy tính cá nhân. Trong bối cảnh đó, thị trường Việt Nam – nơi người dùng vẫn có xu hướng lựa chọn thiết bị dựa trên giá bán là chính – đang chứng kiến những bước chuyển mình đầu tiên để bắt kịp xu thế toàn cầu.

Laptop AI là gì và vì sao đang trở thành tiêu chuẩn mới?

Thuật ngữ “laptop AI” được sử dụng để chỉ các dòng máy tính xách tay được trang bị phần cứng chuyên biệt phục vụ cho các tác vụ trí tuệ nhân tạo, bao gồm nhân xử lý AI (NPU – Neural Processing Unit), phần mềm tích hợp và khả năng xử lý nội dung trực tiếp trên thiết bị. 

Tại Việt Nam, laptop đạt chuẩn Copilot+ PC là một đại diện rõ nét của thế hệ laptop AI mới, với yêu cầu về hiệu năng xử lý AI đạt từ 40 TOPS (chỉ số đo lường tốc độ xử lý AI của chip) trở lên, khả năng tối ưu hoá trải nghiệm đa nhiệm và tích hợp sâu với các tính năng AI của hệ điều hành Windows.

Copilot+PC là tiêu chuẩn của Microsoft với những chiếc PC AI thế hệ mới

Những chiếc laptop AI ngày nay không chỉ mang lại hiệu năng cao mà còn giúp tiết kiệm điện năng, tối ưu quản lý tài nguyên và tăng cường bảo mật dữ liệu nhờ vào khả năng xử lý cục bộ. Đây là điểm khác biệt lớn so với trước kia khi phần lớn các tác vụ AI đều cần kết nối mạng để thực hiện trên đám mây. Việc tích hợp AI vào hệ điều hành và phần cứng cũng mở ra khả năng cải thiện trải nghiệm người dùng trên nhiều phương diện – từ việc khởi chạy ứng dụng nhanh hơn cho đến tự động hóa các thao tác thường dùng.

Một ứng dụng thực tế của laptop AI: tạo ảnh dựa trên mô tả bằng chữ, được xử lý hoàn toàn trên thiết bị

Laptop AI dần phổ cập tại Việt Nam dù còn những khó khăn

Mặc dù các dòng laptop AI đã bắt đầu được giới thiệu tại Việt Nam từ năm 2024, nhưng mức độ phổ cập của công nghệ này vẫn còn rất hạn chế. Theo ông Eric Lee – Giám đốc khu vực Đông Nam Á của ASUS – hiện vẫn còn tới 30–40% lượng laptop bán ra tại Việt Nam sử dụng CPU thế hệ cũ, trong khi tỷ lệ máy trang bị chip đời mới chỉ đạt 2–5%. Con số này phản ánh thực tế rằng phần lớn người dùng vẫn chưa sẵn sàng chi trả thêm cho các công nghệ mới, chủ yếu vì yếu tố giá bán.

“Việc chọn CPU đời cũ thực tế chỉ giúp giảm khoảng 10% giá bán laptop, nhưng có thể làm giảm hiệu suất, khả năng sử dụng lâu dài và tương thích với các công nghệ AI mới”, ông Eric Lee nhận định.

Zenbook A14 – một mẫu laptop AI mới nhất của ASUS với chip Snapdragon X, trọng lượng chỉ 980g và thời lượng pin tới 32 giờ

Trong bối cảnh nhiều ứng dụng hiện đại như văn phòng, truyền thông hay sáng tạo nội dung đều đã bắt đầu tích hợp AI để tăng hiệu quả xử lý, việc tiếp tục sử dụng laptop dùng CPU đời cũ đang tạo ra một độ trễ đáng kể trong trải nghiệm. Ông Eric Lee cũng lưu ý rằng, mặc dù CPU chỉ chiếm khoảng 20–30% chi phí cấu thành laptop, nhưng lại là thành phần có ảnh hưởng lớn đến hiệu năng tổng thể và khả năng tương thích với các phần mềm tương lai.

Trước xu thế toàn cầu về thiết bị tích hợp AI, một số thương hiệu lớn đã bắt đầu triển khai sản phẩm phù hợp với nhu cầu người dùng tại Việt Nam. Trong đó, ASUS là một trong những hãng đầu tiên giới thiệu laptop đạt chuẩn Copilot+ PC tại thị trường nội địa, khởi đầu bằng mẫu Vivobook S15 và mở rộng lên hơn sáu dòng sản phẩm khác tính đến thời điểm đầu năm 2025. Những mẫu máy này bao gồm cả thiết bị dùng chip Snapdragon X dựa trên nền tảng ARM, cũng như dòng sử dụng chip từ AMD hay Intel dựa trên nền tảng x86 quen thuộc.

Trên thị trường hiện nay, các nhà sản xuất chip lớn như Intel, AMD hay Qualcomm đều đã tích hợp bộ xử lý AI lên sản phẩm của mình

Theo dữ liệu từ Microsoft do ASUS cung cấp, tính đến năm 2024, hãng này đang nắm giữ 27% thị phần laptop tiêu dùng, 25% trong phân khúc gaming, và đặc biệt là 76% thị phần laptop AI cao cấp tại Việt Nam, tức nhóm sản phẩm sử dụng các CPU hỗ trợ AI mới nhất. Với nền tảng ban đầu là nhà sản xuất bo mạch chủ, ASUS cho biết họ có lợi thế về nghiên cứu và phát triển (R&D), từ đó có thể đưa ra những đổi mới kỹ thuật phù hợp với từng phân khúc người dùng.

Bên cạnh hoạt động phân phối thương mại, ASUS cũng triển khai hệ thống ASUS AI Innovation Hub và ASUS Experience Store tại các thành phố lớn. Đây là nơi người dùng có thể trực tiếp trải nghiệm các dòng laptop AI mới nhất, góp phần đưa công nghệ đến gần hơn với đại đa số người dùng tại Việt Nam.

Một cửa hàng trải nghiệm laptop AI của ASUS

Bước chuyển mình lớn của thị trường laptop tại Việt Nam

Sự xuất hiện của các mẫu laptop AI tại Việt Nam cho thấy thị trường đã bắt đầu chuyển dịch từ các tiêu chí truyền thống như giá bán và thiết kế sang những giá trị sử dụng bền vững hơn như hiệu suất dài hạn, khả năng tương thích phần mềm và hỗ trợ trí tuệ nhân tạo.

Dù tỷ lệ người dùng tiếp cận với nền tảng CPU mới vẫn còn thấp, các số liệu do doanh nghiệp cung cấp và thực tế sản phẩm cho thấy những đổi thay đầu tiên đã xuất hiện. Việc một mẫu laptop như Zenbook A14, chỉ nặng 980g nhưng có thể hoạt động tới 32 giờ với hiệu năng ổn định, hay Zenbook 14 có khả năng chạy tốt một số game AAA dù vẫn thuộc dòng ultrabook, từng được xem là điều khó tin cách đây vài năm.

Laptop AI đánh dấu một bước chuyển mình lớn cho thị trường laptop

Theo ông Eric Lee, “CPU có hỗ trợ AI là giải pháp bảo đảm tương lai” – một tuyên bố phản ánh rõ định hướng phát triển của ngành công nghiệp laptop trong giai đoạn tiếp theo. Với sự vào cuộc của nhiều hãng sản xuất lớn và tốc độ cập nhật phần mềm ngày càng nhanh, laptop AI được kỳ vọng sẽ không chỉ là xu hướng nhất thời, mà trở thành nền tảng mặc định trong hầu hết sản phẩm máy tính cá nhân từ thời điểm này.