Một nửa Gen Z chỉ dùng điện thoại đọc tin, báo chí cần làm gì?

Thế hệ Z (Gen Z) là nhóm độc giả am hiểu về công nghệ, sinh ra trong thời đại kỹ thuật số. Khảo sát từ Statista cho thấy, 50% Gen Z hằng ngày nhận thông tin từ mạng xã hội và chỉ sử dụng điện thoại di động để tiếp nhận thông tin. Họ tạo ra thói quen tiêu dùng kỹ thuật số hằng ngày khi tiếp cận tin tức.

Nghiên cứu của Nic Newman trong Journalism, Media, and Technology Trends and Predictions 2024 chỉ ra rằng các nền tảng dựa trên video đang làm thay đổi cách thức truyền thông, với các nội dung ngắn, trực quan trở thành ưu tiên. Mạng xã hội như Facebook, TikTok, và Zalo đang chiếm lĩnh phần lớn thời gian của người dùng trẻ tuổi.

Các nhà xuất bản báo chí cũng đang đối mặt với thách thức lớn từ việc giảm lưu lượng truy cập từ các nền tảng truyền thống và phải chuyển hướng tập trung vào các kênh trực tiếp hoặc các nền tảng mới.

Tại tọa đàm chuyên đề “Báo chí thu hút Gen Z bằng nội dung sáng tạo” do Báo Điện tử VietnamPlus (TTXVN) tổ chức, các chuyên gia truyền thông, nhà báo đã thẳng thắn chia sẻ, phân tích chủ đề này.

Thạc sỹ Nguyễn Văn Hào, Viện Báo chí – Truyền thông, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, cho rằng khác với các thế hệ trước vốn kiên nhẫn đọc bài báo dài trên giấy hay màn hình máy tính, Gen Z thích video ngắn, ảnh động, biểu cảm meme, và những gì “bắt mắt trong 3 giây đầu tiên” . Họ lớn lên trong thế giới của TikTok, YouTube Shorts, Instagram Reels – nơi tin tức không còn là dòng chữ, mà là trải nghiệm đa phương tiện.

Do đó, muốn Gen Z đọc báo thì nhà báo cần phải để họ cảm thấy được nói thay và không ép họ phải đọc nhiều.

“Nhà báo cần hiểu Gen Z nhiều hơn, viết như đang trò chuyện với họ, sáng tạo nội dung mới có chất riêng, đồng hành như một người bạn cùng thế hệ”, Thạc sỹ Nguyễn Văn Hào nói.

Cụ thể, ông Hào cho rằng báo chí có thể dịch ngôn ngữ Gen Z sang ngôn ngữ thân thiện (thay vì phải viết nghiêm túc) để dễ tiếp cận với Gen Z mà không làm mất đi tính chính xác; kể chuyện bằng hình, âm thanh, chuyển động chứ không chỉ mỗi văn bản.

Tiến sỹ Vũ Tuấn Anh, Trưởng Khoa Truyền thông và Văn hóa đối ngoại, Học viện Ngoại giao, cho rằng báo chí cần thay đổi tư duy tiếp cận công chúng: Tái định hình nội dung và hình thức thể hiện.

Cụ thể là gần gũi, đa chiều và nhân bản hơn, chuyển từ “người truyền thông tin” sang “người kiến tạo cộng đồng” để các sản phẩm báo chí gần gũi, thân thiện hơn với Gen Z.

Tiến sỹ Vũ Tuấn Anh cho rằng các cơ sở đào tạo báo chí cần hợp tác với các cơ quan báo chí – truyền thông để tạo cơ hội cho sinh viên thực tập trong môi trường chuyên nghiệp, có thể sản xuất nội dung thực tiễn và sáng tạo ngay từ những năm đầu học tập.

“Chúng tôi hướng tới việc nuôi dưỡng tư duy phản biện, đạo đức số và trách nhiệm công dân toàn cầu, định hướng đa nền tảng”, Tiến sỹ Vũ Tuấn Anh nói.

Nhà báo Trần Tiến Duẩn, Tổng Biên tập Báo điện tử VietnamPlus, cho biết tòa soạn luôn cân nhắc kỹ theo từng xu hướng, từng nhu cầu của độc giả trẻ.

“Việc chủ động nắm bắt xu hướng, ứng dụng công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo trong sản xuất và phân phối nội dung nhằm thu hút đa dạng đối tượng độc giả trở thành yêu cầu mang tính sống còn”, ông Duẩn nói.

Nhà báo Trần Ngọc Long, Trưởng Phòng Truyền thông – Đa phương tiện Báo Điện tử VietnamPlus, nhận định: “Báo chí truyền thống chủ yếu tập trung vào báo cáo dựa trên văn bản. Mặc dù mạnh mẽ, hình thức này thường gặp khó khăn trong việc giữ chân sự chú ý của người xem trong thế giới đầy rẫy kích thích thị giác ngày nay”.

Từ hiệu quả từ những ấn phẩm báo chí có tính tương tác thời gian qua, nhà báo Thi Uyên (Báo Nhân Dân) cho rằng, GenZ là thế hệ có trình độ giáo dục và kiến thức rất tốt, thích hàm lượng thông tin sâu sắc, có quan điểm cá nhân mạnh mẽ, có nhu cầu đọc nâng cao.

“Gen Z thích nội dung chất lượng và trải nghiệm đọc khác lạ. Trải nghiệm đọc tốt không nhất thiết phải hiệu ứng ấn tượng, màu sắc xanh đỏ mà đơn giản là báo chí cần phải mang đến cho độc giả trẻ một điều gì đó mới mẻ”, nhà báo Thi Uyên nói.

Với các giải pháp về công nghệ, ông Bùi Công Duyến, Giám đốc sản phẩm Tòa soạn hội tụ ONECMS, đưa ra 3 nhóm giải pháp.

Thứ nhất, tạo ra giá trị: Cung cấp câu trả lời, hướng dẫn, giải pháp cho các vấn đề của người trẻ; đưa ra phân tích chuyên sâu qua bài viết long-form, phỏng vấn độc quyền về chủ đề Gen Z thực sự quan tâm; trở thành nguồn thông tin đáng tin cậy để kiểm chứng tin giả.

Thứ hai, bắt trend và tạo trend , có tính giải trí cao.

Thứ ba, sử dụng ngôn ngữ gần gũi: Từ bỏ giọng văn “hàn lâm”, thay vào đó là sử dụng cách nói chuyện tự nhiên, chân thực.