Mỹ dỡ bỏ một phần lệnh cấm công nghệ đối với Trung Quốc

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã quyết định dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu phần mềm thiết kế chip sang Trung Quốc, đánh dấu một bước quan trọng trong nỗ lực giảm căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Động thái này được thực hiện sau thỏa thuận thương mại gần đây giữa Washington và Bắc Kinh, nhằm hạ nhiệt những xung đột đã leo thang trong những tháng qua.

Cả ba công ty hàng đầu thế giới về phần mềm thiết kế chip – Synopsys, Cadence và Siemens – đều xác nhận đã được Bộ Thương mại Mỹ thông báo rằng lệnh cấm xuất khẩu được áp đặt từ tháng 5 vừa qua đã chính thức được hủy bỏ. Quyết định này mở đường cho việc khôi phục hoạt động kinh doanh bình thường giữa các công ty công nghệ Mỹ và thị trường Trung Quốc.

Việc Mỹ ban đầu cắt đứt việc bán các công cụ phần mềm quan trọng dùng để thiết kế bán dẫn cho Trung Quốc vào cuối tháng 5 là một phần trong biện pháp trả đũa sau khi Bắc Kinh thực tế cắt giảm xuất khẩu đất hiếm. Động thái này đã làm tái bùng phát sự thù địch giữa hai quốc gia, chỉ sau thỏa thuận đình chiến thương mại được ký kết tại Geneva đầu tháng đó.

Tuy nhiên, những tuyên bố từ các công ty này báo hiệu những bước tiến của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới hướng tới việc thực hiện thỏa thuận thương mại được chính thức hóa tuần trước, dựa trên các cuộc đàm phán tại London vào tháng 6 với trọng tâm là vấn đề đất hiếm. Theo thỏa thuận, Mỹ sẽ dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu đối với phần mềm chip, hóa chất ethane và động cơ máy bay, trong khi Trung Quốc sẽ phê duyệt xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ.

Công ty Cadence của Mỹ và Siemens của Đức đã xác nhận với CNN rằng các hạn chế kiểm soát xuất khẩu không còn có hiệu lực, trong khi Synopsys cũng là công ty Mỹ, đã tuyên bố trong một thông báo rằng thư trước đó của Bộ Thương mại về lệnh cấm đã được hủy bỏ. Cadence và Synopsys cho biết họ đang trong quá trình khôi phục quyền truy cập vào phần mềm và công cụ bị hạn chế tại Trung Quốc.

Trong khi đó, Siemens đã khôi phục hoàn toàn quyền truy cập vào phần mềm và công nghệ theo các kiểm soát xuất khẩu trước đây, và tiếp tục bán hàng cũng như hỗ trợ khách hàng Trung Quốc, theo phát ngôn viên công ty. Các chuyên gia đã nhận định rằng việc kiểm soát xuất khẩu của Washington đối với phần mềm thiết kế chip, hay còn gọi là phần mềm Tự động hóa Thiết kế Điện tử (EDA), sẽ có những tác động tàn phá đối với ngành bán dẫn Trung Quốc vì chúng rất cần thiết để tạo ra các microchip mới.

Tầm quan trọng của ba công ty này đối với Trung Quốc được thể hiện qua việc họ kiểm soát 70% thị trường EDA của nước này, theo báo cáo của hãng tin nhà nước Trung Quốc Xinhua đầu năm nay. Lệnh cấm phần mềm chip là một sự leo thang ngắn hạn trong nỗ lực của Mỹ nhằm tăng cường các hạn chế đối với việc Trung Quốc tiếp cận các công nghệ liên quan đến bán dẫn, bắt đầu từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.

Những động thái này nhằm ngăn chặn Bắc Kinh tận dụng công nghệ Mỹ để tăng cường khả năng quân sự và AI. Vào thứ Tư, chính quyền ông Trump cũng đã gửi thư cho các nhà sản xuất ethane Mỹ để hủy bỏ các hạn chế xuất khẩu đã trước đó dừng việc vận chuyển hóa chất này sang Trung Quốc. Chỉ dưới 50% xuất khẩu ethane của Mỹ – được sử dụng chủ yếu để sản xuất nhựa – đã đi sang Trung Quốc năm ngoái.

Riêng biệt, Reuters cũng báo cáo vào thứ Năm rằng Bộ Thương mại Mỹ đã yêu cầu GE Aerospace cùng các công ty khác khởi động lại việc vận chuyển động cơ máy bay sang Trung Quốc. Vào thứ Sáu, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết cả hai nước đang tích cực thúc đẩy việc thực hiện thỏa thuận London, và Washington đã thông báo Bắc Kinh về việc hủy bỏ một loạt hạn chế xuất khẩu.

Về phần mình, Trung Quốc đang “xem xét các đơn xin giấy phép xuất khẩu tuân thủ cho các mặt hàng được kiểm soát”, phát ngôn viên bộ này cho biết, ám chỉ xuất khẩu đất hiếm. Phát ngôn viên cũng bày tỏ: “Chúng tôi hy vọng Mỹ sẽ nhận thức sâu sắc về bản chất cùng có lợi của quan hệ kinh tế thương mại Mỹ-Trung, tiếp tục tiến bước song hành với Trung Quốc, và tiếp tục sửa chữa những thực hành sai lầm.”

Sau cuộc họp London, Trung Quốc đã đồng ý cho phép và đẩy nhanh dòng chảy đất hiếm theo các chế độ cấp phép hiện tại, trong khi Mỹ sẽ dỡ bỏ các “biện pháp đối phó” liên quan, bao gồm kiểm soát xuất khẩu phần mềm chip, ethane và động cơ máy bay.

Tuy nhiên, thỏa thuận mới nhất dường như không giải quyết được các mức thuế quan vẫn còn cao mà cả hai nước áp đặt lẫn nhau, và thỏa thuận đình chiến được thiết lập sẽ hết hạn vào tháng 8. Thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc vẫn ở mức khoảng 55%, theo Trump, một con số mà Nhà Trắng cho biết bao gồm thuế quan “đối ứng” 10% mà Mỹ áp đặt lên các đối tác thương mại vào tháng 4, thuế quan 20% áp đặt lên Trung Quốc vì vai trò của nước này trong dòng chảy fentanyl bất hợp pháp vào Mỹ, và các mức thuế đã có từ trước.