Phát hiện hài cốt ‘chiến binh’ 13.000 năm tuổi, cao 1m70 ở Tràng An, Ninh Bình – Tạp chí Doanh nghiệp Việt Nam

Các nhà khoa học đang tiến hành kiểm nghiệm bộ hài cốt. Ảnh: Báo Ninh Bình

Trong quá trình triển khai Dự án khảo cổ học SUNDASIA, tại
hang Thung Bình 1 thuộc Quần thể danh thắng Tràng An (Di sản Văn hóa và Thiên
nhiên Thế giới) tỉnh Ninh Bình, các nhà khoa học đã phát hiện ra bộ hài cốt này.
Được bảo tồn một cách đặc biệt tốt trong môi trường hang động, bộ xương cho
phép các nhà nghiên cứu thu thập nhiều thông tin chi tiết đáng kinh ngạc.

Bằng chứng về xung đột giữa những người tiền sử ở Đông Nam Á lục địa

Điểm đặc biệt nhất và gây chấn động của phát hiện này là nguyên nhân tử vong của người đàn ông được xác định do một chấn thương nghiêm
trọng ở phần xương sườn trên, gần cổ. Vết thương này được gây ra bởi một công
cụ có đầu nhọn làm bằng đá thạch anh đâm vào, sau đó gây nhiễm trùng. Điều
đáng kinh ngạc là, các nhà khoa học nhận định rằng sau khi bị thương, người đàn
ông này có thể đã sống thêm được từ vài tuần đến vài tháng trước khi qua đời.

Đây được coi là bằng chứng hiếm hoi và lâu đời nhất về sự
xung đột giữa những con người tiền sử ở khu vực Đông Nam Á lục địa. Đồng thời,
nó cũng thể hiện sức sống mãnh liệt của họ khi cố gắng vượt qua chấn thương
để sống sót.

Nhờ sự bảo tồn vượt trội của bộ hài cốt, các nhà nghiên cứu
đã tiến hành giải trình DNA ty thể. Kết quả cho thấy, người cổ Thung Bình 1 thuộc
nhánh M (macrohaplogroup M) dòng bản địa có quan hệ di truyền chặt chẽ với các cộng
đồng săn bắt – hái lượm sớm ở Đông Nam Á và Nam Á, có sự tiếp
nối với người Việt hiện đại. Phân tích hình thái sọ cũng xác nhận đây là một
người săn bắt, hái lượm bản địa, có mối quan hệ chặt chẽ với các cộng đồng Đông
Nam Á.

Gợi mở về giao lưu văn hóa hoặc công nghệ mới

Quá trình các nhà khoa học khai quật tại hang Thung Bình. Ảnh: Báo Ninh Bình

Mũi nhọn thạch anh được tìm thấy gây ra vết thương không
giống với các công cụ đá tại Thung Bình 1. Điều này gợi mở hai khả năng: hoặc
đây là một sản phẩm ngoại lai do xung đột hay giao lưu với các nhóm cư dân
khác, hoặc là một công nghệ chế tạo mới do cư dân Tràng An tự phát triển.

Phát hiện về “Chiến binh Tràng An” mang lại những giá trị khoa học nổi bật, cung cấp cái nhìn sâu sắc về lịch sử tiến hóa, sự
thích ứng và tương tác xã hội của con người thời tiền sử. Nó là một trong những
trường hợp hiếm hoi tìm thấy di cốt người tiền sử với dấu vết chấn thương, cung
cấp cái nhìn sâu sắc về đời sống khắc nghiệt và sự tồn tại của bạo lực trong xã
hội săn bắt, hái lượm cuối kỷ Pleistocene.

Thông tin về “Chiến binh Tràng An” đã được công bố trên các
tạp chí khoa học uy tín và nổi tiếng toàn cầu như Proceedings of the Royal
Society B (2025). Phát hiện này mang ý nghĩa vô cùng to lớn, không chỉ đối với
giới khoa học mà còn là mảnh ghép quý giá làm sáng tỏ lịch sử của khu vực.