Trong bối cảnh tài nguyên rừng đang chịu áp lực nghiêm trọng bởi cháy rừng, xâm lấn và biến đổi khí hậu, việc ứng dụng công nghệ số vào giám sát và quản lý rừng trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của ngành lâm nghiệp Việt Nam. Đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số ngành quản lý tài nguyên và môi trường, Công ty Cổ phần Phenikaa-X đã phát triển thành công hệ thống giám sát rừng tự động bằng máy bay không người lái (Drone In The Box) – giải pháp công nghệ cao, tự chủ hoàn toàn về thiết kế, phần cứng và phần mềm, nhằm giải quyết triệt để bài toán giám sát tài nguyên rừng quốc gia bằng công nghệ số và viễn thám.

Làm chủ công nghệ lõi – từ thiết kế UAV đến nền tảng điều hành

Toàn bộ hệ thống được nghiên cứu và phát triển bởi đội ngũ kỹ sư Việt Nam tại Phenikaa-X. Từ thiết kế khí động học của UAV, vật liệu chế tạo, điều hướng, đến phần mềm điều khiển bay và nền tảng đám mây quản lý đều do doanh nghiệp trực tiếp làm chủ, không phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài. Thiết bị bay được phát triển tuân thủ theo các tiêu chuẩn quốc tế (ISO 21384-2), đảm bảo độ an toàn, tin cậy khi vận hành.

Thiết kế UAV là cấu hình hybrid-VTOL, cho phép cất/hạ cánh thẳng đứng kết hợp bay hành trình bằng cánh bằng. Kiểu dáng này được tối ưu để hoạt động hiệu quả tại các khu vực rừng núi có địa hình phức tạp, với tầm bay vượt trên 90km mỗi lần sạc, phù hợp cho giám sát diện rộng.

Một trong những mẫu máy bay không người lái cấu hình hybrid VTOL của Phenikaa X.JPG
Một trong những mẫu máy bay không người lái cấu hình hybrid-VTOL của Phenikaa-X

Vỏ thiết bị bay được chế tạo từ vật liệu composite. Chất liệu này vừa đảm bảo trọng lượng nhẹ, tiết kiệm năng lượng bay, vừa có độ bền cơ học cao và khả năng chống chịu tốt trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt như mưa rừng, độ ẩm cao, hoặc gió mạnh.

Đặc biệt, hệ thống autopilot được phát triển từ nền mã nguồn mở, nhưng đã được tinh chỉnh sâu (về phần cứng và phần mềm) để tương thích với bản đồ số Việt Nam, tích hợp dữ liệu GIS và các thuật toán chuyên biệt cho bài toán cảnh báo cháy rừng, giám sát xâm lấn hoặc thay đổi thảm thực vật theo thời gian thực cũng như đảm bảo an toàn bảo mật thông tin, đảm bảo dữ liệu được lưu trữ tại Việt Nam.

Tự động hóa toàn trình, tối ưu cho địa hình rừng Việt Nam

Khác với các UAV thương mại vốn yêu cầu phi công vận hành tại chỗ, hệ thống Drone In The Box của Phenikaa-X được thiết kế tự động hoàn toàn, bao gồm: Cất/hạ cánh tự động theo lịch trình định sẵn; Thu thập dữ liệu hình ảnh đa phổ, ảnh nhiệt, RGB; Tự động truyền tải dữ liệu về trạm điều hành qua kết nối vệ tinh hoặc mạng mesh; Tự sạc pin, tự kiểm tra an toàn trước mỗi chuyến bay.

Nhờ đó, toàn bộ chu trình giám sát rừng có thể được vận hành từ xa, không cần triển khai con người trực tiếp trong rừng. Điều này đặc biệt phù hợp với các khu vực có điều kiện địa hình phức tạp, vùng rừng sâu, rừng biên giới, rừng đặc dụng, khu vực xa văn phòng quản lí, không thể tiếp cận thường xuyên.

Hệ thống box chuyên dụng.jpg
Hệ thống box chuyên dụng

Ứng dụng giám sát rừng thông minh, bảo vệ sinh khối và tín chỉ carbon

Hệ thống Drone In The Box của Phenikaa-X không chỉ có thể thay thế tuần tra rừng truyền thống mà còn là giải pháp công nghệ tích hợp phục vụ giám sát tài nguyên, bảo tồn sinh học và phát triển kinh tế xanh. Thiết bị cho phép giám sát cháy rừng theo thời gian thực, phân tích ảnh nhiệt bằng AI để xác định chính xác điểm cháy, rút ngắn thời gian phản ứng và giảm thiệt hại.

Ngoài ra, hệ thống có thể phát hiện xâm lấn và chặt phá rừng thông qua phân tích ảnh định kỳ, phục vụ kiểm kê rừng, đo kiểm sinh khối – nền tảng quan trọng cho thị trường tín chỉ carbon. Đây cũng là nguồn dữ liệu đầu vào chất lượng cao phục vụ quá trình số hóa lâm nghiệp quốc gia, tích hợp vào các hệ thống quản lý tài nguyên ở cấp bộ, ngành và địa phương.

Kiến trúc mở cho quản lý rừng thống nhất, đa mục tiêu, an toàn dữ liệu quốc gia

Hệ thống Drone In The Box của Phenikaa-X được phát triển trên kiến trúc mở, module hóa và dễ tích hợp, cho phép kết nối với các nền tảng phân tích ảnh viễn thám, GIS, AI và phần mềm quản lý hiện trường. Đây là cơ sở để xây dựng mạng lưới giám sát rừng thống nhất từ địa phương đến trung ương.

Ngoài lâm nghiệp, hệ thống có thể mở rộng sang cảnh báo thiên tai, cháy nổ, đô thị thông minh và hỗ trợ quốc phòng – dân sự. Tất cả giao thức và định dạng dữ liệu đều tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo khả năng tích hợp vào hạ tầng số hiện có.

Nền tảng cloud hỗ trợ đến 1.000 người dùng đồng thời, với cơ chế phân quyền bảo mật và lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam, đáp ứng đầy đủ quy định về an ninh mạng và chủ quyền dữ liệu.

(Nguồn: Phenikaa-X)