Qua nhiều thế hệ, các gia đình Trung Quốc thường tụ họp bên phần mộ tổ tiên để đốt tiền vàng, với tâm niệm những thứ này sẽ vượt qua bức màn ngăn cách hai cõi âm dương, đến với những người thân yêu ở bên kia thế giới.

Theo thời gian, phong tục này đã chuyển từ một nét văn hóa tâm linh sang hình thức tưởng nhớ mang tính cá nhân sâu sắc, khi mọi người tạo hình tiền vàng giống các vật dụng hiện đại như tivi, máy tính, điện thoại thông minh và máy chơi game.

Vào đầu năm 2024, Ah Yue mở một studio tại Quảng Châu, chuyên chế tác các sản phẩm công nghệ bằng giấy và các mặt hàng hiện đại cho mục đích tưởng nhớ người thân yêu qua đời.

Người đàn ông 30 tuổi chủ yếu phục vụ khách hàng thế hệ Z, với các yêu cầu đa dạng, từ bản sao những chiếc xe hơi sang trọng đến hộp đồ uống hương sữa Want Want quen thuộc của Trung Quốc.

Ah Yue cho biết trải nghiệm này đã giúp anh hiểu sâu sắc hơn về mối liên hệ giữa người sống và người đã khuất. Dưới đây là câu chuyện của anh.

Món quà cho thế giới bên kia

Khi bắt đầu làm mô hình giấy dựa theo các sản phẩm kỹ thuật số, một trong những đơn đặt hàng đầu tiên của tôi là iPhone 15 màu hồng, được một sinh viên đặt làm cho em gái của cô ấy, người đã qua đời.

Hầu hết mọi người đều chọn mẫu Pro Max, nhưng cô khăng khăng chọn phiên bản tiêu chuẩn vì em gái cô thích màu hồng, một màu mà iPhone 15 Pro Max không có. Cô cũng yêu cầu tôi hóa vàng giúp, có thể là để giữ bí mật với gia đình hoặc do những điều khó nói.

Một yêu cầu khác là làm 10 bản sao iPhone 16. Khi thắc mắc về số lượng, khách hàng giải thích rằng đó là cho một người bạn — một streamer chơi game suy yếu sức khỏe vì thức khuya quá nhiều.

Bạn bè của streamer này từng đùa rằng nếu hồi phục, họ sẽ mua cho cô ấy không chỉ một mà là 10 chiếc iPhone 16. Thật đau lòng, tình trạng của cô ấy đột nhiên trở nên tồi tệ và qua đời trước khi gửi lời chào tạm biệt. Sau khi đốt xong mẫu điện thoại, khách hàng còn yêu cầu tôi làm thêm cả một trạm sạc nữa.

Tôi thuê một nhà kho khiêm tốn với đồ nội thất cơ bản, một máy tính, một máy in và nhiều chồng vật liệu.

Xưởng của tôi có hơn 100 sản phẩm, cảm giác như một “siêu thị”. Khách hàng có thể duyệt qua các tùy chọn, tưởng tượng những gì người thân yêu của họ có thể muốn hoặc cần ở thế giới bên kia.

Thách thức lớn nhất của nghề này nằm ở khâu chế tác. Tôi bắt đầu bằng cách tạo mô hình 3D, sau đó chia nhỏ chúng thành các thành phần, thiết kế mẫu bằng AI và lắp ráp chúng. Giấy thường quá mỏng manh và thiếu độ bão hòa màu. Sau nhiều lần thử nghiệm với máy in ảnh, tôi thấy rằng giấy bóng tạo ra sự cân bằng phù hợp — nó hấp dẫn về mặt thị giác, chắc chắn về mặt cấu trúc và đủ dễ cháy.

Tôi nhận được khoảng 1,5 đơn hàng mỗi ngày và làm việc nhiều giờ — từ 7 giờ sáng đến 3 giờ sáng — chủ yếu phục vụ khách hàng từ 18 đến 30 tuổi. iPhone vẫn là sản phẩm bán chạy nhất của tôi.

Khi điện thoại ngày nay được nâng cấp thường xuyên, nhiều khách hàng cảm thấy những người thân yêu đã khuất cũng không thể lạc hậu. Khoảng 80% khách hàng đặt mua thêm các phụ kiện như cáp sạc để nghi thức trọn vẹn.

Trong khi iPhone giấy là sản phẩm tiêu chuẩn, nhiều người cũng yêu cầu các thương hiệu và kiểu máy khác, như Xiaomi, Huawei và điện thoại màn hình gập.

Một số khách yêu cầu các mẫu điện thoại cổ điển. Tôi bán các bản sao của điện thoại từ bốn hoặc năm năm trước, bao gồm các mẫu Nokia, Samsung và Motorola cũ hơn.

Một người phụ nữ muốn tạo lại điện thoại Philips cho bà của mình. Cô ấy đã gửi cho tôi những bức ảnh chi tiết về chiếc điện thoại thực tế — màu đỏ, với các nút bấm bị mòn và bụi bám vào mặt sau. Cô khăng khăng đòi một bản sao chính xác, giải thích rằng gia đình đã quên cho điện thoại thật vào quan tài khi hỏa táng.

Cuộc sống đương đầu

Trong khi các mối quan hệ truyền thống thường xoay quanh những nhu cầu thiết yếu hàng ngày, thế hệ chúng ta cũng đã hình thành tình bạn và mối quan hệ lãng mạn thông qua trò chơi điện tử.

Vào tháng 8 năm ngoái, một phụ nữ trẻ đã đặt làm một chiếc Nintendo Switch vào ngày giỗ của chồng mình. Cô chia sẻ rằng họ đã ở bên nhau trong bảy năm, chịu đựng một mối quan hệ xa cách và dịch bệnh trước khi kết hôn. Thật đau lòng, chỉ sáu tháng sau, anh đột nhiên ra đi.

“Anh ấy thích chơi game. Chúng tôi mua một chiếc Switch cùng nhau và chơi Mario Kart 8, Odyssey, It Takes Two và Overcooked. Chúng tôi xây nhà và nuôi khủng long trong Ark, chỉ huy hạm đội trong Eve và cùng nhau làm nông trong Stardew Valley. Chúng tôi mơ ước xây dựng một ngôi nhà thực sự cùng nhau, mong đợi một cuộc sống hạnh phúc sau khi kết hôn. Nhưng tất cả đã tan biến khi anh ấy ra đi”, cô viết trong bài đánh giá về dịch vụ của tôi trên nền tảng thương mại điện tử Taobao. Cô ấy vô cùng mạnh mẽ.

Đặt cược vào Việt Nam, một mặt hàng điện tử cả thế giới khao khát đã “nhảy múa” thoát thuế quan như nào?

Trong những ngày đầu tháng 4, 90% số lượng thiết bị xuất sang Mỹ đều đến từ Việt Nam.

Thông thường, bạn bè hiểu sở thích của người đã khuất hơn gia đình. Một khách hàng biết người bạn cùng lớp đại học quá cố của mình thích lắp ráp PC và chơi game đã đặc biệt đặt hàng cho anh ta một bản sao card đồ họa GeForce RTX 4090 hiệu suất cao.

Người bạn cùng lớp, người có điểm số tuyệt vời nhưng xuất thân từ gia cảnh khiêm tốn, không thể theo đuổi chương trình sau đại học do thiếu điều kiện tài chính. Anh đã rơi vào trầm cảm và tự tử.

Một số khách hàng cũng yêu cầu tôi đốt thư cho những người thân đã khuất. Một số lá thư chứa đầy hy vọng, chia sẻ tin tức về những cột mốc như ngày lĩnh lương đầu tiên, kết hôn hoặc ngày sinh con. Những lá thư khác thể hiện những khó khăn của người gửi trong cuộc sống.

Bạn trai của một nữ khách hàng đột ngột qua đời. Cô sau đó đã phải vật lộn với một loạt những khó khăn trong cuộc sống, bao gồm cả ung thư và ly hôn.

Cô đã đốt một chiếc Switch và một vài thẻ trò chơi cho bạn trai của mình, và viết trong thư rằng, “Đôi khi tôi ghen tị với anh, mãi mãi ở tuổi 27, trong khi tôi vẫn phải bước tiếp mà không biết điều gì đang chờ đợi mình phía trước”.

Đốt cho chính mình

Có những lúc tôi cố gắng an ủi khách hàng. Vào tháng 9, một phụ nữ Gen Z làm việc 10 tiếng một ngày tại nhà hàng của gia đình với mức lương ít ỏi đã nói với tôi rằng cô ấy cảm thấy như đang không sống cho chính mình.

Cô nghiêm túc cân nhắc việc đặt hàng tám người mẫu nam đẹp trai, cao 1m8, một biệt thự và người hầu cho cuộc sống ở thế giới bên kia của mình.

Trong những tháng tiếp theo, tôi cố gắng ở bên khi cô ấy chia sẻ những khó khăn hàng ngày— kiệt sức, căng thẳng công việc, lo lắng về cân nặng và cơn đói cồn cào sau những ca làm việc muộn. Cô có dấu hiệu trầm cảm nhưng dần cải thiện qua những cuộc trò chuyện giữa cả hai.

Một sinh viên đã đặt mua một đĩa CD của Avicii, thậm chí còn nêu rõ tháng cô ấy dự định rời khỏi thế giới này. Tôi đã chia sẻ những trải nghiệm của mình để an ủi, gợi ý thử những hành động đơn giản như tắm để giải tỏa tâm hồn.

Tôi cảm thấy nhẹ nhõm khi sau đó thấy những bài đăng trên mạng xã hội của cô về việc thưởng thức trà sữa và mua sắm cùng bạn bè, biết được rằng khách hàng của mình cuối cùng đã tìm thấy bình yên ở một điều gì đó.

Chuyển cả “thành phố iPhone” từ Trung Quốc sang Việt Nam có phải lựa chọn tốt của Tim Cook lúc này?

Việc đa dạng hóa hoạt động lắp ráp sản phẩm sang các quốc gia có chi phí thấp khác, bao gồm Ấn Độ và Việt Nam, có thể giúp Apple tránh được một số tác động của thuế quan Trung Quốc.

Một khách hàng khác thì yêu cầu tôi làm bánh mì khoai tây giấy cho ông của anh ấy. Anh nói rằng trong học kỳ thứ hai ở trường đại học, anh đã mua một ít bánh vì nghĩ ông sẽ rất thích. Nhưng ông đã qua đời trước khi có thể nếm thử nó. Khi quay lại cửa hàng, bánh mì đã ngừng sản xuất.

Một người phụ nữ thậm chí còn yêu cầu băng vệ sinh giấy cho mẹ mình, cụ thể là loại cao cấp hơn là loại rẻ tiền hơn có tác dụng làm mát, vì tin rằng độ lạnh sẽ gây khó chịu. Trong một lá thư, bà viết, “Mẹ luôn từ chối mua những thứ này cho mình, nói rằng chúng quá đắt. Bây giờ con gái mẹ có thể mua được chúng rồi”.

Điều mà khách hàng mang theo nhiều nhất là cảm giác hối tiếc và tội lỗi. Qua những gì muốn gửi cho người đã khuất, người đang sống tìm thấy sự thoải mái. Nếu những lễ vật tôi dâng có thể giúp họ vơi bớt gánh nặng thì có lẽ áp lực bấy lâu nay cũng chỉ là con hổ giấy.