USB C là gì? Có ưu, nhược điểm gì so với USB truyền thống?

Trong thời đại công nghệ phát triển không ngừng, việc truyền tải dữ liệu và sạc pin thiết bị điện tử ngày càng đòi hỏi tốc độ và hiệu suất cao hơn. USB Type-C (hay còn gọi là USB C) đã ra đời để đáp ứng nhu cầu đó. Vậy USB Type C là gì? Nó có gì vượt trội so với các loại USB truyền thống như USB-A, Micro USB hay Lightning? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

USB C là gì?

USB C (hay USB Type-C) là một chuẩn kết nối mới được phát triển bởi USB Implementers Forum (USB-IF). Ra mắt vào năm 2014, cổng sạc Type C có thiết kế nhỏ gọn, đối xứng và có khả năng truyền dữ liệu, âm thanh, hình ảnh và điện năng chỉ qua một cổng duy nhất.

Khác với USB-A hay Micro USB vốn chỉ cắm được theo một chiều, USB Type C có thể cắm theo cả hai chiều, giúp giảm thiểu lỗi cắm ngược và tăng tính tiện dụng.

Đặc điểm nổi bật của USB Type C:

• Thiết kế đối xứng: Cắm được cả hai chiều, tiện lợi và giảm rủi ro hư hỏng khi cắm sai chiều (khác với Micro USB chỉ cắm được một chiều).
• Hỗ trợ sạc nhanh: USB Type C có thể truyền tải công suất lớn (lên tới 240W với chuẩn USB Power Delivery), phù hợp để sạc cả điện thoại, máy tính bảng, laptop.
• Truyền dữ liệu tốc độ cao: Có thể đạt tốc độ lên tới 40Gbps nếu sử dụng với chuẩn Thunderbolt 4.
• Tích hợp truyền hình ảnh và âm thanh: Có thể kết nối trực tiếp với màn hình, TV, loa… thông qua các chuẩn như HDMI, DisplayPort.
• Dùng được cho nhiều thiết bị: Từ điện thoại, laptop, tai nghe, ổ cứng đến màn hình và cả dock chuyển đổi.

Cấu tạo của USB C

USB Type C có thiết kế nhỏ gọn, đối xứng và hiện đại hơn nhiều so với các chuẩn USB đời trước. Mặc dù có kích thước chỉ khoảng 8,4mm x 2,6mm, nhưng bên trong cổng Type C lại tích hợp rất nhiều tính năng nhờ cấu trúc phức tạp và tiên tiến.

Các thành phần chính của USB Type C bao gồm:

• 24 chân kết nối (24 pins):

 Đây là điểm khác biệt lớn so với các cổng USB trước đó. Với 24 chân kết nối, cổng Type C cho phép truyền dữ liệu hai chiều, sạc nhanh, và truyền tín hiệu hình ảnh hoặc âm thanh.

• Thiết kế đối xứng:  

Hai mặt cắm đều giống nhau, giúp người dùng có thể cắm theo bất kỳ chiều nào mà vẫn hoạt động. Điều này giúp hạn chế lỗi cắm sai chiều gây hỏng cổng như ở Micro USB.

• Hỗ trợ nhiều chuẩn truyền tải:

 Tùy vào loại cáp và thiết bị, cổng USB C có thể hỗ trợ các chuẩn như: USB 2.0, 3.0, 3.1, 3.2, USB4. Thunderbolt 3, Thunderbolt 4. DisplayPort, HDMI, MHL, và nhiều giao thức khác.

• Truyền điện năng mạnh mẽ:

Cấu trúc bên trong cho phép dòng điện lớn đi qua — lên đến 240W với chuẩn USB Power Delivery (PD). Điều này giúp sạc được cả máy tính xách tay, màn hình di động hoặc thậm chí là thiết bị gia dụng.

Các điểm nổi bật của USB C

USB Type-C không chỉ là một chuẩn kết nối mới mà còn mang đến nhiều cải tiến vượt trội về hiệu năng, tính tiện dụng và khả năng ứng dụng linh hoạt. Dưới đây là những điểm nổi bật nhất của cổng Type C:

Ưu điểm

USB Type-C nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn kết nối mới nhờ hàng loạt lợi thế vượt trội so với các chuẩn cũ. Dưới đây là những điểm mạnh khiến USB C được ưa chuộng trên hầu hết các thiết bị hiện đại:

• Thiết kế đối xứng: Dễ dàng kết nối mà không lo cắm sai chiều.
• Tốc độ truyền tải cao: USB Type C có thể đạt tốc độ truyền lên đến 40Gbps (với Thunderbolt 4).
• Sạc nhanh và công suất lớn: Hỗ trợ Power Delivery lên đến 240W, phù hợp với cả laptop.
• Tính tương thích cao: Có thể dùng chung cho nhiều thiết bị như điện thoại, máy tính bảng, laptop, tai nghe, v.v.
• Tích hợp nhiều chức năng: Một cổng có thể đảm nhiệm cả sạc, truyền dữ liệu và xuất hình ảnh.

Nhược điểm

Tuy sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật, cổng Type C vẫn còn tồn tại một số bất tiện trong quá trình sử dụng, đặc biệt là với người dùng phổ thông hoặc các thiết bị chưa hỗ trợ đầy đủ:

• Không phải thiết bị nào cũng hỗ trợ đầy đủ: Dù có cùng cổng Type C, nhưng mỗi thiết bị có thể hỗ trợ các chuẩn khác nhau (ví dụ: có thiết bị chỉ hỗ trợ USB 2.0 chứ không phải 3.0 hay PD).
• Khó phân biệt giữa các loại cáp: Cáp Type C có thể trông giống nhau nhưng có tốc độ và tính năng khác nhau: có loại chỉ sạc, có loại vừa sạc vừa truyền dữ liệu hoặc xuất hình ảnh. Dễ gây nhầm lẫn hoặc mua nhầm cáp không phù hợp.
• Giá thành phụ kiện cao hơn: Cáp, củ sạc hoặc hub USB C có chất lượng tốt thường có giá thành cao hơn so với cáp Micro USB hoặc USB-A truyền thống.
• Vấn đề tương thích ngược: Cần có bộ chuyển đổi (adapter) để sử dụng USB Type C với các thiết bị cũ chỉ có cổng USB-A hoặc Micro USB.

So sánh sự khác nhau giữa USB C và Micro USB, Lightning

Dù USB Type C đang dần trở thành chuẩn kết nối phổ biến, nhưng hiện nay trên thị trường vẫn tồn tại nhiều thiết bị sử dụng Micro USB (phổ biến ở các máy Android đời cũ) hoặc Lightning (độc quyền của Apple). Để hiểu rõ hơn về sự vượt trội của cổng Type C, hãy cùng so sánh cụ thể giữa ba chuẩn kết nối phổ biến này qua bảng dưới đây:

Những thiết bị được hỗ trợ USB C

Với tính linh hoạt và khả năng truyền tải mạnh mẽ, USB Type-C ngày càng được tích hợp rộng rãi trên nhiều dòng sản phẩm công nghệ hiện đại. Dưới đây là các nhóm thiết bị phổ biến đang sử dụng hoặc hỗ trợ cổng Type C:

Điện thoại thông minh (Smartphone)

USB C đã trở thành tiêu chuẩn sạc và truyền dữ liệu phổ biến trên các dòng smartphone Android hiện đại:

• Samsung: Từ dòng Galaxy A trung cấp đến các flagship như Galaxy S22/S23/S24 series và Galaxy Z Fold/Flip.
• Xiaomi: Các mẫu như Redmi Note series, Mi 11/12/13, Xiaomi 12T Pro…
• OPPO, vivo, Realme: Hầu hết các model mới đều chuyển sang dùng Type C, hỗ trợ sạc nhanh VOOC/SuperVOOC hoặc tương đương.
• Google Pixel: Từ Pixel 2 trở lên đều dùng Type C.
• Apple: Từ iPhone 15 trở đi, Apple đã chính thức chuyển sang cổng Type C, thay thế cho Lightning sau hơn một thập kỷ.

Laptop và MacBook

Các dòng laptop hiện đại đều tích hợp USB C như một cổng giao tiếp chính, nhiều model còn hỗ trợ sạc và truyền dữ liệu qua cùng một cổng:

• Apple MacBook: Từ MacBook 12 inch (2015) đến MacBook Air, MacBook Pro M1/M2/M3 đều sử dụng USB Type C (Thunderbolt 3/4).
• Dell: Dòng XPS, Latitude, Inspiron đời mới.
• HP: Spectre, Envy, EliteBook, Pavilion…
• ASUS: ZenBook, ROG, Vivobook, ProArt…
• Lenovo: ThinkPad, Yoga, Legion…

USB C trên laptop có thể dùng để sạc, kết nối màn hình rời, truyền dữ liệu hoặc xuất âm thanh, tuỳ thuộc vào chuẩn mà cổng hỗ trợ (Power Delivery, DisplayPort, Thunderbolt…).

Tai nghe không dây và loa Bluetooth

Cổng sạc USB C đã gần như thay thế hoàn toàn Micro USB trên phụ kiện âm thanh hiện đại:

Tai nghe True Wireless (TWS):

• Sony WF-1000XM4, WF-C700N
• JBL Tune, Soundcore Liberty, Samsung Galaxy Buds
• Apple AirPods Pro (thế hệ 2 – phiên bản USB-C)

Loa Bluetooth:

• JBL Flip/Charge/Go
• Anker Soundcore
• Marshall Emberton II, Sony SRS-XB series…

Màn hình, máy chiếu và thiết bị ngoại vi

Một số thiết bị ngoại vi sử dụng cáp USB Type C không chỉ để truyền dữ liệu mà còn để truyền hình ảnh hoặc sạc điện:

• Màn hình hỗ trợ USB C (DisplayPort Alt Mode):
  • Dell Ultrasharp U2723QE
  • LG UltraFine 5K
  • ASUS ProArt series, Philips USB-C monitor…
• Dock chuyển đổi / Hub USB C: Cho phép kết nối laptop với nhiều thiết bị qua một cổng duy nhất (HDMI, Ethernet, USB-A, SD card…).
• Ổ cứng di động: Nhiều model SSD tốc độ cao của Samsung (T7, T9), SanDisk, Western Digital… đã tích hợp cổng Type C.
• Máy ảnh kỹ thuật số & máy quay: Một số mẫu máy ảnh mirrorless như Sony Alpha, Canon EOS R, Panasonic Lumix G… sử dụng Type C để truyền dữ liệu hoặc sạc pin.

Cách kết nối USB Type C đúng chuẩn

Dù USB Type-C mang lại nhiều tiện ích, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ cách sử dụng đúng để đảm bảo an toàn cho thiết bị và tận dụng tối đa hiệu suất. Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi kết nối và sử dụng USB Type C:

Chọn đúng loại cáp USB C theo nhu cầu

Không phải tất cả các loại cáp Type C đều giống nhau. Trên thị trường có nhiều loại cáp với tính năng khác nhau:

• Cáp chỉ sạc: Chỉ truyền điện, không hỗ trợ truyền dữ liệu hay xuất hình ảnh.
• Cáp sạc + truyền dữ liệu: Hỗ trợ đồng thời sạc và sao chép dữ liệu, nhưng tốc độ khác nhau tùy chuẩn (USB 2.0, 3.0, 3.1, 3.2…).
• Cáp hỗ trợ xuất hình ảnh (Alt Mode): Dùng để kết nối với màn hình, TV, máy chiếu…
• Cáp Thunderbolt 3/4: Cho tốc độ truyền dữ liệu siêu nhanh (lên đến 40Gbps), hỗ trợ sạc, xuất hình ảnh và daisy-chain (kết nối nhiều thiết bị).

Kiểm tra công suất sạc (Watt) phù hợp

Không phải cổng USB C nào cũng sạc được với công suất cao. Trước khi sử dụng:

• Kiểm tra thiết bị hỗ trợ chuẩn USB Power Delivery (PD) bao nhiêu Watt (ví dụ 18W, 65W, 100W, 240W…).
• Đảm bảo cáp và củ sạc tương thích với công suất đó – nếu không, sạc sẽ chậm hoặc không hoạt động.

Tránh sử dụng cáp giá rẻ, không rõ nguồn gốc

Cáp kém chất lượng không chỉ ảnh hưởng đến tốc độ sạc, truyền dữ liệu mà còn có thể gây hỏng pin, cháy IC sạc hoặc chập thiết bị.

• Không nên mua cáp quá rẻ, không có thương hiệu.
• Hãy ưu tiên sản phẩm từ các hãng uy tín như Anker, Ugreen, Aukey, Baseus, Belkin…

Sử dụng đúng cổng USB C trên thiết bị

Nhiều thiết bị (đặc biệt là laptop, dock, màn hình…) có nhiều cổng USB C nhưng không phải cổng nào cũng hỗ trợ chức năng giống nhau:

• Có cổng chỉ để sạc
• Có cổng để truyền dữ liệu
• Có cổng hỗ trợ xuất hình ảnh hoặc Thunderbolt

Tạm kết

USB C đang dần trở thành chuẩn kết nối phổ biến nhờ những ưu điểm vượt trội về tốc độ, hiệu suất và tính tiện dụng. Tuy vẫn còn một số hạn chế nhỏ, nhưng không thể phủ nhận rằng USB C chính là tương lai của công nghệ kết nối. Nếu bạn đang cân nhắc nâng cấp thiết bị, hãy ưu tiên chọn những sản phẩm hỗ trợ cổng USB Type C để tận dụng tối đa những tiện ích mà nó mang lại.

XEM THÊM:

2 mẫu iPhone 14 đã phát hành sẽ có cổng sạc USB Type-C iPhone

Những lợi ích mà người dùng nhận được khi iPhone chuyển cổng sạc từ Lightning sang USB-C