Việt Nam khai trương hệ thống giám sát và phát hiện nhiễu sóng – Tạp chí Doanh nghiệp Việt Nam

Giải quyết thách thức từ sự bùng nổ của mạng di động

Trong những năm gần đây, sự phát triển mạnh mẽ của mạng 4G, 5G, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng và sự gia tăng của các thiết bị vô tuyến đã khiến tình trạng nhiễu sóng tại các trạm gốc (BTS) ngày càng gia tăng. Điều này đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng mạng lưới viễn thông, gây khó khăn cho người dùng. Công tác xác định nguyên nhân và xử lý nhiễu trước đây thường tốn nhiều thời gian, công sức và nguồn lực của cả nhà mạng lẫn cơ quan quản lý.

Để giải quyết vấn đề này, Cục Tần số vô tuyến điện đã phối hợp với các doanh nghiệp viễn thông triển khai hệ thống iSpectra trong giai đoạn 2023-2025.

Hệ thống iSpectra ra đời dựa trên một nguyên lý hoàn toàn mới: biến hàng trăm nghìn trạm BTS trên toàn quốc thành các “sensor” giám sát, thu thập dữ liệu theo thời gian thực, phát hiện – cảnh báo – khoanh vùng và xử lý nguồn nhiễu nhanh chóng. Cách tiếp cận này đã hiện thực hóa chủ trương của Bộ Khoa học và Công nghệ về việc chuyển từ quản lý thủ công, dựa trên giấy tờ sang quản lý dựa trên dữ liệu số.

Ông Lê Văn Tuấn, Cục trưởng Cục Tần số vô tuyến điện cho biết, ông đã chia sẻ về iSpectra với nhiều quốc gia và các nhà sản xuất thiết bị viễn thông, nhưng chưa bên nào có giải pháp tương tự khi dựa trên sức mạnh phối hợp giữa cơ quan quản lý và các nhà mạng.

Sự công nhận từ các nhà mạng

Tại lễ khai trương, đại diện các nhà mạng lớn như Viettel, VNPT, MobiFone đều khẳng định iSpectra đã chứng minh hiệu quả rõ rệt trong thực tiễn.

Theo thống kê, kể từ khi vận hành thử nghiệm từ tháng 4/2025, iSpectra đã giúp phát hiện 70 nguồn nhiễu, tăng 65% so với cùng kỳ năm 2024. Độ chính xác đạt 76% (cao hơn mức 65% trước đây), trong khi thời gian xử lý nhiễu giảm một nửa, tương đương tiết kiệm khoảng 1.080 giờ làm việc mỗi năm.

Ông Nguyễn Đạt, Phó Tổng giám đốc Viettel, cho biết, với hạ tầng mạng lưới rộng lớn (51.000 trạm di động với khoảng 300.000 cell 4G) và kế hoạch mở rộng 5G, việc xử lý nhiễu theo cách thủ công sẽ tốn rất nhiều nguồn lực. Ông nhận định, iSpectra không chỉ đảm bảo chất lượng dịch vụ cho hơn 100 triệu người dân mà còn là viên gạch đầu tiên trong quá trình chuyển đổi số công tác quản lý tần số quốc gia.

Đại diện VNPT cũng đánh giá cao iSpectra, coi đây là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp doanh nghiệp xử lý sự cố nhanh hơn, từ đó nâng cao trải nghiệm người dùng và đảm bảo sự ổn định của mạng lưới.

Tương lai phát triển: Tích hợp AI và quản lý số toàn diện

Trong giai đoạn tiếp theo, hệ thống iSpectra sẽ được phát triển thêm nhiều tính năng thông minh, đặc biệt là tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (Machine Learning) để tự động phân tích, phân loại, dự đoán và khoanh vùng vị trí nguồn nhiễu. Hệ thống cũng sẽ được mở rộng để giám sát cho mạng 5G.

Viettel đã kiến nghị sớm hoàn thiện iSpectra giai đoạn 2 để đưa vào sử dụng trong năm 2026, đồng thời nghiên cứu mở rộng hệ thống cho các nghiệp vụ khác như giám sát tần số tại khu vực biên giới, phục vụ các dịch vụ mới như hạ tầng viễn thông cho phát triển kinh tế tầm thấp, quy hoạch tần số cho các mạng chuyên dùng. Mục tiêu xa hơn là xây dựng một nền tảng quản lý tần số số hóa toàn diện, tự động hóa mọi quy trình từ đăng ký, cấp phép đến giám sát và đánh giá hiệu quả.

Phát biểu tại sự kiện, Cục trưởng Lê Văn Tuấn cho biết, việc khai trương hệ thống iSpectra khẳng định quyết tâm đổi mới phương thức quản lý dựa trên công nghệ hiện đại vàcho biết sẽ tiếp tục phối hợp cùng các doanh nghiệp để hoàn thiện hệ thống, phục vụ mục tiêu phát triển hạ tầng số quốc gia.