Với Thung lũng Silicon, tụt hậu trong cuộc đua AI còn “đáng sợ” hơn thuế quan

Các tập đoàn công nghệ đang chi hàng tỷ USD để xây dựng trung tâm dữ liệu và hạ tầng phục vụ AI. Nhà Trắng hồi tháng 7 cũng công bố kế hoạch hành động về AI nhằm củng cố vị thế dẫn đầu của Mỹ, khẳng định tầm quan trọng của công nghệ này. Trên thị trường tài chính, các cổ phiếu liên quan đến AI như Nvidia (NVDA) liên tục được đẩy lên mức kỷ lục.

Tuy nhiên, chính sách thuế quan mới của Tổng thống Donald Trump làm dấy lên câu hỏi liệu chính sách này có đi ngược lại nỗ lực thúc đẩy AI. Một số loại thuế mới có thể làm tăng chi phí vật liệu và linh kiện thiết yếu cho các mô hình AI.

Ngày 6/8, ông Trump cho biết sẽ áp thuế 100% đối với chip bán dẫn nhập khẩu nhưng miễn cho những công ty đã cam kết mở rộng sản xuất tại Mỹ. 

Ngày 19/8 (theo giờ Mỹ), Bộ Thương mại Mỹ vừa thông báo đã tăng thuế nhập khẩu lên 50% đối với hơn 400 danh mục sản phẩm có chứa nhôm và thép. 

Theo đó, Mỹ đã bổ sung 407 mặt hàng vào danh sách các sản phẩm thép và nhôm “phái sinh” chịu thuế theo ngành, trong đó có tuabin gió, cần cẩu di động, máy ủi, toa tàu hỏa, đồ nội thất, cùng nhiều thiết bị công nghiệp nặng khác”.

Dù vậy, các chuyên gia nhận định chi phí tăng không đủ để kìm hãm tiến bộ công nghệ, bởi nguy cơ tụt hậu trong cuộc đua AI toàn cầu còn lớn hơn nhiều. 

“Đây là thời khắc mang tính sống còn” – ông Dallas Dolen, lãnh đạo mảng công nghệ, truyền thông và viễn thông tại PwC Mỹ – nhận định.

“Nếu bị coi là mối đe dọa sống còn, chi phí ngay cả khi rất cao sẽ không còn là yếu tố quyết định”, ông Dolen nói thêm.

Big Tech rót tiền khủng vào AI

Khi Meta, Microsoft và Google công bố kết quả kinh doanh cuối tháng 7, có một thông điệp chung rất rõ ràng: các tập đoàn công nghệ lớn đang chi mạnh tay cho AI và bắt đầu thấy lợi nhuận.

Meta chi 17 tỷ USD cho chi phí đầu tư trong quý II, chủ yếu vào trung tâm dữ liệu và hạ tầng, góp phần giúp lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu tăng 38% so với cùng kỳ năm trước. Cổ phiếu Meta đã tăng 9% trong phiên giao dịch ngoài giờ ngày 30/7 và tăng khoảng 30% từ đầu năm.

Microsoft cũng đạt kết quả ấn tượng nhờ mảng điện toán đám mây, với 24,2 tỷ USD chi đầu tư trong quý gần nhất và dự kiến thêm 30 tỷ USD trong những tháng tới. Tháng 7, Microsoft trở thành công ty thứ hai chạm mốc định giá 4.000 tỷ USD, sau Nvidia.

Alphabet, công ty mẹ của Google, nâng tổng chi đầu tư năm 2025 lên 85 tỷ USD do nhu cầu dịch vụ đám mây tăng mạnh. Công ty cho biết dịch vụ của họ được “gần như tất cả các kỳ lân gen AI” – ám chỉ các công ty tư nhân có giá trị từ 1 tỷ USD trở lên trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo tạo sinh – sử dụng. Cổ phiếu Alphabet đã tăng gần 7% từ đầu năm.

Đầu tư hạ tầng này được coi là thiết yếu. Goldman Sachs dự báo nhu cầu điện năng toàn cầu từ các trung tâm dữ liệu sẽ tăng 50% vào năm 2027 và 165% vào năm 2030 so với năm 2023, chủ yếu do AI.

“Chúng ta mới chỉ chạm đến bề nổi của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra trên toàn thế giới, dẫn đầu bởi các ông lớn công nghệ như Nvidia, Microsoft, Palantir, Meta, Alphabet và Amazon”, nhà phân tích Dan Ives của Wedbush Securities cho biết.

Thuế quan và thách thức dài hạn

Theo CNN, chính sách thuế liên tục thay đổi của ông Trump khiến việc dự đoán chi phí xây dựng và vận hành trung tâm dữ liệu trở nên khó khăn. PwC ước tính thuế quan có thể làm tăng chi phí xây dựng từ 5 – 7%. Hiệp hội Sản xuất Quốc gia Mỹ cũng xác định bất ổn thương mại và chi phí nguyên liệu tăng là thách thức lớn với doanh nghiệp trong quý I/2025.

Theo ông Michelle Brophy – Giám đốc nghiên cứu về công nghệ, truyền thông và viễn thông tại công ty nghiên cứu thị trường AlphaSense, thực tế là các công ty công nghệ lớn có thể “gánh” được các chi phí bổ sung liên quan đến cơ sở hạ tầng AI vì “nhu cầu rất lớn”. Tuy nhiên, câu chuyện lại khác đối với các công ty nhỏ hơn, những công ty không có hàng tỷ USD để chi tiêu mỗi quý. 

Các công ty này cũng thường bị các nhà đầu tư tư nhân yêu cầu lợi nhuận đầu tư nhanh chóng. Trong khi đó, các trung tâm dữ liệu là những khoản đầu tư dài hạn có thể mất nhiều năm để thể hiện giá trị một cách có ý nghĩa.

Theo công ty dịch vụ bất động sản thương mại CBRE, từ năm 2015 đến năm 2020, trung bình mất từ 1 – 3 năm để xây dựng một trung tâm dữ liệu. Ông Pankaj Sachdeva – đối tác cấp cao của McKinsey & Company – cho biết, một trung tâm dữ liệu có thể sử dụng trung bình từ 25 – 30 năm. 

Vì trung tâm dữ liệu là những dự án dài hạn nên “mức độ không chắc chắn sẽ có tác động lớn hơn về mặt cam kết” – ông Laurence Ales, Giáo sư kinh tế tại Đại học Carnegie Mellon – cho biết.

Hiện, chưa rõ liệu thuế quan bán dẫn của Tổng thống Trump có làm tăng chi phí của các trung tâm dữ liệu trong tương lai hay không. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ cho biết các công ty đã “cam kết” xây dựng tại Hoa Kỳ sẽ không phải trả thuế đối với chất bán dẫn.

“Tin tốt cho các công ty như Apple là nếu bạn đang xây dựng tại Hoa Kỳ hoặc đã cam kết xây dựng tại Hoa Kỳ thì sẽ không có khoản phí nào cả” – Tổng thống Trump phát biểu vào ngày 6/8 trong sự kiện công bố sáng kiến trị giá 100 tỷ USD của Apple để sản xuất linh kiện iPhone tại Mỹ.

Ông Trump chưa công bố rõ công ty nào sẽ được miễn thuế chip, song Nvidia và TSMC đều đã tuyên bố mở rộng hoạt động tại Mỹ. Bên cạnh đó, ông cũng cho phép Nvidia và AMD bán chip AI sang Trung Quốc với điều kiện chia 15% doanh thu cho chính phủ Mỹ để đổi lấy giấy phép xuất khẩu.

Các chuyên gia nhận định sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa Nhà Trắng và giới công nghệ là điều khó tránh, nhất là khi xây dựng hạ tầng AI là một phần trong kế hoạch hành động quốc gia về AI. Mỹ hiện dẫn đầu thế giới về số lượng trung tâm dữ liệu – theo dữ liệu từ Statista – với nhiều “ông lớn” như Microsoft và Amazon đóng vai trò then chốt.