1. Chữa nám với các sản phẩm bôi ngoài da không kê đơn

Ở mức độ nhẹ, có thể điều trị nám bằng các sản phẩm đầu tay như:

– Các sản phẩm chứa niacinamide: Là dạng hoạt động sinh lý của niacin hoặc vitamin B3. Niacinamide ngăn chặn việc chuyển các melanosome từ tế bào hắc tố sang tế bào sừng. Hơn nữa, thành phần này còn có tác dụng chống viêm và tăng sinh tổng hợp ceramides, cũng như các lipid lớp sừng khác với chức năng hàng rào tính thấm biểu bì được tăng cường.

Ở nồng độ 2-5% có thể giúp làm sáng da, cải thiện sắc tố và tăng cường hàng rào bảo vệ da. Thường an toàn và ít gây kích ứng.

– Các sản phẩm chứa vitamin C (acid ascorbic và các dẫn xuất): Giúp chống oxy hóa, làm sáng da và có thể làm mờ các vết nám nhẹ. Nên chọn các dẫn xuất ổn định để tránh bị oxy hóa.

– Các sản phẩm chứa acid kojic: Có khả năng ức chế sản xuất melanin, tuy nhiên cần lưu ý về khả năng gây kích ứng ở một số người.

* Lưu ý khi chọn sản phẩm không kê đơn:

• Chú ý chọn sản phẩm từ các thương hiệu uy tín.
• Đọc kỹ thành phần và hướng dẫn sử dụng.
• Thử sản phẩm trên một vùng da nhỏ trước khi sử dụng toàn mặt để kiểm tra kích ứng.
• Cần kiên trì sử dụng trong thời gian dài mới có hiệu quả.

2. Các sản phẩm bôi ngoài da kê đơn

Các sản phẩm này phải được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ da liễu, tốt nhất là bác sĩ thẩm mỹ da:

– Hydroquinone: Ở nồng độ thấp 2-4% có thể được bác sĩ chỉ định cho nám nhẹ. Đây là liệu pháp đầu tay, có thể được áp dụng trị nám một hoặc hai lần mỗi ngày trong khoảng thời gian từ 2-6 tháng. Sau thời gian này, khi tình trạng nám da tàn nhang đã cải thiện, người dùng có thể chuyển chế độ sử dụng duy trì trong sáu tháng hoặc lâu hơn.

Cơ chế tác dụng của hydroquinone là ức chế sự chuyển đổi tyrosine thành melanin thông qua ức chế cạnh tranh tyrosinase. Nhiều công thức hydroquinone hiện có sẵn, dưới dạng đơn trị liệu hoặc kết hợp với các chất làm sáng da hoặc chất tẩy tế bào chết khác, chẳng hạn như acid glycolic hoặc tretinoin, với nồng độ dao động từ 2% trở xuống.

Tác dụng ngoại ý khi dùng hydroquinone cần lưu ý là sắc tố da sẽ trở lại bình thường khi ngừng dùng. Ngoài ra, các biến chứng cấp tính sau khi sử dụng hydroquinone bao gồm kích ứng, viêm da tiếp xúc dị ứng, tăng sắc tố sau viêm và giảm sắc tố da.

Một số bệnh nhân có thể bị ban đỏ và bong tróc da sau khi sử dụng hydroquinone. Đồng thời, hydroquinone là chống chỉ định ở phụ nữ có thai và cho con bú cũng như những bệnh nhân bị dị ứng đã được ghi nhận. Do đó, đây là thuốc trị nám chỉ được dùng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.

– Retinoids (tretinoin, adapalene, tazarotene): Ở nồng độ thấp có thể giúp tăng cường tái tạo tế bào da, loại bỏ sắc tố và cải thiện nám nhẹ. Cần sử dụng thận trọng và chú ý hợp với kem chống nắng.

– Acid azelaic: Có khả năng ức chế tyrosinase, hiệu quả trong việc làm sáng da và an toàn cho da nhạy cảm. Trong các thử nghiệm, kem acid azelaic 20% đã được chứng minh là có hiệu quả như kem hydroquinone 4%.

3. Liệu pháp chữa nám tại phòng khám da liễu

Trường hợp dùng thuốc bôi không hiệu quả hoặc bệnh nhân nóng ruột muốn điều trị nám nhanh, có thể cân nhắc đến các biện pháp:

– Peel da hóa học nhẹ: Sử dụng các acid nồng độ thấp (AHA, BHA) để loại bỏ lớp tế bào da chết chứa sắc tố, giúp làm sáng da và đều màu hơn. Cần thực hiện bởi chuyên gia chăm sóc da hoặc bác sĩ da liễu thẩm mỹ.

– Microdermabrasion (siêu mài mòn da): Là biện pháp loại bỏ lớp tế bào da chết trên bề mặt bằng các tinh thể nhỏ hoặc đầu mài kim cương. Có thể giúp cải thiện nám nhẹ và bề mặt da.

Phương pháp này không áp dụng khi da đang có tổn thương, da yếu.

– Laser toning (xung ngắn, năng lượng thấp): Một số loại laser có thể được sử dụng ở mức năng lượng thấp để phá vỡ sắc tố melanin một cách nhẹ nhàng. Cần thực hiện theo liệu trình.

– IPL (ánh sáng xung cường độ cao): Có thể giúp cải thiện các vấn đề về sắc tố da, trong đó có nám nhẹ.

4. Chăm sóc da tại nhà

Sử dụng kem chống nắng phổ rộng (SPF 30 trở lên) hàng ngày. Đây là bước quan trọng nhất để ngăn ngừa nám tiến triển và tái phát. Thoa kem chống nắng trước khi ra ngoài 20-30 phút và thoa lại sau mỗi 2-3 giờ hoặc sau khi đổ mồ hôi, bơi lội.

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là vào thời điểm nắng gắt (từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều). Bảo vệ da bằng mọi cách, ví dụ như đội mũ, đeo kính râm, mặc quần áo dài tay khi ra ngoài.

Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da dịu nhẹ, không gây kích ứng.

Tránh các tác nhân có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nám như cọ xát mạnh lên da, sử dụng mỹ phẩm kém chất lượng.

Duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống cân bằng, ngủ đủ giấc, giảm căng thẳng cũng có thể giúp cải thiện sức khỏe làn da.

Điều trị nám nhẹ thường có tiên lượng tốt hơn so với nám sâu và nám lâu năm. Tuy nhiên, sự kiên trì và tuân thủ các biện pháp bảo vệ da là rất quan trọng để đạt được hiệu quả và ngăn ngừa nám tái phát.