Gần đây, khán giả truyền tay bản nhạc từ AI được tạo ra để diss (công kích) các rapper. Chưa bàn đến nội dung, nhiều người sốc vì AI có thể tạo ra sản phẩm âm nhạc chỉn chu, phần ca từ do rapper có rap name Overfitsu đảm nhận.

Tiếp đó, công cụ Suno AI giúp rapper chuyển hóa lyrics thành giai điệu và thực hiện bản phối, với chất lượng kinh ngạc. Sau cùng, công cụ AI sáng tạo video của Google tạo ra MV gây sốt khán giả.

AI tác động mạnh mẽ đến làng nhạc thế giới trong vài năm qua. Với thị trường nhạc Việt, sự hiện diện của AI, cụ thể là công cụ Suno nhen nhóm thời gian gần đây. MV rap diss bằng AI xuất hiện khiến người nghe rúng động vì sự hiệu quả mà trí tuệ nhân tạo làm ra, đồng thời trực tiếp tác động suy nghĩ của những người làm nhạc, thôi thúc họ đã đến lúc phải tìm hiểu sâu về AI hoặc sẽ lùi về sau.

MV từ AI gây bất ngờ cho khán giả Việt.

Cách AI làm ra bài nhạc

Rapper nói rằng từ trước giờ, rapper thường diss AI, nên giờ tìm đến AI, nhờ hỗ trợ để làm ra bài nhạc công kích ngược lại rapper. Lyrics của bản rap diss này có tính công kích và ý đồ rõ ràng về bố cục, do đó khả năng cao được chắp bút từ một người nào đó thay vì nhờ AI sáng tạo 100%.

Dấu ấn đậm nét của AI trong bản nhạc nằm ở giọng rap, giai điệu, beat và hậu kỳ âm thanh được làm ra bởi công cụ Suno. Sau đó, toàn bộ phần hình ảnh cũng được AI sản xuất.

Chỉ cần vài thao tác đơn giản là sao chép lyrics, đặt ra các tiêu chí cơ bản như chọn dòng nhạc, tempo (tốc độ của bài), giọng hát nam hoặc nữ và tinh thần tổng thể, Suno sẽ chuyển thể thành bài nhạc hoàn chỉnh chỉ trong vài phút.

Điều đặc biệt là chỉ với một lyrics, Suno có thể “hô biến” thành nhiều bài nhạc dựa theo biến tấu của hợp âm, giai điệu và giọng hát đa dạng theo từng tông, quãng giọng của ca sĩ.

Bản rap diss đang gây sốt ở làng rap Việt được tạo ra theo quy trình như vậy. Đó là giọng rap sành sỏi tiếng Việt, trên nền beat trap không cần quá nhiều nhạc cụ nhưng đủ để truyền tải tinh thần cho người nghe. Tất nhiên, vẫn có điểm khuyết nằm ở giọng rap còn thô kệch, nhiều đoạn vô hồn, hay beat chủ yếu lặp lại.

Song, với đa số khán giả là những người nghe dễ tính, bản rap diss do AI tạo ra vượt quá sự tưởng tượng của họ.

Từ vài năm trước, công cụ Suno đã xuất hiện và gây sốt làng nhạc. Sau 3 năm, Suno ngày càng thông minh khi được nuôi dưỡng bằng việc tiếp thu hàng triệu bài nhạc và thu thập vocal (giọng hát). Theo thời gian, Suno ngày càng kéo gần khoảng cách giữa một bài nhạc AI và một bài nhạc được sản xuất từ bàn tay con người. Bản rap diss mới đây chính là minh chứng, khiến nhiều rapper giật mình tự hỏi “liệu mình có làm nhạc hay hơn AI”?

AI ngày càng thông minh để tạo ra bản nhạc hoàn chỉnh.

AI đe dọa giới làm nhạc?

Sự hiện diện của Suno và loạt công cụ AI khác ít nhiều làm xáo trộn làng nhạc thế giới thời gian qua. AI xâm nhập âm nhạc từ lâu, điển hình như các phần mềm làm nhạc, các công cụ giả lập nhạc cụ, hỗ trợ hậu kỳ âm thanh bằng kỹ thuật số.

Nay, AI phát triển vượt bậc, có thể tạo ra bản nhạc hoàn chỉnh, thậm chí có cả giọng hát và hỗ trợ nghệ sĩ trong khâu viết lyrics. Suno và các công cụ AI giải quyết bài toán cho những tệp khách hàng cần sử dụng âm nhạc cho các mục đích nhanh gọn như: Chèn nhạc vào các video sáng tạo nội dung, những bản nhạc EDM cơ bản để bật ở các tụ điểm công cộng.

Từ đây, làng nhạc thế giới đã tranh luận dữ dội cho một câu hỏi: “Liệu nghệ sĩ âm nhạc có mất việc vì AI”.

Theo nghiên cứu của CISAC, một trong những mạng lưới lớn nhất trong lĩnh vực sáng tạo, trong 4 năm tới, 1/4 nghệ sĩ trong lĩnh vực âm nhạc có thể bị ảnh hưởng về doanh thu vì AI. Cụ thể, trong 5 năm tới, nghệ sĩ trên thế giới có thể mất 10 tỷ euro doanh thu âm nhạc vì sự phát triển của AI.

Số lượng bài hát tạo ra từ AI, đặc biệt ở mảng EDM ngày càng nhiều. Không chỉ ở các yếu tố âm nhạc như hòa âm, bản phối, hậu kỳ âm thanh, giọng hát AI ngày càng khó phân biệt. Âm nhạc của AI giờ là giải pháp gần như tốt nhất cho các playlist (danh sách phát) ở công cộng.

Những nhạc sĩ, nhà sản xuất, kỹ sư âm thanh, thậm chí là đạo diễn hình ảnh cho các MV đều ít nhiều ảnh hưởng vì AI trong thời gian tới.

Tất nhiên, vẫn có những địa hạt âm nhạc mà AI chưa thể đụng đến. Đó là những bài hát đòi hỏi chất lượng âm nhạc rất cao như phối khí bằng nhạc cụ thật, từ bàn tay con người (piano, trống, dàn dây) và hơi thở con người (bộ kèn). Thị trường âm nhạc vẫn chưa thật sự chấp nhận giọng hát AI.

The Guardian cho rằng đây chưa phải lúc AI đủ thông minh để thay thế hoàn toàn con người trong âm nhạc. Tuy nhiên, AI tạo ra sự thúc đẩy để từng nghệ sĩ, thuộc các lĩnh vực âm nhạc, tiến bộ nhanh hơn để chạm đến những khả năng mà chỉ con người làm được.

Điển hình như việc một beat maker không thể chỉ mãi phụ thuộc vào việc tạo ra một bản phối bằng nhạc cụ giả lập, vẽ các nốt nhạc bằng cú click chuột trên phần mềm (midi). Những beat maker biết chơi nhiều nhạc cụ khác nhau sẽ làm ra những bài nhạc có chiều sâu và chất lượng thật sự.

Những công việc đơn giản trong âm nhạc dần bị AI thay thế hoàn toàn. Nghệ sĩ sẽ bị đặt vào guồng quay phải phát triển và phát triển liên tục theo từng tháng, năm, để vượt qua những thứ AI đang làm. Và khi nghệ sĩ không đáp ứng điều đó, họ sẽ bị bỏ lại.