Làn da – ‘chiếc gương’ phản chiếu sức khỏe

Phóng viên đã có cuộc trao đổi với TS.BS. Nguyễn Ngọc Oanh, Khoa Da liễu, Bệnh viện Bạch Mai xung quanh vấn đề này.

Phóng viên (PV): Da là cơ quan bao phủ toàn bộ bề mặt cơ thể, đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của mỗi chúng ta. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ làn da được cấu tạo như thế nào và chức năng của từng lớp da ra sao. Xin TS.BS. cho biết rõ hơn về vấn đề này?

TS. BS. Nguyễn Ngọc Oanh: Làn da là cơ quan có diện tích lớn nhất trên cơ thể và được ví như “tuyến phòng thủ đầu tiên” chống lại các tác nhân có hại từ môi trường.

Da được cấu tạo bởi ba lớp chính là biểu bì, trung bì và hạ bì:

– Biểu bì là lớp ngoài cùng, gồm nhiều lớp tế bào sừng liên tục tái tạo. Lớp này tạo nên hàng rào bảo vệ vững chắc, giúp ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn, tác động có hại từ môi trường…

– Trung bì là lớp nằm ngay dưới biểu bì, nơi tập trung hệ thống mạch máu, dây thần kinh, collagen, elastin và các tuyến bã nhờn. Nhờ đó, trung bì giúp duy trì độ đàn hồi, độ ẩm, cảm nhận kích thích từ môi trường và hỗ trợ quá trình làm lành tổn thương.

– Hạ bì (hay lớp mỡ dưới da) chứa các tế bào mỡ và mô liên kết lỏng lẻo, đóng vai trò như một lớp đệm hấp thụ lực tác động, cách nhiệt cho cơ thể và dự trữ năng lượng.

Ba lớp da này tuy đảm nhận các nhiệm vụ khác nhau nhưng luôn phối hợp nhịp nhàng, góp phần duy trì một làn da khỏe mạnh và hệ miễn dịch vững vàng.

PV: Bên cạnh yếu tố thẩm mỹ, làn da còn có nhiều chức năng quan trọng đối với sức khỏe tổng thể. Xin TS.BS. chia sẻ cụ thể hơn về vai trò của da trong cơ thể người?

TS. BS. Nguyễn Ngọc Oanh: Làn da thực chất là một cơ quan đa chức năng và đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì sự sống. Không chỉ đơn thuần là “vỏ bọc” bên ngoài hay yếu tố tạo nên vẻ đẹp ngoại hình, da còn đảm nhận nhiều nhiệm vụ sinh lý quan trọng.

Trước hết, da đóng vai trò như một hệ thống cảm biến tinh vi, giúp cơ thể cảm nhận rõ ràng các kích thích từ môi trường như nóng, lạnh, đau… Bên cạnh đó, da cũng tham gia tích cực vào quá trình điều hòa thân nhiệt thông qua tuyến mồ hôi và hệ thống mao mạch dưới da, giúp cơ thể thích nghi với điều kiện khí hậu khác nhau.

Không chỉ vậy, da còn hỗ trợ đào thải độc tố qua tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn – đây là một phần trong cơ chế thải độc tự nhiên của cơ thể. Đặc biệt, dưới tác động của ánh sáng mặt trời, da còn tham gia tổng hợp vitamin D, một yếu tố không thể thiếu trong quá trình chuyển hóa canxi, duy trì mật độ xương và hỗ trợ hệ miễn dịch.

Vì thế, việc chăm sóc da không chỉ để gìn giữ vẻ ngoài tươi trẻ mà còn là cách bảo vệ một cơ quan có ảnh hưởng đến nhiều hoạt động sống quan trọng của cơ thể.

PV: Nhiều người vẫn cho rằng các vấn đề về da chỉ là chuyện bên ngoài. TS.BS. có thể lý giải vì sao lại nói làn da là “tấm gương phản ánh sức khỏe bên trong” của mỗi người?

TS. BS. Nguyễn Ngọc Oanh: Trong y học, da được “sử dụng” như chẩn đoán hình ảnh ban đầu cho tình trạng sức khỏe. Da liên quan đến nội tiết tố, phổi, gan và hệ thống tiêu hóa, đặc biệt phản ánh khả năng miễn dịch.

Ví dụ, tình trạng gan yếu có thể khiến da vàng; thiếu máu làm da xanh xao, nhợt nhạt; rối loạn nội tiết dễ gây mụn trứng cá hay tăng tiết dầu; thậm chí một số bệnh lý mạn tính như lupus ban đỏ hay đái tháo đường cũng có thể biểu hiện qua các tổn thương da đặc hiệu.

Ngoài ra, lối sống kém lành mạnh, như thức khuya, ngủ không đủ, ăn uống thiếu chất, căng thẳng kéo dài, cũng được thể hiện qua da – da xỉn màu, khô sạm hoặc xuất hiện các dấu hiệu lão hóa sớm. Vì vậy, làn da “xuống cấp” thường không chỉ là vấn đề thẩm mỹ mà có thể là dấu hiệu cảnh báo về sức khỏe nội tại.

PV: Trên thị trường hiện nay có vô số sản phẩm và phương pháp chăm sóc da. Tuy nhiên, để sở hữu một làn da thực sự khỏe đẹp, chúng ta nên bắt đầu từ đâu, thưa TS.BS?

TS. BS. Nguyễn Ngọc Oanh: Một làn da khỏe đẹp không thể chỉ dựa vào các sản phẩm dưỡng da bên ngoài, mà cần được nuôi dưỡng toàn diện từ lối sống lành mạnh. Trước hết là chế độ dinh dưỡng, nên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin A, C, E, omega-3, kẽm… vì đây là những dưỡng chất thiết yếu giúp da phục hồi, chống oxy hóa và duy trì độ ẩm tự nhiên.

Cần duy trì thói quen tập luyện đều đặn, không chỉ hỗ trợ lưu thông máu, mà còn giúp cơ thể giảm căng thẳng, một yếu tố thường gây ảnh hưởng tiêu cực đến làn da. Giấc ngủ cũng đóng vai trò quan trọng. Bạn nên hạn chế thức khuya, ngủ chính là “thời gian vàng” để làn da tự tái tạo và phục hồi sau một ngày dài tiếp xúc với ánh nắng, khói bụi và các yếu tố ô nhiễm môi trường.

Cùng với đó, luôn sử dụng kem chống nắng mỗi ngày, làm sạch và dưỡng ẩm da đúng cách, đồng thời tránh lạm dụng mỹ phẩm. Những yếu tố này tưởng như đơn giản nhưng lại là nền tảng giúp duy trì và nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh, tươi trẻ từ bên trong – điều mà không loại mỹ phẩm nào có thể thay thế được.