Những phát hiện khảo cổ chấn động từ Tràng An

Ngày 27/9, Hội nghị quốc tế Công tác nghiên cứu khoa học gắn với quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An diễn ra tại với sự tham gia của ông Nguyễn Minh Vũ – Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam; ông Hoàng Đạo Cương – Thứ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cùng các chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế.

Phát biểu tại hội nghị, ông Trần Song Tùng – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình nhấn mạnh: “Hội nghị không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc tiếp tục khẳng định cam kết và những nỗ lực của tỉnh Ninh Bình trong công tác nghiên cứu khoa học mà còn là dịp giới thiệu một số kết quả nổi bật của Chương trình nghiên cứu khảo cổ học SUNDASIA”.

Phát hiện người tiền sử gần 13.000 tuổi

Kết quả nghiên cứu, thăm dò khảo cổ học tại hang Thung Bình 1 thuộc Quần thể danh thắng Tràng An đã mang lại những phát hiện quan trọng: di cốt người tiền sử có niên đại trên 12.000 năm cùng dữ liệu về địa tầng, hệ động thực vật cổ và hình thức chôn cất. 

Ông Tùng khẳng định: “Từ việc phát hiện di cốt người tiền sử gần 13.000 năm tại quần thể danh thắng Tràng An cùng với dữ liệu về niên đại, địa tầng, hệ động thực vật cổ và hình thức chôn cất của người tiền sử đã góp phần khẳng định Tràng An là một bảo tàng sống về sự tiến hóa tự nhiên và văn hóa nhân loại. Đây cũng thể hiện bằng chứng khoa học hiếm hoi làm sáng tỏ tiến trình cư trú và thích ứng của con người trước biến đổi môi trường, cũng như bổ sung tư liệu quý về nhân học, di truyền học”. 

Sự kiện phát hiện di cốt người tiền sử gần 13.000 năm tại Ninh Bình đã được công bố trên Kỷ yếu của Hội Hoàng gia Anh và được trên 500 hãng tin, tạp chí khoa học, blog chuyên ngành và các trang thông tin trong nước cũng như quốc tế đăng tải, trích dẫn, phản ánh. Điều này đã nâng cao vị thế của Ninh Bình và Việt Nam trên bản đồ di sản và du lịch thế giới.

Theo Tiến sĩ Ryan John Rabett, chuyên gia khảo cổ học, Đại học Queen’s Belfast (Anh), Giám đốc dự án nghiên cứu khảo cổ học tại Tràng An, cuộc khai quật kéo dài gần 10 năm qua đã đem lại những phát hiện chấn động.

Cụ thể, các nhà khoa học tìm thấy một bộ xương người gần như nguyên vẹn được bảo tồn tốt trong điều kiện địa tầng đặc biệt. Niên đại carbon phóng xạ cho thấy bộ xương thuộc giai đoạn cuối kỷ Băng hà (12.000-12.500 năm trước). Người đàn ông khoảng 35 tuổi này có dấu vết vết thương do mũi lao thạch anh đâm xuyên cổ. Mũi lao dài gần 2cm, có dấu vết chế tác nhưng trong hang không phát hiện công cụ thạch anh nào khác, gợi ý khả năng công nghệ ngoại lai.

Theo TS Ryan Rabett, dự án SUNDASIA được triển khai từ năm 2016 đến nay đã gần 10 năm với sự tham gia của hơn 100 nhà khoa học, khảo cổ và các chuyên gia quốc tế cũng như Việt Nam. Dự án đã tiến hành khai quật tại 7 địa điểm giúp hiểu rõ hơn về những người tiền sử và họ sinh sống ở đây như thế nào và phát hiện lớn nhất chính là bộ xương “chiến binh Tràng An” gần 13.000 năm tuổi tại hang Thung Bình 1.

Còn TS.Christopher Simpton – chuyên gia khảo cổ học, Đại học Queen’s Belfast (Anh), thành viên dự án, thông tin về quá trình bắt đầu khảo cổ tại hang Thung Bình và đến năm 2017 phát hiện một xương vai phải còn nguyên vẹn của người trưởng thành là nam giới, cao 1,7m, khoảng 35 tuổi. Thời gian sau đó, các nhà khảo cổ đã khai quật được đầy đủ các bộ phận trên cơ thể người đàn ông này.

Tiến sĩ Christopher Mark Stimpson nhận định đây là bằng chứng cổ xưa nhất về xung đột giữa các nhóm người tiền sử tại khu vực Đông Nam Á lục địa.

Khẳng định giá trị nổi bật toàn cầu

Theo ông Jonathan Baker – Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam, các kết quả nghiên cứu gần đây tại Tràng An không chỉ giúp hiểu rõ hơn về sự gắn bó giữa con người và thiên nhiên qua hàng ngàn năm mà còn khẳng định thêm giá trị nổi bật toàn cầu, lý do căn bản để Tràng An được ghi danh Di sản thế giới.

Ông nhấn mạnh, phát hiện này làm giàu thêm câu chuyện về Tràng An như một cảnh quan văn hoá sống động, nơi tiếp tục truyền cảm hứng cho nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Các chuyên gia đánh giá, hội nghị không chỉ là diễn đàn học thuật mà còn thể hiện cam kết chung trong việc gắn kết khoa học, chính sách và cộng đồng nhằm bảo vệ di sản. Những công trình được công bố sẽ góp phần định hình chiến lược bảo tồn, mở rộng hợp tác quốc tế và thúc đẩy vai trò của cộng đồng – những chủ thể thực sự của di sản.

Tại hội nghị, Tiến sĩ Nguyễn Việt, Giám đốc Trung tâm Tiền sử Đông Nam Á cũng nêu định hướng phát triển sản phẩm du lịch trải nghiệm Sống cùng người tiền sử Tràng An, góp phần lan tỏa giá trị di sản và thúc đẩy phát triển bền vững.

Phát hiện hài cốt ‘chiến binh Tràng An’ gần 13.000 năm tuổi với vết thương ở cổBộ hài cốt chiến binh Tràng An được các nhà khoa học giải mã thành công DNA ty thể của “chiến binh” có niên đại gần 13.000 năm tuổi, cổ xưa nhất từng được phát hiện tại Việt Nam.