Thanh Hóa có loài cá tên nghe đã suy dinh dưỡng nhưng là đặc sản cực hiếm, giá cao vẫn bán đắt như tôm tươi

Ở vùng biển xã Đa Lộc (huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa), mỗi khi thủy triều rút xuống, người dân địa phương lại rộn ràng chuẩn bị cho một “cuộc săn” đặc biệt. Không phải săn cua, ốc hay sò, mà là săn một loài cá mang cái tên ngộ nghĩnh: cá còi. Loài cá này còn được gọi là cá thòi lòi, vốn nổi tiếng khắp thế giới vì sự kỳ lạ trong cấu tạo cơ thể và tập tính sống khác thường. Đối với người dân Đa Lộc, cá còi không chỉ là một nguồn thực phẩm thơm ngon, bổ dưỡng, mà còn là đặc sản mang đậm dấu ấn văn hóa vùng biển.

Mua Hàng với Shopee

Cá còi là loài cá sống ở vùng bãi bồi, cửa sông, nơi mực nước lên xuống theo thủy triều. Điểm độc đáo nhất ở loài cá này là chúng vừa có mang, vừa có phổi. Điều đó cho phép cá còi không chỉ bơi lội dưới nước mà còn bò trên cạn, thậm chí có thể “leo cây” trong các rặng mắm, sú vẹt để kiếm ăn. Cũng vì vậy, chúng được mệnh danh là “loài cá kỳ lạ nhất hành tinh”.

Cá còi trưởng thành có chiều dài khoảng 10–15 cm, thân to bằng ngón tay út, da màu sẫm có hoa văn, chấm đỏ, xanh nổi bật. Đôi mắt cá lồi hẳn ra ngoài, tạo cho chúng một vẻ ngoài khá ngộ nghĩnh. Đầu cá trông giống cá trê, hàm răng sắc nhọn, giúp chúng dễ dàng đào hang hoặc kiếm mồi. Chính sự kết hợp nửa cá – nửa lưỡng cư này khiến cá còi trở thành đề tài hấp dẫn với không ít du khách và nhà nghiên cứu sinh học.

Theo kinh nghiệm của người dân xã Đa Lộc, mùa cá còi thường bắt đầu từ khoảng tháng 2 đến tháng 8 dương lịch hằng năm (tương ứng tháng 5–9 âm lịch). Đây là thời điểm thủy triều xuống thấp, để lộ ra những bãi bùn rộng lớn – nơi cá còi bò lên phơi nắng, tìm thức ăn hoặc đào hang. Chính khi ấy, hàng chục hộ dân trong xã lại chuẩn bị dụng cụ như ván lướt, cần câu, giỏ tre để xuống biển “thu phục” loài cá độc đáo này.

Quãng đường để đến được khu vực có nhiều cá còi không hề dễ dàng. Người dân phải đi bộ hơn 3 km, vượt qua những bãi đá ngầm trơn trượt, những vũng bùn lầy sâu 40–60 cm. Vào những ngày nắng gắt, nguy cơ mất nước và kiệt sức càng cao. Đặc biệt, trong lúc mò cá, người dân còn phải chú ý đến những vật sắc nhọn ẩn dưới lớp bùn có thể gây thương tích. Vì thế, nghề săn cá còi tuy mang lại thu nhập khá nhưng lại đòi hỏi sức bền và sự kiên trì.

Một trong những khó khăn lớn là tốc độ di chuyển của cá còi. Chỉ cần nghe thấy tiếng động hoặc bóng người thoáng qua, chúng lập tức trườn xuống hang sâu ẩn nấp. Người bắt cá phải rất nhanh tay, sử dụng đủ mẹo từ thả lưới, đào hang đến câu bằng mồi. Nhiều khi, chỉ cần sơ suất một chút, cả buổi săn sẽ trở về tay không.

Theo chia sẻ của người dân địa phương, mỗi tháng có khoảng 15 ngày thích hợp để săn cá còi – thường gọi là “con nước”. Vào đầu mùa, lượng cá nhiều, những người có kinh nghiệm có thể kiếm được từ 600.000 đến 800.000 đồng/ngày. Người ít kinh nghiệm hơn cũng thu nhập khoảng 300.000–400.000 đồng. Khi mùa cá đi vào cuối, số lượng giảm, thời gian săn cũng ngắn hơn, nên sản lượng ít hơn đáng kể.

Hiện tại, cá còi bán tươi tại Đa Lộc có giá từ 180.000–200.000 đồng/kg. Đầu mùa, sản lượng khan hiếm, nhiều khách hàng phải đặt trước, thậm chí nhờ người quen giữ hộ để kịp mua. Đây cũng là lý do khiến nghề bắt cá còi ở Đa Lộc tuy vất vả nhưng vẫn hấp dẫn người dân, nhất là vào vụ chính.

Cá còi không chỉ lạ ở hình dáng, tập tính mà còn đặc biệt ở hương vị. Thịt cá có độ béo, thơm, mềm, được nhiều người ví von rằng “cá còi béo hơn thịt lợn bản”. Người dân Đa Lộc thường chế biến thành nhiều món ăn quen thuộc nhưng mang hương vị khó quên.

Mall) Loa Kiểm Âm Bluetooth EDIFIER MR3/MR5 I Công Suất 36W | Bluetooth 5.4 |

Trong đó, món cá còi kho tiêu hoặc kho khô là phổ biến nhất. Quy trình chế biến không quá cầu kỳ: cá được làm sạch, bỏ đầu, ruột, rửa nhiều lần bằng nước rồi chà thêm muối, giấm để khử tanh. Sau đó, cá được ướp cùng hành tím, tỏi băm, ớt tươi và gia vị gồm nước mắm, đường, hạt nêm, tiêu xay. Thời gian ướp kéo dài 10–20 phút, hoặc để lâu hơn trong ngăn mát tủ lạnh để cá thấm đều.

Khi kho, người dân thường thắng đường để tạo màu cánh gián, phi thơm hành tỏi rồi cho cá vào rim trên lửa nhỏ. Chỉ sau khoảng 15–20 phút, nồi cá kho đã dậy mùi hấp dẫn, thịt cá mềm, ngậy, ăn kèm cơm trắng vô cùng đưa cơm. Ngoài kho, cá còi còn được nướng than, nhúng lẩu hoặc chiên giòn. Mỗi cách chế biến đều tôn lên vị béo ngậy, thơm bùi của loài cá đặc sản này.

Một bữa cơm gia đình với nồi cá còi kho, thêm chút rau luộc và chén nước mắm ớt đủ khiến bao người xa quê nhớ về hương vị vùng biển thân thương. Chính nhờ hương vị độc đáo này, cá còi không chỉ là món ăn thường nhật của người dân mà còn trở thành sản vật quý hiếm được khách du lịch và thực khách gần xa săn lùng.

Cá còi – loài cá “vừa bơi vừa leo cây” – không chỉ là điều kỳ lạ của tự nhiên mà còn là niềm tự hào của người dân xã Đa Lộc, huyện Hậu Lộc, Thanh Hóa. Từ một loài cá nhỏ bé sống trong bãi bùn ven biển, cá còi đã trở thành đặc sản trứ danh, được nhiều người yêu thích bởi hương vị béo ngậy, thơm ngon. Nghề săn cá còi dù vất vả nhưng mang lại giá trị kinh tế ổn định và góp phần giữ gìn nét văn hóa độc đáo của vùng biển xứ Thanh.

Trong tương lai, nếu được kết hợp khéo léo giữa bảo tồn sinh thái, phát triển ẩm thực và du lịch cộng đồng, cá còi hoàn toàn có thể trở thành “thương hiệu” đặc sản đặc sắc của Thanh Hóa, đưa tên tuổi Đa Lộc đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước.

Loài cá chỉ người giàu mới dám ăn: Thịt ngon ngọt bổ dưỡng, còn ăn được cả xương

Loài cá này phân bố chủ yếu tại dải biển miền Trung, từ Bình Định tới Phan Thiết, một số nơi thuộc khu vực Nam Trung Bộ và cả đảo Phú Quốc (Kiên…

Bấm xem >>

Đặc sản 4 phương