Trong khi phần lớn đất nước coi lá ngón là một mối nguy hiểm chết người, người dân Mường So lại tự hào về một loại lá ngón “ăn được” – một phát hiện đã được truyền lại qua nhiều thế hệ.
Lá ngón, cái tên gợi lên sự rùng mình và nỗi sợ hãi tột cùng trong tâm trí nhiều người bởi độc tính chết người của nó. Tuy nhiên, tại Mường So, một thung lũng yên bình thuộc huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, loài cây này lại mang một ý nghĩa hoàn toàn khác: nó là một phần không thể thiếu trong ẩm thực và văn hóa của cộng đồng người Thái trắng. Tại đây, lá ngón không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng của sự tinh tế, độc đáo và một câu chuyện về khả năng nhận diện, biến đổi từ một mối hiểm họa thành một đặc sản quyến rũ.
Trong khi phần lớn đất nước coi lá ngón là một mối nguy hiểm chết người, người dân Mường So lại tự hào về một loại lá ngón “ăn được” – một phát hiện đã được truyền lại qua nhiều thế hệ. Khác biệt hoàn toàn với cây lá ngón độc thường được biết đến với tên gọi “cỏ ngón” hay “thuốc rút ruột”, loài lá ngón đặc biệt ở Mường So có hình dáng, đặc tính sinh trưởng và thậm chí cả thời gian ra hoa khác biệt rõ rệt.
Theo lời kể của những người cao tuổi, từ xa xưa, tổ tiên của họ đã phát hiện ra loại lá này trong rừng và chế biến thành món ăn bởi hương vị thơm ngon đặc biệt. Dần dà, nhận thấy giá trị ẩm thực, người dân đã mang về trồng trong vườn nhà, biến nó thành một loại rau quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày. Điều này hoàn toàn đối lập với hình ảnh lá ngón độc, chỉ cần 2-3 lá cũng đủ gây tử vong trong tích tắc do chất độc ngấm nhanh vào cơ thể. Sự khác biệt này không chỉ là một kiến thức dân gian mà đã được kiểm chứng qua thời gian và trở thành một phần của tri thức bản địa quý báu.
Để phân biệt giữa lá ngón có độc và lá ngón Mường So, cần sự tinh tế và kinh nghiệm. Cả hai đều là cây thân leo, nhưng lá ngón độc có lá thuôn dài, hình mũi mác, trong khi lá ngón không độc ở Mường So lại có lá tròn, ngắn và lớn hơn, kích thước tương đương lòng bàn tay. Một điểm khác biệt quan trọng nữa nằm ở chu kỳ ra hoa: lá ngón độc thường nở hoa vàng từ tháng 6 đến tháng 10, còn lá ngón “ăn được” lại nở hoa vào dịp cận Tết Nguyên Đán, trùng khớp với thời điểm các lễ hội quan trọng của người Thái trắng.
Chính nhờ những đặc điểm nhận diện rõ ràng này mà người dân Mường So đã an tâm sử dụng và biến lá ngón trở thành một nguyên liệu phong phú trong các món ăn truyền thống, từ luộc, nấu canh cho đến xào. Họ không chỉ sử dụng lá mà còn cả hoa của cây, tạo nên sự đa dạng cho các bữa cơm gia đình.
Lá ngón Mường So có vị chan chát, ngòn ngọt, mang đến một hương vị độc đáo không lẫn vào đâu được. Cách chế biến đơn giản nhất là luộc hoặc nấu canh, để thực khách cảm nhận trọn vẹn vị thanh mát, ngọt bùi tự nhiên của lá. Tuy nhiên, món ăn làm nên tên tuổi của lá ngón Mường So chính là lá ngón xào tỏi. Khi xào, lá được rửa sạch, xé nhỏ và vò sơ để mềm hơn, sau đó xào nhanh trên chảo nóng cùng tỏi phi thơm. Món ăn này dậy mùi hấp dẫn, lá bóng bẩy, xanh mướt, mang lại cảm giác vừa thân quen như rau rừng, vừa có nét riêng biệt, tinh tế.
Ngoài xào tỏi, lá ngón còn được biến tấu với nhiều nguyên liệu khác như trứng hoặc thịt trâu, tăng thêm độ béo ngậy và dinh dưỡng. Đối với người Thái trắng, lá ngón không chỉ là món ăn hàng ngày mà còn là biểu tượng của sự thịnh vượng, sang trọng. Trong các dịp lễ, Tết, đặc biệt là Lễ hội Kin Lẩu Khẩu Mẩu (lễ hội ẩm thực) của người Thái Mường So, món lá ngón là một phần không thể thiếu trên mâm cỗ, thể hiện lòng biết ơn thần linh, tổ tiên đã ban phước cho mùa màng bội thu. Đây cũng là dịp để các món ăn độc đáo của người Thái, kết hợp lá ngón cùng các gia vị rừng như mắc khén, thảo quả, được trình diễn và tôn vinh.
Lá ngón Mường So không chỉ dừng lại ở vai trò ẩm thực. Người dân còn kể lại những kinh nghiệm về công dụng của nó, ví dụ như xào với hoa đu đủ đực để hỗ trợ điều trị các bệnh về gan. Loại cây này ra lá quanh năm, đặc biệt nhiều hoa vào mùa xuân, và luôn “cháy hàng” tại các chợ phiên địa phương. Việc nó được dùng để gói thịt chua hay làm món đãi khách trong những dịp đặc biệt càng khẳng định vị trí độc tôn của nó trong văn hóa ẩm thực nơi đây.
Đối với nhiều du khách lần đầu ghé thăm Mường So, việc được mời thưởng thức “lá ngón” có thể gây ra tâm lý e ngại, thậm chí hoảng sợ. Định kiến về độc tính của loài cây này đã ăn sâu vào tiềm thức. Tuy nhiên, chỉ cần một lần nếm thử, thực khách sẽ hoàn toàn bất ngờ trước hương vị lạ lùng, độc đáo và hoàn toàn không độc hại của món ăn. Sự kết hợp giữa vị ngọt bùi, chan chát nhẹ nhàng cùng mùi thơm đặc trưng tạo nên một trải nghiệm ẩm thực khó quên.
Dù chưa có tên khoa học chính xác, loại lá ngón “ăn được” này đã trở thành một phần bản sắc của Mường So. Khi đến thăm vùng đất này và muốn thử món đặc sản độc đáo này, du khách nên tìm đến sự hướng dẫn của người dân địa phương có kinh nghiệm để đảm bảo chọn đúng loại lá và chế biến an toàn, trọn vẹn hương vị. Lá ngón Mường So không chỉ là một món ăn, mà còn là minh chứng sống động cho sự thích nghi, sáng tạo và trí tuệ dân gian trong việc khai thác thiên nhiên của đồng bào Tây Bắc.
Video
GIẬT MÌNH VỚI MÓN NGON CỦA CHÚ VĨNH | Nhịp Sống Tây Bắc
Th7
Video
Cầu Vòng Ở Phía Chân Trời Tập 9
Th7
Công Nghệ
realme 15 và realme 15 Pro sắp sửa ra mắt: Camera AI tối ưu cho những bữa tiệc
Th7
Thời Sự
Đại tá Lưu Nam Tiến nhận nhiệm vụ Chính ủy Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội
Th7
Thời Sự
Vụ ‘đường dây’ chạy giám định tâm thần: Bắt 3 lãnh đạo trung tâm pháp y
Th7
Thể Thao
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 2/7
Th7
Radio My
Tin nhắn ‘lạ’ lúc nửa đêm và bí mật của vợ khiến tôi điên
Th7
Video
Khi nhạc Việt và nhạc trung kết hợp sẽ hay đến mức nào
Th7
Video
LocomaxTv Bolivia Anime Junio 2025
Th7
Video
Cách làm SALAD CUA TÁO XANH thanh thanh nhẹ nhàng cực mê | MÓN NGON MỖI NGÀY
Th7
Video
HOA CHUỐI GÓI LÁ
Th7
Video
[Thuyết Minh] Sao Địch Nổi Sắc Đẹp Tuyệt Trần – Tập 3
Th7
Thể Thao
Nhận định, soi tỷ lệ Mexico vs Honduras 9h00 ngày 3/7, Bán kết Cúp Vàng CONCACAF
Th7
Công Nghệ
Dán cường lực cho MacBook và cái kết: bóc ra chỉ muốn khóc
Th7
Thời Sự
Tổng Bí thư chỉ đạo 8 nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo
Th7
Thời Sự
Vụ cháy ở Hưng Yên khiến 6 người tử vong: Bắt tạm giam 2 đối tượng
Th7
Thể Thao
Carlos Alcaraz ở Wimbledon: Theo bước Federer và Djokovic viết sử
Th7
Công Nghệ
Đóng giả người đi xin việc, hack luôn thiết bị nhà tuyển dụng
Th7
Thời Sự
Đề thi Tiếng Anh: ‘Giáo dục cần những chuyển động có lộ trình, không phải là cú sốc’
Th7
Video
Trailer: Fake-sibs romance! 🔥EstherYu&HeYu’s forbidden love | 双轨 Speed and Love | iQIYI | Stay tuned
Th7
Video
Đừng Rung Động Vì Anh – Tập 11 Thuyết Minh
Th7
Video
Cách làm LƯỜN CÁ HỒI CHIÊN NƯỚC MẮM thấm tròn vị ngon | MÓN NGON MỖI NGÀY
Th7
Video
ĐỘC LẠ VỚI MÓN GỎI TIẾT BÒ VÀ PHONG TỤC XÊN LẨU NÓ CỦA BÀ CON PHƯƠNG XA | Nhịp Sống Tây Bắc
Th7
Video
Vedat Milor rakı masasında çılgına döndü, sosyal medya ikiye bölündü
Th7
Thể Thao
Nhận định, soi tỷ lệ Mỹ vs Guatemala 6h00 ngày 3/7, Bán kết Cúp Vàng CONCACAF
Th7
Công Nghệ
Đặt sớm OPPO Reno14 series, sở hữu bộ quà giá trị lên đến 4.5 triệu, cơ hội nhận loa karaoke siêu chất
Th7
Công Nghệ
Sau sáp nhập, công an ra cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo liên quan đến VNeID: Người dân có thể mất sạch tiền trong tài khoản
Th7
Radio My
Lời xin lỗi chưa được ngỏ
Th7
Thời Sự
Tìm thấy thi thể cuối cùng vụ cháy ở Hưng Yên, thông tin về nhân thân gây xót xa
Th7
Thể Thao
Man City thua thảm Al Hilal: Trọng tài không cứu được Pep Guardiola
Th7
Radio My
Nhặt được nhẫn kim cương rồi trả lại, nữ giúp việc không ngờ đổi đời
Th7
Video
Dj mixer Fixed Pioneer DJM 500 (EZAS/Repair /Fader tact switch Replace Restore
Th7
Video
Thư Quyển Nhất Mộng Tập 6 Thuyết minh
Th7
Video
Cách làm LẨU VỊT HẦM SẢ mềm thơm ai cũng mê | MÓN NGON MỖI NGÀY
Th7
Video
TỔNG KẾT NƯƠNG BẰNG MÓN CẦY TƠ 7 MÓN | Nhịp Sống Tây Bắc
Th7
Video
Tập 16 – Tâm Linh Mê Vụ (Vietsub)_DV Vương Chân Nhi, Lý Viện, Vương Bạc Nhân, Lưu Lâm Thành
Th7
Công Nghệ
Không khí bùng nổ tại sự kiện Keep It Real diễn ra ở Nha Trang ngày 28/6
Th7
Công Nghệ
Quy định mới liên quan đến hàng triệu người dùng ví điện tử chính thức áp dụng từ ngày 1/7, người dân chú ý
Th7
Thời Sự
Thiếu tướng Nguyễn Quốc Toản: Bộ máy của lực lượng Công an đã cơ bản tinh, gọn
Th7
Giải Trí
Món quà đặc biệt MC Hồng Phúc VTV dành tặng 2 con
Th7
Thời Sự
Tiến sĩ Trần Nam Dũng: Không học thêm cũng có thể làm tốt đề môn Toán tốt nghiệp
Th7
Video
EL CHISTE DE LOS NOMBRES EN ONE PUNCH MAN #anime #manga #opm #saitama #fubuki #tatsumaki #genos
Th7
Video
Lan Và Điệp 2 Karaoke Tone Nam Nhạc Sống – Phối Mới Dễ Hát – Nhật Nguyễn
Th7
Video
Cách làm BÁNH CANH CHAY thanh đạm giàu dưỡng chất | MÓN NGON MỖI NGÀY
Th7
Video
LƯƠN 1 NẮNG CỦA AE Nhịp Sống Tây Bắc
Th7
Video
[LỒNG TIẾNG] Anh Cũng Có Ngày Này – Tập 10
Th7
Công Nghệ
Facebook muốn thu thập toàn bộ thư viện ảnh của người dùng và tải lên đám mây
Th7
Công Nghệ
Nothing Phone 3 ra mắt: Thiết kế mới mẻ, màn hình phụ độc đáo, hiệu năng nâng cấp
Th7
Công Nghệ
Flappy Bird (lại) trở lại trên máy Android, nhưng tải về cài là dở
Th7
Thời Sự
Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì Hội nghị sơ kết thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW
Th7
Thể Thao
Nhận định bóng đá Real Madrid vs Pachuca, FIFA Club World Cup
Th6
Công Nghệ
Tôi dùng thử smartphone siêu bền của Samsung: Drop-test trên sàn bê tông, ngâm nước đá,… điện thoại của bạn có làm được?
Th6
Công Nghệ
“Kho tàng” dưới lòng đất của Iran có S-300 bảo vệ mà Israel muốn phá bằng được
Th6
Thời Sự
Ba ô tô rượt đuổi nhau như ‘phim hành động’ trên cao tốc Nội Bài – Lào Cai
Th6
Thời Sự
Danh sách Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy của 23 tỉnh, thành mới sau sáp nhập
Th6
Thời Sự
Điểm nhấn tại tòa tháp ‘ngắm pháo hoa đẹp nhất’ Sun Group Cat Ba
Th4
Quang Hùng Video
#CHILLCOVER | CÓ AI THƯƠNG EM NHƯ ANH | QUANG HÙNG
Th6
Ẩm Thực
Thêm một món ngon từ thịt gà khiến cả nhà thích mê
Th4