10 thói quen hàng ngày âm thầm hủy hoại gan

Ăn nhiều đường, lười vận động, lạm dụng thuốc giảm đau, nhịn ăn hà khắc, hay tức giận… là những thói quen hàng ngày nhưng âm thầm gây căng thẳng, hủy hoại gan theo thời gian.

Gan làm việc 24/7 để loại bỏ độc tố, dự trữ dưỡng chất, tiêu hóa chất béo và giữ cho máu luôn sạch sẽ. Tuy nhiên, nhiều người lại vô tình gây tổn hại sức khỏe gan mỗi ngày mà không hay biết. Những thói quen dưới đây đang âm thầm gây căng thẳng, ảnh hưởng đến sức khỏe gan.

Ăn quá nhiều đường

Không chỉ là kẹo hay nước ngọt, ngay cả những món ăn vặt được cho là “lành mạnh” như granola, sữa chua có hương vị hay nước ép trái cây cũng thường chứa đầy đường bổ sung. Gan sẽ chuyển lượng đường dư thừa thành mỡ, và theo thời gian có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

Giải pháp: Hãy đọc kỹ nhãn sản phẩm để phát hiện đường ẩn (ngay cả trong tương cà, bánh mì), và giảm lượng tinh bột tinh chế. Ưu tiên ăn trái cây nguyên quả thay vì nước ép hoặc sinh tố.

Lối sống siêu ít vận động

Nếu toàn bộ chuyển động trong ngày của bạn chỉ gói gọn trong việc đi từ giường đến bàn làm việc rồi ghé tủ lạnh, thì đã đến lúc bạn nên cảnh giác. Việc thiếu vận động không chỉ ảnh hưởng đến cân nặng mà còn tác động trực tiếp đến gan – làm giảm độ nhạy insulin và thúc đẩy tích tụ mỡ quanh cơ quan này. Theo thời gian, lớp mỡ bụng tưởng chừng vô hại ấy có thể chuyển hóa thành gan nhiễm mỡ.

Giải pháp: Bạn không cần luyện tập cường độ cao hay đến phòng gym mỗi ngày. Chỉ 30 phút đi bộ nhanh, nhảy nhẹ nhàng hoặc tham gia các hoạt động thể chất đơn giản hầu hết các ngày trong tuần cũng đủ để cải thiện sức khỏe lá gan một cách rõ rệt.

Lạm dụng thuốc giảm đau như kẹo

Chúng ta đều từng trải qua đau đầu, đau bụng khi đến kỳ kinh nguyệt hay đau lưng – và thuốc giảm đau thường là giải pháp tức thì. Tuy nhiên, việc sử dụng quá thường xuyên các loại thuốc như acetaminophen (paracetamol) có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho gan.

Thực tế, acetaminophen là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy gan cấp tính, đặc biệt khi dùng quá liều hoặc kết hợp với rượu.

Giải pháp: Luôn tuân thủ đúng liều lượng được khuyến cáo và tuyệt đối tránh uống thuốc cùng đồ uống có cồn. Đừng quên đọc kỹ thành phần, bởi acetaminophen thường “ẩn mình” trong nhiều loại thuốc trị cảm cúm phổ biến.

Nhịn ăn hoặc theo đuổi chế độ ăn kiêng cực đoan

Các xu hướng ăn kiêng khắc nghiệt – cắt giảm mạnh lượng calo hoặc loại bỏ hoàn toàn một nhóm thực phẩm – có thể làm rối loạn quá trình trao đổi chất và gây căng thẳng cho gan. Thêm vào đó, việc bỏ bữa thường xuyên khiến dịch mật bị ứ đọng, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi mật – điều mà gan “rất ghét”.

Giải pháp: Duy trì các bữa ăn đầy đủ dưỡng chất và đúng giờ. Đừng để cơ thể phải chịu đói quá lâu, và càng không nên tin vào những loại trà thải độc hứa hẹn hiệu quả thần kỳ chỉ trong vài ngày.

Ảnh: Deposit Photos

Lạm dụng nước ngọt ăn kiêng và chất tạo ngọt nhân tạo

Một số nghiên cứu cho thấy các chất tạo ngọt nhân tạo như aspartame và saccharin có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và dẫn đến kháng insulin – hai yếu tố gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe gan.

Giải pháp: Hạn chế nước ngọt ăn kiêng và các loại bánh kẹo “không đường” chế biến sẵn. Thay vào đó, hãy làm nước uống thanh mát bằng cách thêm bạc hà, chanh hoặc vài quả mọng vào nước lọc – vừa tự nhiên vừa tốt cho gan.

Không uống đủ nước – gánh nặng thầm lặng cho gan

Gan cần nước để loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Khi bạn không cung cấp đủ nước, những chất cặn bã đó sẽ lưu lại lâu hơn mức cần thiết. Mất nước khiến máu đặc hơn, dịch mật vận chuyển chậm lại, và gan phải hoạt động vất vả hơn để giữ cơ thể cân bằng.

Giải pháp: Hãy đặt mục tiêu uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày – và nhiều hơn nếu bạn thường xuyên ra mồ hôi, sống ở vùng khí hậu nóng hoặc uống cà phê (vốn có tác dụng lợi tiểu, dễ gây mất nước).

Lạm dụng thực phẩm chức năng mà không hiểu rõ

Chỉ vì sản phẩm được dán nhãn “tự nhiên” hay “thảo dược” không có nghĩa nó an toàn tuyệt đối. Một số loại thực phẩm chức năng như chiết xuất trà xanh, vitamin A liều cao hay ashwagandha nếu sử dụng quá mức có thể gây viêm gan hoặc ngộ độc gan.

Giải pháp: Đừng tự ý dùng các loại viên uống bổ sung. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi sử dụng – đặc biệt khi bạn đang kết hợp nhiều sản phẩm cùng lúc.

Hay tức giận và căng thẳng

Trong Y học cổ truyền Trung Quốc, gan có liên quan đến sự tức giận và căng thẳng. Khoa học hiện đại cũng chỉ ra căng thẳng mãn tính gây viêm và làm tăng cortisol, từ đó có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ, kháng insulin và làm chậm dòng chảy của mật.

Giải pháp: Thực hiện các nghi lễ giải tỏa căng thẳng như hít thở sâu, viết nhật ký, đi bộ trong thiên nhiên hoặc thậm chí chỉ cần cười sảng khoái với bạn bè là điều mà gan yêu thích.

Ngủ quá muộn, quá ít, hoặc cả hai

Gan hoạt động hiệu quả nhất khi bạn ngủ, đặc biệt trong “khung giờ vàng thải độc” của cơ thể – từ khoảng 11 giờ đêm đến 3 giờ sáng. Thiếu ngủ hoặc ngủ không đúng giờ sẽ làm rối loạn nhịp sinh học và cản trở khả năng tái tạo của gan.

Giải pháp: Cố gắng đi ngủ trước 11 giờ đêm và đảm bảo ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm. Và đừng lướt mạng xã hội trên giường, bởi gan cần một giấc ngủ thật chất lượng.

Uống rượu xã giao nhưng quá thường xuyên

Một ly rượu vang mỗi tối hay vài lon bia mỗi cuối tuần tưởng chừng vô hại, nhưng lâu dài lại tích tụ thành gánh nặng. Gan chỉ xử lý được một lượng nhỏ cồn mỗi lần, phần còn lại sẽ tồn tại như một chất độc, kích hoạt phản ứng viêm trong cơ thể.

Giải pháp: Hãy lên kế hoạch cho những ngày “nói không với rượu” trong tuần để gan có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi.

5 mẹo đơn giản giúp giải độc gan tự nhiên

Tiến sĩ Swapnil Sharma, bác sĩ phẫu thuật ghép gan tại Bệnh viện Wockhardt ở Mumbai (Ấn Độ), chia sẻ 5 mẹo đơn giản nhưng hiệu quả giúp giải độc gan…

Bấm xem >>