3 thứ trữ nhiều trong nhà bếp là ổ chứa chất độc gấp 15 lần aflatoxin, rất ít người ngờ tới

Những ngày gần đây, thời tiết biến động, độ ẩm tăng cao khiến nhiều gia đình đối mặt với nguy cơ ô nhiễm thực phẩm mà không hay biết. Không ít người tin rằng ngôi nhà của mình sạch sẽ, gọn gàng, song thực tế lại đang tồn tại những “sát thủ vô hình” trong các loại ngũ cốc, gia vị và thực phẩm khô.

Các chuyên gia cảnh báo một chất độc hại có tên T-2 toxin – sản phẩm chuyển hóa của nấm Fusarium trong môi trường ẩm ướt. Đây là một loại mycotoxin, cùng nhóm với aflatoxin quen thuộc, nhưng độc tính của nó cao hơn gấp nhiều lần.

Độc tố T-2 nguy hiểm đến mức nào?

Theo dữ liệu phòng thí nghiệm, độc tính cấp tính của T-2 cao gấp khoảng 10 lần so với aflatoxin. LD50 của T-2 trên chuột chỉ ở mức 1,0–1,6mg/kg, trong khi aflatoxin B1 là 9–10mg/kg. Nói cách khác, chỉ cần một lượng nhỏ cũng có thể gây hại nghiêm trọng.

Điều đáng lo ngại, T-2 có khả năng chịu nhiệt cực cao. Ngay cả ở 160°C, độc tố này vẫn không bị phân hủy hoàn toàn. Vì vậy, việc nấu chín thông thường gần như không thể loại bỏ nguy cơ nếu nguyên liệu đã nhiễm nấm mốc.

Các loại ngũ cốc khô như gạo, ngô, đậu nành, đậu đỏ, hạt ý dĩ, đậu phộng… là môi trường lý tưởng cho T-2 phát triển khi bảo quản không đúng cách. Ngay cả các loại gia vị quen thuộc như bột ớt, tiêu hay thì là cũng có thể chứa độc tố nguy hiểm này. Một khảo sát ngẫu nhiên từng cho thấy, hơn 30% mẫu bột ớt trên thị trường có chứa T-2, thậm chí có mẫu vượt mức cho phép nhiều lần.

Ảnh hưởng đến sức khỏe

Độc tố T-2 không chỉ gây tổn thương gan, thận mà còn làm suy giảm hệ miễn dịch, giảm số lượng bạch cầu, khiến cơ thể dễ mắc cảm cúm, viêm da, tiêu hóa kém. Trẻ em và người già là nhóm dễ bị tổn thương nhất.

Ngoài ra, các nghiên cứu trên động vật chỉ ra rằng T-2 có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản, làm giảm chất lượng tinh trùng và gây rối loạn chức năng buồng trứng. Mặc dù chưa có nhiều dữ liệu trên người, nhưng đây là tín hiệu cảnh báo đáng lo ngại.

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, người Việt có thói quen mua nhiều gạo, đậu, gia vị dự trữ trong bếp mà ít chú ý đến độ ẩm. Thực phẩm khô không được bảo quản kín và khô ráo sẽ là điều kiện cho nấm mốc phát triển, sinh ra độc tố nguy hiểm như T-2. Điều đáng nói là độc tố này không màu, không mùi, khó phát hiện bằng mắt thường, nên khi ăn vào cơ thể, hậu quả tích tụ lâu dài mới bộc lộ.

Ông nhấn mạnh, các gia đình cần thay đổi thói quen bảo quản: Chỉ mua lượng vừa đủ, chọn sản phẩm có nhãn mác, đóng gói chân không, vệ sinh tủ bếp thường xuyên, sử dụng hộp kín kèm gói hút ẩm và thay gói định kỳ.

Làm gì để phòng tránh?

Thường xuyên kiểm tra và loại bỏ ngũ cốc, đậu, hạt, gia vị đã để lâu, có dấu hiệu ẩm hoặc vón cục.

Bảo quản thực phẩm khô trong hộp kín, nơi thoáng mát, có gói hút ẩm chất lượng.

Sử dụng máy hút ẩm hoặc điều hòa để giữ độ ẩm dưới 65% trong bếp.

Với thực phẩm cho thú cưng, nên dùng hết trong vòng một tháng sau khi mở bao.

Độc tố T-2 không phải là lời đồn thổi, mà là một hiểm họa thực sự đang âm thầm tồn tại trong căn bếp mỗi gia đình. Đừng chỉ chú ý đến dư lượng thuốc trừ sâu trên rau củ tươi, mà quên đi những rủi ro từ thực phẩm khô và gia vị tưởng chừng vô hại. Một vài thói quen nhỏ trong bảo quản và vệ sinh có thể là ranh giới giữa sức khỏe và bệnh tật cho cả gia đình bạn.

(Ảnh minh họa: Internet)