Bác sĩ Nguyễn Thu Hà, Tổ trưởng Tổ Dinh dưỡng – Tiết chế, Bệnh viện đa khoa quốc tế Nam Sài Gòn, trả lời:

Thực tế, gout không còn là “bệnh của người lớn tuổi”. Hầu hết các trường hợp khởi phát cơn đau gout cấp đầu tiên trong độ tuổi 35-55 và thường gặp ở nam giới. Tình trạng này hiếm khi xảy ra trước 25 hoặc sau 65 tuổi.

Tuy nhiên, hiện nay, nhiều người trẻ đã bắt đầu gặp phải các triệu chứng sớm của bệnh gout do chế độ ăn uống nhiều đạm, nội tạng động vật, rượu bia và lối sống ít vận động.

Bệnh gout (thống phong) là một dạng viêm khớp do rối loạn chuyển hóa purin – hợp chất tự nhiên có nhiều trong men bia, hải sản, thịt đỏ, nội tạng động vật… Khi tiêu thụ quá nhiều các loại thực phẩm này, axit uric là sản phẩm phụ của quá trình phân giải purin sẽ tăng cao.

Thông thường, axit uric sẽ được thải ra ngoài chủ yếu qua nước tiểu. Nhưng nếu quá trình đào thải kém hoặc cơ thể sản sinh quá nhiều, axit uric sẽ tăng trong máu và bắt đầu tích tụ, tạo thành tinh thể muối urat bám vào khớp, các tinh thể muối urat này kết tụ tạo thành các u cục gọi là hạt Tophi – biểu hiện của bệnh gout mạn tính.

ẢNH: AI

Quá trình tích tụ này thường bắt đầu từ tuổi dậy thì, có thể âm thầm kéo dài 20-40 năm mà không có triệu chứng gì cho đến khi xuất hiện cơn gout cấp đầu tiên. 

Điển hình của gout là cơn đau dữ dội, ngày càng tăng, va chạm nhẹ cũng rất đau, kèm sưng to, đỏ, phù nề, căng bóng, nóng ở 1 khớp – đặc biệt ở khớp ngón chân cái, khớp cổ chân hoặc đầu gối. Tình trạng này thường khởi phát đột ngột về đêm hoặc sáng sớm, xuất hiện sau các bữa ăn quá mức, uống rượu bia, sau xúc cảm mạnh, gắng sức hoặc bị lạnh đột ngột, sau chấn thương kể cả vì đi giày chật, sau nhiễm trùng…

Làm sao để phát hiện sớm bệnh gout?

Ở giai đoạn đầu, gout có thể không biểu hiện rõ ràng. Vì vậy, việc chủ động xét nghiệm là bước quan trọng giúp phát hiện sớm nguy cơ và kịp thời điều chỉnh lối sống.

Các xét nghiệm cơ bản thường được chỉ định:

• Xét nghiệm axit uric máu (UA): Đo nồng độ axit uric trong máu.
• Xét nghiệm UA niệu 24 giờ: Đo lượng axit uric thải ra qua nước tiểu trong 24 giờ.
• Xét nghiệm tinh thể urat monosodium (MSU) trong dịch khớp hoặc mô (hạt Tophi): Tìm tinh thể Urat dưới kính hiển vi – tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định gout.
• Xét nghiệm chức năng thận: Đánh giá khả năng lọc và đào thải axit uric của thận. X–quang khớp: Phát hiện tổn thương xương do gout lâu ngày (hình ảnh khuyết xương hình hốc ở đầu xương, hẹp khe khớp, gai xương…).
• Các xét nghiệm khác: Tốc độ lắng máu, chỉ số viêm…

Chỉ số axit uric bình thường trong máu: Nam giới: 200-420 µmol/L (tương đương 3,4-7 mg/dL). Nữ giới: 140-360 µmol/L (tương đương 2,4-6 mg/dL).

Lời khuyên từ bác sĩ:

Với thói quen ăn uống hiện tại, anh Hưng đang thuộc nhóm nguy cơ cao (dễ mắc bệnh hơn người bình thường). Việc xét nghiệm axit uric máu là bước cần thiết để đánh giá sớm tình trạng. Nếu kết quả trong giới hạn bình thường, vẫn nên duy trì theo dõi định kỳ và điều chỉnh chế độ ăn – hạn chế bia rượu, hải sản, thịt đỏ chứa nhiều purin, hạn chế chất béo, tăng cường vận động, kiểm soát cân nặng.

Nếu có các triệu chứng như đau, sưng nóng khớp – đặc biệt về đêm – anh nên đến khám tại cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và xử trí kịp thời, tránh biến chứng nặng hơn.