Bắt mạch trào lưu “làm ấm tử cung”

Gần đây, mạng xã hội như TikTok, Facebook liên tục đề cập khái niệm “tử cung lạnh”, được cho là một trong những nguyên nhân gây hiếm muộn, đau bụng kinh và các vấn đề phụ khoa ở phụ nữ. Vậy thuật ngữ “tử cung lạnh” có ý nghĩa là gì, ảnh hưởng đến sức khỏe phụ nữ hay không?

3 nguyên nhân chính

Chị N.K. (35 tuổi) đã kết hôn hơn 2 năm nhưng chưa có con. Sau khi xem video trên mạng, chị tìm đến một spa để thực hiện chườm ngải cứu, xông hơi và dùng thảo dược. Lúc đầu, chị cảm thấy dễ chịu, tuy nhiên sau vài tháng bắt đầu gặp các biểu hiện rối loạn nội tiết như nổi mụn, mất ngủ, kinh nguyệt không đều, cơ thể mệt mỏi. Đi khám, bác sĩ xác định chị thuộc thể nhiệt, không hề bị “tử cung lạnh”. Các phương pháp làm ấm không phù hợp gây rối loạn khí huyết, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe sinh sản.

BSCK2 Quan Vũ Ngọc, Phó trưởng Khoa Phụ – Viện Y dược học dân tộc TP HCM, cho biết “tử cung lạnh” là khái niệm dân gian bắt nguồn từ thuật ngữ “cung hàn” hoặc “bào cung hàn” trong Đông y. Đây là tình trạng khí huyết không lưu thông tốt khiến tử cung và buồng trứng không được nuôi dưỡng đầy đủ, từ đó ảnh hưởng đến chức năng sinh sản. Người mắc có các biểu hiện: Kinh nguyệt thưa, máu kinh sậm màu, đau bụng kinh, tay chân lạnh, hấp thụ kém, dễ mệt mỏi… Có 3 nguyên nhân chính dẫn đến “tử cung lạnh”: Bẩm sinh, môi trường sống và làm việc hoặc hậu bệnh lý, lao lực kéo dài. Tuy nhiên, không phải ai cũng mắc phải.

Tại Viện Y dược học dân tộc TP HCM, nhiều phụ nữ đến khám hiếm muộn hoặc rối loạn nội tiết sau khi đã áp dụng các biện pháp “làm ấm tử cung” từ lời khuyên của thầy lang trên mạng. “Có người đến khám sau khi xông hơ, uống thảo dược sai cách khiến khí huyết rối loạn, niêm mạc tử cung mỏng đi, khả năng hấp thụ kém và giảm cơ hội thụ thai” – BS Ngọc thông tin.

Giữ ấm cơ thể, tránh thức khuya

Theo các chuyên gia, nhiều spa, trang mạng khẳng định phần lớn phụ nữ đều có “tử cung lạnh”, sau đó lôi kéo khách hàng sử dụng dịch vụ. Trong khi đó, theo các bác sĩ, không phải ai cũng có thể áp dụng phương pháp làm ấm, đặc biệt là người thuộc thể nhiệt. Việc lạm dụng xông hơ, chườm nóng, uống trà thảo mộc không phù hợp có thể gây hiện tượng “nhiệt ngộ nhiệt”, tức nóng gặp nóng gây rối loạn khí huyết, nổi mụn, rối loạn nội tiết, thậm chí ảnh hưởng đến tử cung. Có người tưởng rằng trà đậu đen rang, gạo lứt rang lành tính và dùng thường xuyên nhưng thực tế đây là các loại có tính thanh nhiệt, chỉ phù hợp với người có thể trạng nóng. Nếu người thể hàn dùng lâu dài có thể làm cơ thể lạnh hơn, dễ tụt huyết áp, đuối sức.

Tương tự, các loại thảo mộc dùng để xông, ngâm chân như sả, gừng, tía tô… chủ yếu có tác dụng tán phong hàn từ bên ngoài. Trong khi đó, “tử cung lạnh” lại thuộc dạng nội hàn, tức lạnh từ bên trong nên các biện pháp xông chân không có tác dụng điều trị tận gốc, thậm chí nếu ngâm chân sai cách còn khiến cơ thể mất nước, khí huyết kém lưu thông hơn.

Các bác sĩ khuyến cáo “tử cung lạnh” trong y học cổ truyền, không phải bệnh lý phổ biến và càng không thể xác định bằng cách xem video hay làm bài test trên mạng. Việc tự chẩn đoán và áp dụng liệu pháp theo cảm tính hoặc từ nguồn không chính thống có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

BSCK2 Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM (cơ sở 3), khuyên đối với người thực sự có tình trạng “tử cung lạnh”, ngoài dùng thuốc Đông y, có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ như: Chườm nóng vùng bụng dưới bằng ngải cứu hoặc gừng rang muối (bọc trong vải, không chườm trực tiếp lên da), khoảng 1-2 lần/ngày, đặc biệt trước kỳ rụng trứng. Ngâm chân bằng nước ấm pha muối hoặc gừng giúp cải thiện tuần hoàn máu, giữ ấm cơ thể. Bổ sung thực phẩm có tính ấm như gừng, quế, táo đỏ, hạt sen, mật ong. Hạn chế thực phẩm lạnh, sống. Châm cứu, bấm huyệt và tập các động tác dưỡng sinh như nẩy bụng giúp tăng lưu thông khí huyết vùng bụng dưới. Tuy nhiên, những phương pháp này chỉ mang tính hỗ trợ, không điều trị được căn nguyên nếu không đánh giá đúng thể trạng.

Để phòng ngừa “tử cung lạnh” hoặc các rối loạn khí huyết, phụ nữ nên giữ ấm cơ thể, đặc biệt là bụng dưới và bàn chân. Tránh ăn uống đồ lạnh, không thức khuya, hạn chế căng thẳng, tắm khuya. Đặc biệt, cẩn trọng trong thời điểm nhạy cảm như kỳ kinh nguyệt, sau sinh hoặc sảy thai khi tử cung dễ bị hàn xâm nhập. “Nếu có các biểu hiện cơ thể không khỏe, cần phải thăm khám chuyên khoa, tiếp cận thông tin sức khỏe từ nguồn tin cậy, thay vì tự ý điều trị theo lời khuyên trên mạng, tránh tiền mất, tật mang” – BS Ngọc khuyến cáo.