Bầu ăn cải bó xôi được không? Lợi ích đối với mẹ bầu và thai nhi

Mặc dù là loại rau khá quen thuộc trong bữa cơm của nhiều gia đình Việt, nhưng đối với mẹ bầu – giai đoạn mà chế độ ăn uống cần được cân nhắc kỹ lưỡng – không ít người thắc mắc bầu ăn cải bó xôi được không, có ảnh hưởng gì đến thai nhi không? Cùng xem chia sẻ của ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng, Trung tâm Thông tin Y khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM trong bài viết dưới đây.

Cải bó xôi là gì? Thành phần dinh dưỡng nổi bật

Cải bó xôi còn được biết đến với các tên gọi khác là rau bina hoặc rau chân vịt, có tên khoa học là Spinacia oleracea, thuộc họ Dền (Amaranthaceae).

Rau cải bó xôi là cây thân thảo, có khả năng chịu lạnh tốt, thích hợp với vùng khí hậu ôn đới mát mẻ. Lá rau có màu xanh đậm, dễ bị gãy dập nhưng lại rất dễ trồng và chăm sóc. Đây cũng là loại rau thường được sử dụng trong chế biến món ăn hoặc nước ép vì có giá trị dinh dưỡng cao.

Bác sĩ Duy Tùng cho biết, rau cải bó xôi được mệnh danh là “siêu thực phẩm” bởi chứa nguồn vitamin và khoáng chất dồi dào tốt cho sức khỏe. Trung bình trong 100g rau cải bó xôi cung cấp 23 kcal, mức năng lượng này đến từ 3.63g carbohydrate, 2.86g protein, 0.39g chất béo và 2.2g chất xơ. Chi tiết các vitamin và khoáng chất trong rau cải bó xôi như sau:

Có thể thấy, cải bó xôi cung cấp rất nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Vậy bầu ăn rau chân vịt được không?

Bầu ăn cải bó xôi được không?

Bầu hoàn toàn có thể ăn cải bó xôi vì đây là loại rau rất giàu dưỡng chất như folate, sắt, vitamin A, C, K, chất chống oxy hóa và chất xơ, rất tốt cho sự phát triển của thai nhi và sức khỏe mẹ bầu.

“Với phụ nữ mang thai cần chế độ ăn uống lành mạnh, giàu dinh dưỡng nhưng không tăng cân quá nhiều thì rau cải bó xôi là một trong những lựa chọn tuyệt vời”, bác sĩ Duy Tùng đánh giá.

Tuy nhiên, có bầu ăn được cải bó xôi không đồng nghĩa với việc có thể ăn bao nhiêu tùy thích. Cần biết lượng tiêu thụ cải bó xôi cho bà bầu phù hợp để không chỉ hấp thụ tối đa giá trị dinh dưỡng trong rau, mà còn đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh và an toàn.

Lợi ích của cải bó xôi đối với mẹ bầu và thai nhi

Cải bó xôi được ví như “kho tàng dinh dưỡng tự nhiên” lý tưởng cho phụ nữ mang thai. Với hàm lượng cao các vitamin và khoáng chất, tiêu thụ cải bó xôi đúng cách mang lại nhiều lợi ích sức khỏe cho mẹ bầu và sự phát triển tối ưu của thai nhi. Cụ thể như sau:

1. Ngăn ngừa dị tật thai nhi

Trong cải bó xôi chứa rất nhiều vitamin B9 hay còn gọi là axit folic, đây là dưỡng chất quan trọng giúp ngăn ngừa các dị tật ống thần kinh bẩm sinh ở thai nhi như tật nứt đốt sống hoặc vô sọ. Đó là lý do phụ nữ nên bổ sung axit folic hàng ngày từ khi có ý định mang thai.

Ngoài ra, rau cải bó xôi cũng chứa nhiều vitamin B6. Vitamin này rất quan trọng đối với sự phát triển não bộ thai nhi khi còn trong bụng mẹ và sau khi chào đời.

2. Phòng ngừa thiếu máu

Thiếu máu là tình trạng không có đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh để vận chuyển oxy đến các cơ quan trong cơ thể. Khi không nhận đủ lượng oxy cần thiết, hoạt động và chức năng của các cơ quan bị ảnh hưởng. Phụ nữ mang thai có nhiều nguy cơ bị thiếu máu hơn do cơ thể cần nhiều máu hơn để cung cấp oxy và dinh dưỡng cho thai nhi. Thiếu máu khi mang thai rất đáng lo ngại bởi khiến mẹ bầu cảm thấy yếu, chóng mặt, khó thở và làm tăng các nguy cơ như sinh non, trẻ sinh ra nhẹ cân.

Có hơn 400 loại thiếu máu khác nhau, trong đó các loại thiếu máu phổ biến trong thai kỳ là thiếu máu do thiếu sắt (khoảng 15-25% mẹ bầu gặp tình trạng này) và thiếu máu do thiếu folate. Rau cải bó xôi là nguồn thực phẩm chứa lượng sắt và folate dồi dào, giúp các tế bào hồng cầu vận chuyển oxy các khắp các cơ quan khác nhau của cơ thể. Tiêu thụ cải bó xôi bên cạnh viên uống vitamin theo hướng dẫn của bác sĩ là cách giúp mẹ bầu đảm bảo đủ lượng sắt cơ thể cần.

3. Ổn định huyết áp

Hiện tượng thay đổi huyết áp thất thường khá phổ biến trong thai kỳ, tình trạng này thường liên quan đến việc hấp thụ canxi của cơ thể. Nồng độ canxi quá cao có thể gây hạ huyết áp, nhưng quá thấp lại có thể dẫn đến tăng huyết áp thai kỳ. Cải bó xôi chứa nitrat sẽ giúp ổn định huyết áp, là một lựa chọn an toàn và dinh dưỡng cho mẹ bầu.

4. Tăng cường hệ miễn dịch

Rau cải bó xôi rất giàu vitamin A và vitamin C giúp tăng cường miễn dịch và đề kháng cho mẹ bầu. Không chỉ thế, những dưỡng chất này còn giúp hỗ trợ phát triển thị lực cho thai nhi.

5. Tốt cho xương và răng

Hàm lượng canxi, magie, photpho và vitamin K dồi dào trong cải bó xôi không chỉ giúp xây dựng hệ xương chắc khỏe cho mẹ bầu, mà còn hỗ trợ hình thành xương và răng của thai nhi.

6. Giảm đau nhức cơ thể

Đau nhức cơ thể là tình trạng khá phổ biến ở mẹ bầu, nhất là giai đoạn cuối thai kỳ khi cơ thể ngày một nặng nề. Trong cải bó xôi có hoạt chất glycolipid có đặc tính chống viêm, nhờ đó giúp mẹ giảm đi những cơn đau nhức khá hiệu quả.

7. Hỗ trợ tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón

Bầu ăn rau chân vịt được không? Hoàn toàn được, nguồn chất xơ dồi dào trong loại rau này giúp kích thích nhu động ruột và nhuận tràng, nhờ đó ngăn ngừa hiệu quả táo bón khi mang thai – một tình trạng phổ biến và gây “ám ảnh” ở nhiều mẹ bầu.

8. Tốt cho thị lực của thai nhi

Vitamin A là dưỡng chất quan trọng đối với mẹ bầu và thai nhi. Bên cạnh hỗ trợ phát triển về mặt hình thái và chức năng toàn vẹn của mắt, vitamin A còn có tác dụng lên một số cơ quan và xương của thai nhi. Mẹ bầu rất dễ bị thiếu vitamin A trong suốt thai kỳ, nguy cơ cao nhất trong tam cá nguyệt thứ ba (3 tháng cuối).

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến khích mẹ bầu bổ sung dưỡng chất đầy đủ, tốt nhất là thông qua chế độ ăn uống lành mạnh. Cải bó xôi là thực phẩm có lượng vitamin A dồi dào, trong 100g rau cung cấp đến 469 mcg vitamin A (chủ yếu dưới dạng beta-carotene), tương đương 52% nhu cầu hàng ngày của cơ thể. Vì thế, nếu vẫn đang băn khoăn cải bó xôi bà bầu ăn được không, mẹ hãy đưa ngay thực phẩm này vào thực đơn của mình.

Không chỉ có cải bó xôi, mẹ bầu hoàn toàn có thể cân nhắc thêm cải bẹ xanh. Tham khảo bài viết bầu ăn cải bẹ xanh được không để biết chi tiết

Bầu ăn quá nhiều rau cải bó xôi có nguy cơ gì?

Như đã chia sẻ, bầu ăn cải bó xôi được không không đồng nghĩa mẹ có thể ăn bao nhiêu tùy thích. Không nên tiêu thụ quá nhiều loại rau này bởi không chỉ làm mất đi sự đa dạng và cân đối dinh dưỡng từ các loại thực phẩm khác nhau, mà còn tăng nguy cơ gặp các vấn đề sức khỏe sau:

1. Giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng

Hàm lượng sắt và canxi trong cải bó xôi khá cao, tuy nhiên nhiều nghiên cứu mới cho thấy trong loại rau này còn chứa nhiều axit oxalic có thể khiến cơ thể không hấp thụ được các dưỡng chất này. Vì thế, mẹ bầu không nên tiêu thụ quá nhiều rau bó xôi để tránh thiếu hụt dưỡng chất quan trọng cho cơ thể.

2. Hình thành sỏi thận

Trong cải bó xôi có hợp chất purin, hợp chất này khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành axit uric có khả năng hình thành sỏi thận. Ngoài ra, axit oxalic có trong cải bó xôi cũng làm tăng nồng độ canxi oxalate trong nước tiểu. Nếu mẹ bầu tiêu thụ quá nhiều sẽ làm tăng nguy cơ hình thành và phát triển nhiều sỏi thận trong cơ thể.

3. Tiêu chảy

Mặc dù rau cải bó xôi chứa hàm lượng cao chất xơ có công dụng hỗ trợ tiêu hóa, giúp nhuận tràng ngăn ngừa tình trạng táo bón nhưng nếu tiêu thụ quá nhiều có thể khiến mẹ bầu bị tiêu chảy.

4. Kéo dài thời gian chuyển dạ

Rau cải bó xôi có hợp chất salicylat, đây là hợp chất có thể kéo dài thời gian chuyển dạ ở mẹ bầu. Bên cạnh đó, hợp chất này có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết nội sọ ở thai nhi, do đó mẹ cần tránh tiêu thụ quá nhiều loại rau này nhất là trong giai đoạn cuối thai kỳ.

Bầu ăn cải bó xôi cần lưu ý điều gì?

Dù chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho thai kỳ nhưng cũng giống như các loại thực phẩm khác, mẹ bầu cần tiêu thụ rau cải bó xôi đúng cách bởi nếu ăn quá nhiều hoặc ăn sai cách không những làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe mẹ và thai nhi. Để có thể hấp thụ trọn vẹn giá trị dinh dưỡng của cải bó xôi nhưng vẫn đảm bảo thai kỳ khỏe mạnh và an toàn, mẹ cần nhớ những lưu ý sau:

1. Chỉ tiêu thụ lượng thích hợp

Viện Dinh dưỡng Quốc gia khuyến nghị, mẹ bầu không nên tiêu thụ quá 240g rau/ngày trong tam cá nguyệt thứ nhất (3 tháng đầu), 320g rau/ngày trong tam cá nguyệt thứ hai (3 tháng giữa) và 400g rau/ngày trong tam cá nguyệt thứ ba (3 tháng cuối).

Lưu ý, lượng rau khuyến nghị ở trên được tính là khối lượng rau tươi tự nhiên, chưa qua quá trình sơ chế hay chế biến với gia vị ở nhiệt độ cao. Nếu kết hợp cả rau củ quả và rau lá xanh, mẹ cần cân đối lại khẩu phần ăn sao cho tổng lượng rau củ quả và rau lá xanh ăn trong ngày không vượt quá lượng khuyến nghị nêu trên.

Ngoài cải bó xôi còn rất nhiều loại rau khác tốt cho thai kỳ, mẹ nên kết hợp đa dạng các loại thực phẩm để đảm bảo chế độ ăn uống đa dạng và cân đối các dưỡng chất.

2. Sơ chế rau đúng cách

Rau cải bó xôi mua về có thể chứa bụi bẩn hoặc các loại vi khuẩn nguy hiểm như Salmonella, Listeria… có thể gây ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy, nhiễm trùng máu và dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Vì thế, mẹ bầu cần sơ chế rau kỹ càng, nên ngâm rau trong dung dịch nước muối pha loãng rồi rửa sạch nhiều lần với nước, để ráo trước khi chế biến.

3. Đảm bảo nấu chín trước khi ăn

Không chỉ riêng rau cải bó xôi, tất cả các loại thực phẩm tiêu thụ trong thai kỳ cần đảm bảo tiêu chí “ăn chín uống sôi” để ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe do ngộ độc thực phẩm có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển tối ưu của thai nhi.

Tuy nhiên, rau cải bó xôi vốn mềm mỏng, thời gian để rau chín khá ngắn nên mẹ cần lưu ý điểm này khi chế biến. Tránh đun nấu rau quá lâu làm rau chín nhũn, hao hụt nhiều dưỡng chất.

4. Tham khảo ý kiến bác sĩ

Bầu có ăn được cải bó xôi không còn phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể, nhất là nếu mẹ bầu có các bệnh lý liên quan tiêu hóa, thận, đang sử dụng thuốc chống đông máu (có thể tương tác với vitamin K có trong cải bó xôi) hoặc bất cứ vấn đề sức khỏe nào khác. Tốt hơn hết, khi có những thắc mắc về cải bó xôi cho bà bầu hoặc bất kỳ lo lắng nào, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cụ thể cho thai kỳ của mình.

Cải bó xôi là nguồn dưỡng chất quý cho mẹ bầu, giàu axit folic, sắt và chất xơ, giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh và mẹ giảm nguy cơ thiếu máu, táo bón. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa lợi ích, mẹ nên ăn chín và kết hợp đa dạng thực phẩm khác. Để được tư vấn chế độ dinh dưỡng khoa học và an toàn trong thai kỳ, mẹ có thể đặt lịch khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và nhận hướng dẫn trực tiếp từ đội ngũ chuyên gia sản khoa, dinh dưỡng giàu kinh nghiệm.

Trên đây là những giải đáp cho thắc mắc bầu ăn cải bó xôi được không. Dù loại rau này chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe mẹ bầu và sự phát triển của thai nhi, nhưng mẹ cần biết cách tiêu thụ đúng để đảm bảo an toàn. Mẹ có thể đến ngay Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia – bác sĩ tư vấn cụ thể cho thai kỳ của mình!