Bầu ăn cải chua được không? Ăn bao nhiêu là đủ để không gây hại?

Cải chua là một trong những món ăn thường xuyên xuất hiện trong mâm cơm của người Việt, tuy vậy vẫn có nhiều băn khoăn rằng bầu ăn cải chua được không vì giai đoạn thai kỳ vốn nhạy cảm. Bên cạnh những lợi ích, cải chua cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ với sức khỏe nếu sử dụng không đúng cách. Vậy mẹ bầu nên lưu ý những gì khi ăn cải chua để đảm bảo sức khỏe của bản thân và thai nhi? ThS.BS Nguyễn Anh Duy Tùng, Trung tâm Thông tin Y khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ cụ thể trong bài viết dưới đây.

Thành phần dinh dưỡng của cải chua

Cải chua còn được gọi là dưa cải muối hay đơn giản là dưa muối, là một món ăn thu được sau quá trình lên men một loại rau thuộc họ nhà Cải (Brassicaceae) bất kỳ trong dung dịch muối đường pha loãng, thường là cải sậy hoặc cải bẹ xanh. Quá trình muối chua này không chỉ giúp bảo quản rau cải trong một thời gian dài, mà còn tạo được hương vị độc đáo kích thích vị giác. Cải chua có độ giòn sật, chua ngọt tự nhiên, thường được sử dụng để chế biến nhiều món ăn khác nhau như xào, nấu canh hoặc ăn kèm các món mặn như cá kho, thịt kho.

Các loại rau thuộc họ nhà Cải thường dùng để muối chua đều là những thực phẩm ít calo (khoảng 30 kcal/100g), giàu chất xơ (khoảng 3.2g/100g), protein (2.9g/100g), carbohydrate (khoảng 4.7g/100g) nhưng lại ít chất béo (khoảng 0.4g/100g). Bên cạnh đó, các loại rau họ nhà Cải cũng chứa nhiều vitamin và khoáng chất như vitamin A, C, K, vitamin nhóm B (B1, B2, B3, B5, B6, B9) và canxi, sắt, magie, photpho…

Tuy nhiên, có nhiều nghiên cứu cho thấy quá trình lên men khi muối chua có thể khiến hàm lượng calo, protein, carbohydrate cùng với các vitamin và khoáng chất có trong rau cải bị giảm mạnh.

Bác sĩ Duy Tùng chia sẻ, trong quá trình lên men khi muối chua, vi khuẩn lactic sẽ chuyển hóa carbohydrate (chất bột đường) thành axit lactic – chất giúp cải có vị chua đặc trưng. Theo các nghiên cứu, ngoài các axit hữu cơ như lactic và axetic, quá trình muối chua còn sản sinh nhiều hợp chất khác như ethanol, diacetyl, hydrogen peroxide, acetaldehyde, reuterin, carbon dioxide, acetone và bacteriocin. Các hợp chất này giữ vai trò như chất bảo quản sinh học, làm ức chế sự phát triển của các vi sinh vật gây hư thối rau, nhờ đó kéo dài thời gian bảo quản thực phẩm tự nhiên mà không gây hại cho sức khỏe.

Cụ thể, sau quá trình lên men, thành phần dinh dưỡng trong rau cải biến đổi như sau:

1. Giảm lượng calo

Lượng calo giảm từ 25-30 kcal/100g xuống còn 11-19 kcal/100g, tùy thuộc vào loại rau cải dùng để muối chua.

2. Giảm lượng protein và carbohydrate tự nhiên

Nồng độ của hầu hết các nguyên tố đa lượng, nhất là protein và carbohydrate trong cải chua thấp hơn so với rau cải thường. Nguyên nhân bởi một phần carbohydrate có trong rau đã được vi khuẩn lactic chuyển hóa thành các axit hữu cơ để giúp cải chua có độ chua như ý. Ngoài ra, một phần protein trong rau được các men protease do các vi sinh vật sản xuất phân hủy thành các peptide và các axit amin tự do.

3. Giảm lượng vitamin và khoáng chất

Theo nghiên cứu, quá trình lên men với sự tác động của vi khuẩn lactic có thể làm giảm nồng độ vitamin A có trong rau cải xuống 30-40%. Lượng vitamin C trong một số loại rau có thể giảm 50% sau quá trình lên men. Đồng thời, để quá trình lên men diễn ra đúng cách rau cải có thể bị thất thoát lượng khoáng chất nhất định như canxi, sắt, natri, magie và kẽm.

4. Tăng khả năng chống oxy hóa

Quá trình lên men có thể làm giảm số lượng các hợp chất chống oxy hóa thuộc nhóm polyphenols và flavonoids có trong rau. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy, những hợp chất này được chuyển hóa thành các chất mới có tính chống oxy hóa mạnh hơn để cơ thể dễ dàng hấp thụ và sử dụng.

Bầu ăn cải chua được không?

Mẹ bầu có thể ăn cải chua bởi nhìn chung loại thực phẩm này chứa nhiều dinh dưỡng có lợi cho thai kỳ. Quá trình lên men tự nhiên với vi khuẩn lactic an toàn, không sản sinh các hợp chất có thể gây hại cho sức khỏe mẹ cũng như sự phát triển của thai nhi.

Tuy nhiên, bác sĩ Duy Tùng nhấn mạnh, có bầu ăn cải chua được không không đồng nghĩa có thể ăn lượng bao nhiêu tùy thích. Mẹ chỉ nên ăn ở mức vừa phải để tránh việc hấp thụ quá nhiều muối natri có thể gây tăng huyết áp dẫn đến biến chứng tiền sản giật, hoặc quá nhiều chất xơ có thể gây đầy hơi, tiêu chảy.

Những lợi ích khi mẹ bầu ăn cải chua đúng cách

Cải chua nếu được lên men tự nhiên, chế biến đúng cách và tiêu thụ lượng phù hợp sẽ là một loại thực phẩm tốt cho mẹ bầu. Mặc dù quá trình lên men có thể làm giảm bớt một phần giá trị dinh dưỡng ban đầu có trong rau, nhưng nhìn chung cải chua vẫn chứa nhiều dinh dưỡng và kích thích vị giác giúp mẹ bầu ăn ngon miệng hơn. Dưới đây là những lợi ích nổi bật nếu mẹ bầu tiêu thụ cải chua đúng cách:

1. Giảm tai biến sản khoa đến từ kim loại nặng

Chì, đồng và cadmium nếu tích tụ quá mức có thể làm tổn thương gan, thận cũng như hệ thần kinh của thai nhi, thậm chí làm tăng các nguy cơ như sảy thai và sinh non. Trong khi đó, quá trình lên men tự nhiên của rau có thể làm giảm nồng độ các kim loại nặng này vốn khó loại bỏ hơn nếu chỉ áp dụng quy trình chế biến như thông thường.

2. Hỗ trợ thai kỳ khỏe mạnh

Sau khi lên men cải chua vẫn chứa nhiều vitamin B9, vitamin K và vitamin C. Trong đó, vitamin B9 giúp ngăn ngừa dị tật ống thần kinh ở thai nhi như tật nứt đốt sống hoặc vô sọ; vitamin K ngăn ngừa tình trạng xuất huyết nội sọ ở thai nhi, và vitamin C giúp tăng cường miễn dịch, giảm nguy cơ sinh non do tình trạng bong nhau thai sớm ở mẹ bầu.

3. Hỗ trợ thai nhi phát triển tối ưu

Trong quá trình lên men, protein có trong rau cải được chuyển hóa thành peptide và axit amin tự do. Đây là nguyên liệu quan trọng để cơ thể tổng hợp DNA, giúp duy trì chức năng và sự sống cho các tế bào, nhờ đó thai nhi có điều kiện phát triển ổn định, hạn chế được những tình trạng như chậm tăng trưởng trong tử sinh hoặc nhẹ cân khi sinh.

4. Kích hoạt enzyme chống oxy hóa

Cũng trong quá trình lên men, vi khuẩn lactic chuyển đổi các hợp chất phenolic thành các chất chuyển hóa có hoạt tính sinh học cao. Các chất này phản ứng với anthocyanin (chất chống oxy hóa có sẵn trong rau cải) để tạo ra các catechol alkyl, kích hoạt một số enzyme giúp điều hòa các phản ứng gây căng thẳng oxy hóa ở người. Điều này giúp mẹ bầu tránh được các nguy cơ tai biến sản khoa như tiền sản giật, sảy thai hay sinh non, đồng thời hỗ trợ thai nhi phát triển tối ưu.

Những rủi ro khi mẹ bầu ăn cải chua sai cách

Như đã đề cập, bà bầu ăn cải chua được không đồng nghĩa với việc ăn bao nhiêu tùy thích. Nếu ăn quá nhiều, mẹ bầu có thể gặp các vấn đề sức khỏe liên quan đến độ pH và hàm lượng muối có trong rau. Cụ thể là:

• Độ pH của cải chua hơi thấp, khoảng 3.8-4.6 do chứa nhiều axit lactic từ quá trình lên men. Nếu ăn quá nhiều cải chua có thể làm kích ứng niêm mạc dạ dày, dẫn đến hiện tượng ợ nóng, đầy hơi, khó tiêu hoặc trào ngược thực quản.
• Lượng muối trong cải chua cao có thể làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, gia tăng nguy cơ tiền sản giật khi mang thai có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.

Nghiêm trọng hơn, lựa chọn, sơ chế và chế biến cải chua không đúng cách có thể khiến mẹ bầu bị ngộ độc thực phẩm, bị nhiễm trùng máu và tăng nguy cơ sảy thai.

Cải chua có nguy cơ tiềm ẩn do quá trình lên men, còn củ cải trắng tươi lại khác biệt hoàn toàn. Vậy bầu ăn củ cải trắng được không và cần lưu ý gì khi dùng?

Lưu ý khi mẹ bầu ăn cải chua

Để đảm bảo hấp thụ những dinh dưỡng có trong cải chua nhưng vẫn đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi, mẹ bầu cần lưu ý những điều sau:

1. Chọn lựa cải chua kỹ càng

Mẹ bầu cần chọn mua cải chua từ những nguồn uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, đạt chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm. Để an toàn hơn, mẹ có thể tự làm cải chua tại nhà.

Bác sĩ Duy Tùng khuyến cáo, mẹ bầu tự muối cải chua ở nhà có thể giúp điều chỉnh được lượng muối thêm vào, đảm bảo được thực phẩm sạch, dụng cụ muối chua sạch, không sử dụng chất bảo quản hay chất phụ gia. Cải chua cũng được bảo quản trong các dụng cụ sạch hơn như lọ thủy tinh, lọ inox, gốm, sứ… giúp giữ nguyên được hương vị ngon của dưa cải muối.

2. Rửa sạch cải chua nhiều lần trước khi chế biến

Cần rửa sạch cải chua trước khi chế biến, điều này giúp loại bỏ được một phần muối và vi khuẩn gây hại nếu có trong quá trình lên men.

3. Ăn cải chua đã được nấu chín với lượng vừa phải

Chỉ ăn cải chua khi được nấu chín để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn. Chỉ nên ăn một lượng vừa phải, dưới 75g/lần và không quá 150g/ngày, không nên ăn trong nhiều ngày liên tiếp để tránh hấp thụ quá nhiều muối làm tăng nguy cơ tai biến sản khoa cũng như làm mất đi sự đa dạng và cân đối chế độ ăn uống khi mang thai.

4. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đưa cải chua vào thực đơn

Trường hợp có các bệnh lý trước và trong thai kỳ như tim mạch, huyết áp, thận… mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn trường hợp của mẹ bầu ăn cải chua được không.

Cải chua tuy quen thuộc nhưng với mẹ bầu lại tiềm ẩn nguy cơ từ muối, nitrit và vi sinh có hại, dễ ảnh hưởng đến thai kỳ. Để đảm bảo an toàn dinh dưỡng và được hướng dẫn chế độ ăn khoa học, mẹ có thể đặt lịch khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, nơi đội ngũ chuyên gia sản khoa và dinh dưỡng luôn đồng hành, giúp mẹ lựa chọn thực phẩm an toàn, giải đáp rõ ràng thắc mắc như bầu ăn cải muối được không, từ đó xây dựng thai kỳ khỏe mạnh và yên tâm hơn mỗi ngày.

Bầu ăn cải chua được không là thắc mắc phổ biến khi mang thai. Điều này còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như cách lựa chọn, chế biến cải chua cũng như các bệnh lý trong thai kỳ của mẹ bầu nếu có. Món này chứa nhiều muối, nitrit và tiềm ẩn vi sinh gây hại, dễ ảnh hưởng sức khỏe mẹ và thai nhi. Vì vậy, phụ nữ mang thai chỉ nên dùng lượng nhỏ, chế biến chín kỹ và tuyệt đối tránh ăn thường xuyên để hạn chế rủi ro.