Bệnh cường giáp điều trị bao lâu? Thời gian hồi phục ra sao?

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp tăng cường hoạt động, sản xuất và giải phóng nhiều hormone giáp hơn bình thường, ảnh hưởng đến chức năng của nhiều cơ quan đích. Bệnh cường giáp điều trị bao lâu? Có các phương pháp điều trị nào? Dưới đây là các chia sẻ từ BS.CKII Nguyễn Thị Tuyết Hương, chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường, hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Bệnh cường giáp điều trị bao lâu?

Thời gian điều trị bao lâu sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng của bệnh, các triệu chứng lâm sàng, tình trạng sức khỏe của người bệnh hiện tại, mức độ đáp ứng điều trị… Bác sĩ cần khám lâm sàng và thực hiện một số xét nghiệm máu, xét nghiệm kháng thể… để xác định nguyên nhân gây bệnh, kèm theo siêu âm để đánh giá kích thước tuyến giáp, phát hiện nhân giáp…

Yếu tố ảnh hưởng đến thời gian điều trị

Thời gian chữa bệnh có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như:

1. Nguyên nhân gây bệnh

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh bao gồm:

1.1. Bệnh Basedow (bệnh Graves)

Basedow là bệnh tự miễn, chiếm hơn 70% nguyên nhân gây bệnh. Ở người bệnh Basedow, hệ miễn dịch tạo ra các kháng thể kích thích tuyến giáp hoạt động mạnh hơn và sản xuất nhiều hormone hơn bình thường. Bệnh có yếu tố gia đình và thường xảy ra ở phụ nữ. Người bệnh do bệnh Basedow thường được chỉ định sử dụng thuốc kháng giáp, iod gắn đồng vị phóng xạ hoặc phẫu thuật nếu tái phát bệnh.

1.2. Bướu nhân độc tuyến giáp

Phần lớn nhân tuyến giáp là lành tính, nhưng nhân độc tuyến giáp có thể tự tiết hormone giáp, khiến nồng độ hormone tuyến giáp tăng cao. Bệnh thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi và có triệu chứng nhẹ hơn Basedow. Người bệnh cần điều trị triệt để sớm bằng iod gắn đồng vị phóng xạ hoặc phẫu thuật tuyến giáp.

1.3. Viêm tuyến giáp

Tình trạng viêm tuyến giáp tự miễn có thể gây tổn thương nang tuyến giáp, khiến tuyến giáp hoạt động quá mức tạm thời sau đó chuyển sang suy giáp, như: viêm tuyến giáp bán cấp, viêm tuyến giáp sau sinh, viêm tuyến giáp Hashimoto… Trong một số trường hợp, viêm tuyến giáp không cần điều trị mà chỉ cần theo dõi.

1.4. Chế độ ăn thừa i-ốt

Chế độ ăn quá nhiều thực phẩm giàu i-ốt như rong biển, tảo biển, hải sản, lạm dụng muối i-ốt… có thể gây dư thừa chất này, khiến tuyến giáp tăng hoạt động và tạo ra nhiều hormone giáp. Một số loại thuốc chứa i-ốt như amiodarone cũng gây tình trạng tương tự.

1.5. Quá liều hormone tuyến giáp tổng hợp

Người đang điều trị suy giáp sử dụng quá liều hormone tuyến giáp tổng hợp có thể dẫn đến bệnh cường giáp.

2. Mức độ nặng nhẹ và triệu chứng đi kèm

Với người bệnh ở giai đoạn đầu, triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng rõ ràng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc kháng giáp để đánh giá đáp ứng. Với tình trạng trung bình – nặng, người bệnh có triệu chứng hồi hộp, sụt cân, loãng xương, tim đập nhanh, rung nhĩ…, người bệnh cần điều trị kéo dài hơn nếu sử dụng thuốc. Nếu có biến chứng tim mạch, bác sĩ ưu tiên điều trị bằng iod gắn đồng vị phóng xạ hoặc phẫu thuật.

3. Cách lựa chọn và đáp ứng với phương pháp điều trị

Mỗi phương pháp điều trị có thời gian điều trị khác nhau như:

• Điều trị nội khoa bằng thuốc kháng giáp tổng hợp thường kéo dài 12 – 18 tháng. Trẻ em mắc cường giáp được khuyến cáo điều trị bằng thuốc kháng giáp tổng hợp methimazole trong 24 – 36 tháng.
• Điều trị bằng iod gắn đồng vị phóng xạ chỉ cần 1 liều duy nhất. Các triệu chứng có thể thuyên giảm sau 6 – 12 tuần. Có thể cần liều thứ 2 nếu thất bại.
• Phẫu thuật tuyến giáp có hiệu quả tức thì và không tái phát.

Người bệnh không đáp ứng điều trị với thuốc kháng giáp tổng hợp hoặc iod gắn đồng vị phóng xạ sẽ được cân nhắc phẫu thuật cắt 1 phần hoặc toàn bộ tuyến giáp, tùy theo nguyên nhân và tình trạng bệnh cụ thể.

Các phương pháp điều trị cường giáp phổ biến

Có nhiều phương pháp điều trị cường giáp phổ biến, gồm:

1. Điều trị bằng thuốc kháng giáp

Các loại thuốc kháng giáp tổng hợp chính gồm: propylthiouracil (PTU), carbimazole (CBZ) và methimazole (MMI). Người bệnh do Basedow thường được ưu tiên điều trị nội khoa bằng methimazole. Phụ nữ mang thai bị cường giáp do Basedow cần được chỉ định điều trị bằng propylthiouracil trong 3 tháng đầu thai kỳ. Sau 3 – 4 tuần điều trị, người bệnh được xét nghiệm nồng độ hormone tuyến giáp FT3 và FT4, bác sĩ sẽ cân nhắc giảm liều thuốc nếu bệnh đã cải thiện. (1)

Người bệnh cũng cần sử dụng thuốc kháng giáp tổng hợp trước khi điều trị bằng iod gắn đồng vị phóng xạ và phẫu thuật tuyến giáp. Lưu ý nên tạm ngưng dùng thuốc khoảng 1 tuần trước và sau khi sử dụng iod gắn đồng vị phóng xạ để không làm giảm hiệu quả điều trị.

Trong quá trình sử dụng thuốc, người bệnh có thể gặp phải các tác dụng phụ sau:

• Buồn nôn.
• Cảm thấy nóng.
• Đau đầu.
• Đau nhức khớp.
• Chán ăn.
• Đau bụng.
• Ngứa, phát ban.

Các tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nghiêm trọng gồm viêm gan (có thể dẫn đến suy gan) và giảm bạch cầu. Người bệnh cần thông báo ngay cho bác sĩ nếu gặp tình trạng vàng da, phân nhạt màu, nước tiểu sẫm màu, sốt, viêm họng hoặc viêm bàng quang.

2. Điều trị bằng iod phóng xạ

Iod gắn đồng vị phóng xạ được chỉ định cho người bệnh gặp tác dụng phụ hoặc tái phát sau khi dùng thuốc kháng giáp tổng hợp; loạn nhịp tim và liệt chu kỳ do nhiễm độc giáp. 50% – 90% người bệnh có thể phục hồi chức năng tuyến giáp trong vòng 3 – 12 tháng sau khi điều trị bằng liệu pháp này.

Iod phóng xạ chống chỉ định sử dụng cho phụ nữ đang mang thai và cho con bú, người bệnh Basedow có biến chứng lồi mắt nặng. Người bệnh Basedow có biến chứng mắt nhẹ đang điều trị bằng iod gắn đồng vị phóng xạ cần được điều trị dự phòng bằng steroid.

Sau điều trị bằng iod gắn đồng vị phóng xạ, người bệnh có thể bị đau tuyến giáp, sưng và viêm tuyến nước bọt. 3 – 20% người bệnh bị suy giáp thoáng qua, nhưng không phải tất cả đều chuyển thành suy giáp vĩnh viễn. Bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường sẽ chỉ định liều hormone giáp tổng hợp phù hợp cho người bệnh suy giáp.

3. Phẫu thuật cắt tuyến giáp

Phẫu thuật cắt 1 phần hoặc toàn bộ tuyến giáp được chỉ định cho các trường hợp người bệnh có bướu cổ lớn, cường cận giáp nguyên phát trùng hợp hoặc nghi ngờ u ác tính. Cũng như điều trị bằng iod gắn đồng vị phóng xạ, người bệnh sau phẫu thuật có thể bị suy giáp và cần sử dụng hormone tuyến giáp tổng hợp.

Uống thuốc cường giáp bao lâu thì khỏi?

Thời gian điều trị bằng thuốc kháng giáp tổng hợp (như methimazole hoặc propylthiouracil) phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ bệnh và khả năng đáp ứng điều trị của từng người. Với người bệnh cường giáp do Basedow, thời gian điều trị bằng thuốc tối thiểu là 12 – 18 tháng liên tục, sau đó người bệnh được đánh giá, xét nghiệm lại. Nếu đạt các tiêu chí sau, người bệnh có thể ngưng thuốc:

• Nồng độ hormone kích thích tuyến giáp (TSH) bình thường ít nhất từ 6 tháng liên tục trở lên.
• Nồng độ hormone tuyến giáp FT3 và FT4 ổn định, bình thường.
• Kháng thể TRAb âm tính hoặc rất thấp.
• Không có các dấu hiệu lâm sàng: bướu cổ, lồi mắt…

Tuy nhiên, sau đó người bệnh vẫn cần được theo dõi định kỳ trong 1 – 3 tháng đầu, và 6 – 12 tháng tiếp đó trong vòng 1 – 2 năm.

Cường giáp sống được bao lâu nếu mắc bệnh lâu dài?

Bệnh không trực tiếp gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Người bệnh có thể điều trị dứt điểm và sống khỏe mạnh nếu được chẩn đoán và điều trị đúng cách, kịp thời. Cường giáp kéo dài nhiều năm và không được điều trị đúng, người bệnh có thể xuất hiện các biến chứng nguy hiểm, nhất là người lớn tuổi hoặc có bệnh nền, như:

• Biến chứng tim mạch: Là biến chứng rõ rệt và sớm nhất. Người bệnh có thể bị tăng nhịp tim, dẫn đến rung nhĩ, suy tim, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, có thể gây đột quỵ, khó thở…
• Tăng nguy cơ gãy xương: Người bệnh bị giảm mật độ xương do quá trình chuyển hóa xương nhanh hơn tái tạo xương, gây loãng xương, khiến xương giòn, dễ gãy.
• Hạ kali máu: Thường xảy ra ban đêm, sau khi người bệnh hoạt động gắng sức hoặc ăn nhiều thực phẩm giàu tinh bột. Hạ kali máu gây yếu liệt chi, rối loạn nhịp tim và đe dọa tính mạng người bệnh.
• Cơn bão giáp: Là biến chứng hiếm gặp, với các triệu chứng như: nhịp tim nhanh, sốt cao, huyết áp cao, vàng da, mất ý thức… Người bệnh không được cấp cứu kịp thời có thể ảnh hưởng tính mạng.

Người bệnh có nhu cầu khám, theo dõi và điều trị bệnh có thể đến khoa Nội tiết từ Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Đây là đơn vị y tế uy tín, quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên ngành Nội tiết; được trang bị hệ thống máy móc hiện đại, hỗ trợ quá trình xét nghiệm, chẩn đoán, điều trị chính xác, hiệu quả và an toàn.

Bệnh cường giáp điều trị bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như: nguyên nhân gây bệnh, mức độ bệnh, nguy cơ biến chứng, phương pháp điều trị, khả năng đáp ứng của người bệnh… Tuy không ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng người bệnh, nhưng không điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm về tim mạch, xương khớp… Do đó, khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường người bệnh nên nhanh chóng đến khám với bác sĩ.