Đề xuất chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách cấp xã nghỉ việc do sáp nhập

Thừa ủy quyền Bộ trưởng Nội vụ, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng ký tờ trình về dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 29/2023 của Chính phủ quy định về tinh giản biên chế, gửi Bộ Tư pháp thẩm định.

Bộ Nội vụ cho biết, tại Kết luận số 137 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đã yêu cầu “chấm dứt việc sử dụng người hoạt động không chuyên trách tại cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn)”.

Tại Kết luận số 155 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án về một số nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện về sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính từ nay đến ngày 30/6/2025 đã yêu cầu “khẩn trương ban hành chế độ, chính sách hỗ trợ người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã”.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng. (Ảnh: Trần Vương)

Từ các lý do trên, Bộ Nội vụ cho biết cần có chính sách đủ mạnh để giải quyết chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã nghỉ ngay khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.

Ngoài ra, Điều 64 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2025) quy định điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để hưởng chế độ hưu trí là từ đủ 15 năm trở lên.

Theo đó, cần phải sửa đổi điều kiện hưởng liên quan đến thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để hưởng chính sách nghỉ hưu trước tuổi tại Nghị định số 29/2023 cho phù hợp.

Người chưa đến tuổi nghỉ hưu theo quy định, được hưởng đồng thời 4 chế độ

Trên cơ sở kế thừa cách thiết kế chính sách quy định tại Nghị định số 29/2023 và Nghị định số 178/2024, Bộ Nội vụ đề xuất thiết kế chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã nghỉ ngay do thực hiện chủ trương chấm dứt sử dụng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã được tính theo quá trình công tác của họ (tương tự cách thiết kế chính sách nghỉ thôi việc đối với cán bộ, công chức cấp xã nghỉ ngay quy định tại Nghị định số 178/2024).

Cụ thể, với người chưa đến tuổi nghỉ hưu theo quy định, được hưởng đồng thời 4 chế độ.

Chế độ thứ nhất là được hưởng trợ cấp do nghỉ ngay. Theo đó, để đảm bảo tương quan về chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã nghỉ việc ngay, dự thảo Nghị định quy định trợ cấp một lần do nghỉ ngay được tính trên cơ sở thời gian còn lại so với tuổi nghỉ hưu đối với những người có thời gian công tác đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ đủ 5 năm trở lên.

Còn những người có thời gian công tác đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc dưới 5 năm thì trợ cấp nghỉ ngay tính trên số năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Chính sách này tương tự như cách thiết kế chính sách nghỉ sớm quy định tại Nghị định số 178/2024, cụ thể như sau:

Đối với người có dưới 5 năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thì hưởng trợ cấp một lần bằng 0,8 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng nhân với số tháng công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Đối với người có từ đủ 5 năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trở lên và còn từ 5 năm trở xuống đến tuổi nghỉ hưu thì hưởng trợ cấp một lần bằng 0,8 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng nhân với số tháng nghỉ sớm so với tuổi nghỉ hưu.

Đối với người có từ đủ 5 năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trở lên và còn từ đủ 5 năm trở lên đến tuổi nghỉ hưu thì được hưởng trợ cấp một lần bằng 0,8 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng nhân với 60 tháng.

Bộ Nội vụ đề xuất chính sách hỗ trợ cán bộ không chuyên trách cấp xã nghỉ việc do sáp nhập. (Ảnh minh hoạ)

Chế độ thứ hai là được hưởng trợ cấp bằng 1,5 lần mức phụ cấp hàng tháng hiện hưởng cho mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Chế độ thứ ba là được trợ cấp 3 tháng phụ cấp hàng tháng hiện hưởng để tìm việc làm.

Chế độ thứ tư là được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Với cán bộ, công chức cấp xã do sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023-2025 nên được bố trí sang làm người hoạt động không chuyên trách cấp xã, Bộ Nội vụ đề xuất được hưởng 4 chế độ nêu trên nhưng tiền lương tháng hiện hưởng để tính trợ cấp là tiền lương tháng liền kề của chức danh cán bộ, công chức cấp xã trước khi được bố trí sang làm người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

Với những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố đã đủ tuổi nghỉ hưu hoặc đang hưởng chế độ hưu trí, chế độ mất sức lao động khi nghỉ ngay được hưởng trợ cấp bằng 15 tháng phụ cấp hàng tháng hiện hưởng (bằng 1/2 mức trợ cấp của Nghị định số 178/2024).

Cách xác định thời gian và tiền lương để tính hưởng trợ cấp

Tại dự thảo Nghị định, Bộ Nội vụ quy định tiền lương hiện hưởng là tiền lương tháng liền kề trước khi tinh giản biên chế.

Tiền lương tháng được tính gồm: mức lương theo ngạch, bậc, chức vụ, chức danh, chức danh nghề nghiệp hoặc mức lương theo thỏa thuận của hợp đồng lao động hoặc mức lương của người quản lý công ty; các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề, tiền lương và mức chênh lệch bảo lưu (nếu có).

Thời điểm được dùng làm căn cứ để tính đủ tuổi đời hưởng chế độ, chính sách nghỉ hưu trước tuổi là ngày 1 tháng sau liền kề với tháng sinh của đối tượng; trường hợp trong hồ sơ của đối tượng không xác định ngày, tháng sinh trong năm thì lấy ngày 1 tháng 1 của năm sinh của đối tượng.

Thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc để tính trợ cấp là tổng thời gian công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trong các cơ quan của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị – xã hội từ Trung ương đến cấp xã và lực lượng vũ trang nhưng chưa hưởng trợ cấp thôi việc hoặc chưa hưởng chế độ bảo hiểm xã hội một lần hoặc chưa hưởng chế độ phục viên, xuất ngũ.

Thời gian để tính trợ cấp theo số năm công tác nếu có số tháng lẻ thì được tính tròn theo nguyên tắc: từ 1 tháng đến đủ 6 tháng tính là 0,5 năm và được hưởng trợ cấp bằng mức trợ cấp của 0,5 năm; từ trên 6 tháng đến dưới 12 tháng tính tròn là 1 năm.

Thời gian nghỉ sớm để tính trợ cấp là thời gian kể từ thời điểm có quyết định nghỉ việc đến tuổi nghỉ hưu.

Trường hợp người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố kiêm nhiệm thực hiện nhiệm vụ của người hoạt động không chuyên trách khác ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố thì phụ cấp hàng tháng hiện hưởng để tính trợ cấp là phụ cấp hàng tháng của chức danh hiện hưởng và không tính phụ cấp hàng tháng của chức danh kiêm nhiệm.