Đề xuất người xin trở lại quốc tịch Việt Nam được giữ quốc tịch nước ngoài

Sáng 28/4, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.

Trình bày Tờ trình của Chính phủ tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, Dự thảo Luật tập trung vào 2 chính sách lớn.

Thứ nhất là sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến việc nhập quốc tịch Việt Nam nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các trường hợp có cha đẻ hoặc mẹ đẻ, hoặc ông bà nội, ông bà ngoại là công dân Việt Nam; nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài… được nhập quốc tịch Việt Nam.

Chính sách thứ hai là sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến việc trở lại quốc tịch Việt Nam nhằm tạo điều kiện cho các trường hợp đã mất quốc tịch được trở lại quốc tịch Việt Nam.

Cụ thể, dự thảo Luật sửa quy định tại Điều 19 theo hướng với người chưa thành niên có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam, thì không cần đáp ứng điều kiện “có năng lực hành vi dân sự đầy đủ”.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh. Ảnh: Quốc hội

Với người xin nhập quốc tịch Việt Nam nếu có cha đẻ hoặc mẹ đẻ, hoặc ông bà nội, ông bà ngoại là công dân Việt Nam; có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam, hoặc có lợi cho Nhà nước Việt Nam thì được miễn các điều kiện quy định tại điểm c, d, đ, e khoản 1 Điều 19.

Cũng theo dự thảo Luật, người nhập quốc tịch Việt Nam quy định tại khoản 2 và khoản 2a Điều 19 được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng các điều kiện do Chính phủ quy định và được Chủ tịch nước cho phép.

Đồng thời, bỏ quy định về các trường hợp được trở lại quốc tịch Việt Nam tại khoản 1 Điều 23 Luật Quốc tịch. Theo đó, tất cả các trường hợp đã mất quốc tịch Việt Nam có đơn xin trở lại quốc tịch Việt Nam thì có thể được xem xét trở lại quốc tịch Việt Nam. Người xin trở lại quốc tịch Việt Nam được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng các điều kiện do Chính phủ quy định và được Chủ tịch nước cho phép.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật bổ sung điều kiện “phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam” khi công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài tham gia vào các cơ quan dân cử, các cơ quan của hệ thống chính trị và thực hiện nghĩa vụ quân sự, công an… nhằm bảo đảm vấn đề an ninh chính trị, lợi ích quốc gia…

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Qua thẩm tra, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành sự cần thiết ban hành Luật với những lý do nêu tại Tờ trình của Chính phủ; tán thành việc áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn trong xây dựng, ban hành Luật.

Theo Tờ trình của Chính phủ thì các trường hợp xin nhập quốc tịch, xin trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài chỉ cần đáp ứng 2 điều kiện: Việc xin giữ quốc tịch nước ngoài của người đó khi nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam là phù hợp với pháp luật của nước ngoài đó; Không sử dụng quốc tịch nước ngoài để gây phương hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân; xâm hại an ninh, lợi ích quốc gia, trật tự, an toàn xã hội của Việt Nam.

Có ý kiến cho rằng, 2 điều kiện này đã bảo đảm linh hoạt để làm cơ sở cho Bộ trưởng Bộ Tư pháp báo cáo Thủ tướng Chính phủ trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định mà không cần giao Chính phủ quy định. Đồng thời, thể hiện chính sách rõ ràng của Nhà nước Việt Nam là khuyến khích, tạo điều kiện cho người Việt Nam ở nước ngoài được nhập quốc tịch, được trở lại quốc tịch Việt Nam mà được giữ quốc tịch nước ngoài.

Có ý kiến tán thành giao Chính phủ quy định các nội dung này như dự thảo Luật để bảo đảm linh hoạt và có thể thay đổi khi có yêu cầu mới về đối ngoại, chủ quyền quốc gia.

Ủy ban thẩm tra cơ bản nhất trí bổ sung quy định “phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam” đối với “Người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm, giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ; được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị xã hội ở Trung ương, địa phương; tham gia lực lượng vũ trang của Việt Nam”.

Tuy nhiên, việc quy định có ngoại lệ đối với tất cả các đối tượng này thì cần được cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng; trường hợp đặc biệt chỉ nên xem xét, áp dụng đối với đối tượng “được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh vào các cơ quan nhà nước và tổ chức chính trị xã hội ở Trung ương, địa phương” mà cần phải thu hút, tạo điều kiện để tuyển dụng nhân tài…

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga. Ảnh: Quốc hội

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nhìn nhận, trước đây ta áp dụng quy định một quốc tịch, dẫn đến một số lượng đồng bào ta ở nước ngoài xin nhập quốc tịch khác phải xin thôi quốc tịch Việt Nam. Hiện nay rất nhiều người sinh sống ở nước ngoài, có quốc tịch nước ngoài mong muốn giữ quốc tịch Việt Nam để có điều kiện gắn bó với quê hương. Vì vậy, việc sửa Luật là kịp thời, cần thiết.

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga đánh giá cao dự thảo Luật, tán thành sự cần thiết ban hành, thông qua theo thủ tục rút gọn. Đồng thời đề nghị nghiên cứu Nghị quyết 57 để cụ thể hóa vào trong Luật.

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát cũng đề nghị quy định cụ thể điều kiện nhập trở lại quốc tịch Việt Nam mà vẫn giữ quốc tịch nước ngoài; bổ sung trường hợp người chưa thành niên nhập quốc tịch theo cha, mẹ.

Bà Nga cũng thống nhất với quan điểm của Chính phủ trình 3 đối tượng chỉ có 1 quốc tịch Việt Nam tại khoản 5 Điều 5. Về điều kiện nhập quốc tịch Việt Nam mà vẫn giữ quốc tịch nước ngoài, đồng tình bổ sung trường hợp người chưa thành niên nhập quốc tịch theo cha, mẹ….