Hình ảnh bàn chân đái tháo đường theo mức độ chi tiết

Biến chứng bàn chân là một trong những biến chứng nguy hiểm và phức tạp ở người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời và kiểm soát đúng cách, người bệnh có thể phải cắt cụt chi. Dưới đây là hình ảnh bàn chân đái tháo đường theo từng mức độ, được ThS.BS Nguyễn Thị Thanh Trúc chia sẻ.

Biến chứng bàn chân đái tháo đường là gì?

Bàn chân tiểu đường là biến chứng mạn tính phổ biến ở người bệnh. Biểu hiện của biến chứng này được mô tả là các vết loét, nhiễm trùng lâu lành ở chân, có thể gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, giảm chất lượng cuộc sống. Tổn thương nghiêm trọng có thể dẫn đến cắt cụt chi, đe dọa tính mạng người bệnh.

Nguyên nhân của biến chứng này là do người bệnh không kiểm soát tốt đường huyết. Lượng đường trong máu ở mức cao thường xuyên sẽ làm tổn thương các dây thần kinh, mạch máu, biến dạng xương dẫn đến thay đổi áp lực bàn chân, biến dạng bàn chân. Đây là những yếu tố nguy cơ gây loét, kết hợp với tổn thương như vết trầy xước, mất da làm xuất hiện vết thương và diễn tiến đến loét. (1)

• Tổn thương thần kinh: Rối loạn dẫn truyền thần kinh, rối loạn dinh dưỡng. Người bệnh dần mất cảm giác ở bàn chân, do đó không thể cảm nhận được khi có vết thương hoặc trầy xước…, khiến vết thương không được phát hiện và điều trị kịp thời.
• Tổn thương mạch máu: Xơ vữa, hẹp mạch máu, giảm tưới máu, thiếu oxy nuôi mô làm vết thương khó lành, dễ nhiễm trùng và hoại tử.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ xuất hiện tổn thương ở bàn chân người bệnh gồm:

• Không chăm sóc, vệ sinh, kiểm tra bàn chân hàng ngày.
• Đi chân trần.
• Cắt móng chân, da chân không đúng cách, gây trầy xước, tổn thương ngón chân.
• Mang giày dép chật, cứng, gây cọ xát, tạo thành bóng nước trên chân.
• Ngâm chân với nước nóng/nước lạnh, bôi dầu nóng, đắp thuốc lá…
• Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ tổn thương mạch máu lớn, mạch vành và mạch máu chi dưới.

Hình ảnh bàn chân đái tháo đường

Dưới đây là một số hình ảnh bàn chân đái tháo đường thực tế, được sắp xếp theo tình trạng nặng dần:

Cách điều trị bàn chân tiểu đường

Điều trị bàn chân tiểu đường cần kết hợp chăm sóc vết thương và điều trị, kiểm soát bệnh nền:

1. Chăm sóc vết thương

1.1. Xử trí nhiễm khuẩn

• Sử dụng kháng sinh: Sử dụng các loại kháng sinh đường uống hoặc đường tiêm để hạn chế nhiễm trùng lan rộng. Lưu ý, vết loét bàn chân tiểu đường có thể có nhiều vi khuẩn xuất hiện cùng lúc, do đó cần chú ý xây dựng kháng sinh đồ phù hợp.
• Chăm sóc vết thương tại chỗ: Sử dụng nước muối sinh lý, dung dịch sát khuẩn như Prontosan, Betadine…, kết hợp với băng gạc để kiểm soát dịch tiết, gạc kiểm soát mùi hôi, chống nhiễm trùng, duy trì môi trường ẩm để kích thích vết thương nhanh lành. Bên cạnh đó có thể sử dụng các dụng cụ kiểm soát dịch tiết, thuốc kích thích lên mô hạt (yếu tố tăng trưởng, dụng cụ hút áp lực âm VAC, chất cung cấp oxy tại vết thương…).

1.2. Cải thiện tình trạng mạch máu

Người bệnh cần được điều trị nội khoa bằng thuốc (Statin, thuốc chống kết tập tiểu cầu, thuốc chống đông…), ổn định huyết áp và đường huyết; bỏ hút thuốc lá.

Người bệnh bị biến chứng bàn chân có tình trạng thiếu máu nuôi chi nặng và cấp tính cần được phẫu thuật bắc cầu nối mạch máu hoặc điều trị can thiệp nội mạch kịp thời để tránh hoại tử. Người bệnh có biến chứng động mạch ngoại biên làm giảm tưới máu vết thương cũng cần áp dụng tái tưới máu để thúc đẩy lành thương, ngăn ngừa, trì hoãn cắt cụt.

1.3. Cắt lọc vết thương

Nhằm loại bỏ các mô hoại tử và mô xơ chai, giảm áp lực lên bàn chân, dẫn lưu dịch tiết hoặc mủ ở vết loét. Ngoài ra, cắt lọc còn giúp bác sĩ đánh giá toàn diện vết thương, dễ dàng chăm sóc và giúp vết thương mau lành.

Người bệnh bị biến chứng bàn chân kèm theo nhiễm khuẩn nặng đe dọa tính mạng; thiếu máu chi trầm trọng; viêm xương tủy xương không thể điều trị nội khoa… có thể phải cắt cụt chi.

1.4. Giảm tải ở vị trí loét

Sử dụng các loại giày, đế lót giày chuyên dụng hoặc nạng, xe lăn…, lựa chọn giày dép phù hợp… để giảm tải áp lực ở vùng bị loét.

2. Điều trị, kiểm soát bệnh nền

Người bệnh cần kiểm soát các chỉ số đường huyết, mỡ máu, huyết áp trong mức khuyến cáo của bác sĩ. Đồng thời điều trị các bệnh nền mạn tính khác và có chế độ dinh dưỡng phù hợp.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người bệnh nên đi duy trì lịch hẹn tái khám với bác sĩ từ bệnh viên thường xuyên. Đặc biệt, khi xuất hiện các triệu chứng bất thường sau, cần thông báo sớm với bác sĩ:

• Vết thương chậm lành: ban đầu là các tổn thương nhỏ nhưng không lành sau nhiều ngày và diễn tiến thành vết loét rộng.
• Thay đổi màu da (tím, nâu, đen) ở bàn chân.
• Sưng, nóng, đỏ ở bàn chân hoặc mắt cá chân.
• Có mủ, mùi hôi ở vết thương trên chân.
• Móng mọc ngược.
• Nhiễm nấm chân.
• Gót chân khô, nứt.
• Dấu hiệu nhiễm trùng toàn thân như: sốt, lạnh run, tụt huyết áp…

Trên đây là các hình ảnh bàn chân đái tháo đường theo từng mức độ cụ thể. Người bệnh tiểu đường type 2 mới phát hiện bệnh hay phát hiện lâu chưa được chẩn đoán và người bệnh tiểu đường type 1 trên 5 năm đều nên tầm soát biến chứng bàn chân tiểu đường định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ Nội tiết để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm này.