Mổ đục thủy tinh thể kiêng ăn gì là câu hỏi thường gặp khi người bệnh muốn bảo vệ mắt trong giai đoạn hồi phục. Việc nắm rõ các nhóm thực phẩm nên tránh giúp giảm kích ứng và hạn chế nguy cơ làm chậm liền thương. Nhờ đó, người đọc có thể chủ động xây dựng chế độ ăn phù hợp hơn sau phẫu thuật và hiểu vì sao việc lựa chọn món ăn đúng thời điểm lại quan trọng để đảm bảo an toàn cho mắt.

Bệnh đục thủy tinh thể được chỉ định mổ khi thị lực giảm đáng kể, người bệnh nhìn mờ, chói sáng hoặc thay đổi kính liên tục nhưng vẫn không cải thiện. Khi mức độ đục tiến triển nhanh, gây cản trở sinh hoạt hay ảnh hưởng khám các bệnh mắt khác, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật để ngăn biến chứng và phục hồi khả năng nhìn. Tuy nhiên, không nên chờ tình trạng quá nặng mới can thiệp vì điều này có thể làm thủ thuật phức tạp hơn và tăng nguy cơ rủi ro.

Vì sao phải kiêng ăn sau mổ đục thủy tinh thể?

Sau mổ đục thủy tinh thể, vùng mắt vẫn còn nhạy cảm và dễ tổn thương do mô chưa phục hồi hoàn toàn. Lúc này, ăn kiêng đúng cách giúp kiểm soát viêm, giảm phù nề quanh mắt và ổn định các thông số như huyết áp hay áp lực nội nhãn – những yếu tố có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hồi phục.

Việc kiêng khem hợp lý cũng giúp hạn chế nguy cơ nhiễm trùng hậu phẫu, đặc biệt là trong những ngày đầu khi hàng rào bảo vệ tự nhiên còn suy yếu. Ngược lại, nếu không ăn kiêng khoa học, người bệnh có thể đối mặt với tình trạng viêm tái diễn, đau âm ỉ kéo dài hoặc giảm thị lực sau mổ. Do đó, hiểu rõ sau mổ mắt đục thủy tinh thể kiêng ăn gì cũng được xem là một phần quan trọng trong chiến lược chăm sóc hậu phẫu đúng cách.

Mổ đục thủy tinh thể kiêng ăn gì?

Dưới đây là những loại thực phẩm người bệnh nên hạn chế để bảo vệ kết quả sau mổ:

1. Thực phẩm nhiều đường tinh luyện

Đường tinh luyện có khả năng làm tăng đường huyết nhanh chóng, từ đó kích thích phản ứng viêm và ức chế hệ miễn dịch – hai yếu tố bất lợi trong giai đoạn hậu phẫu. Khi viêm không được kiểm soát tốt, nguy cơ sưng tấy quanh mắt và chậm hồi phục thị lực sẽ tăng lên đáng kể.

Vì vậy, đường tinh luyện luôn nằm trong nhóm cần tránh. Mặt khác, lượng đường cao còn có thể ảnh hưởng đến huyết áp và áp lực nội nhãn – những yếu tố dễ gây biến chứng sau mổ. Một số thực phẩm nhiều đường, nên hạn chế gồm bánh kẹo ngọt, nước ngọt có gas, sữa đặc, siro, mứt trái cây, hoa quả sấy đóng hộp.

2. Đồ chiên rán, thực phẩm nhiều dầu mỡ

Thực phẩm chiên rán chứa nhiều axit béo bão hòa và trans fat (chất béo chuyển hóa) – những chất có thể gây viêm và thúc đẩy quá trình oxy hóa trong cơ thể. Khi cơ chế viêm hình thành, mô ở mắt dễ bị sưng nề kéo dài, làm chậm tốc độ liền vết mổ.

Ngoài ra, đồ chiên rán còn làm tăng mỡ máu, gián tiếp ảnh hưởng đến huyết áp – yếu tố cần kiểm soát chặt sau mổ. Vì thế, nếu đang tìm hiểu mổ đục thủy tinh thể kiêng ăn gì để hạn chế biến chứng, người bệnh nên ưu tiên tránh các món chiên rán như khoai tây chiên, gà rán, xúc xích rán hoặc thực phẩm chiên đi chiên lại nhiều lần.

3. Thực phẩm nhiều muối và chất bảo quản

Thực phẩm quá mặn có thể kích thích cơ thể giữ nước, làm tăng huyết áp, gây tổn thương hệ thần kinh thị giác. Điều này khiến vùng mắt sau phẫu thuật dễ sưng, kéo dài thời gian hồi phục.

Bên cạnh đó, các chất bảo quản nhân tạo còn có thể gia tăng gánh nặng lên gan – cơ quan đóng vai trò chuyển hóa các dưỡng chất cần thiết cho quá trình chữa lành vết mổ. Vì vậy, thực phẩm nhiều muối như nước chấm công nghiệp, cá khô, thịt xông khói… là nhóm cần được hạn chế tiêu thụ.

4. Thức ăn cay nóng, kích ứng

Gia vị cay như ớt, tiêu, mù tạt tuy không trực tiếp gây hại cho mắt nhưng có thể kích thích tuyến lệ, gây chảy nước mắt, từ đó làm chậm quá trình phục hồi tự nhiên ở mắt. Do đó, thức ăn cay nóng là nhóm cần được hạn chế, đặc biệt là trong 2 tuần đầu sau phẫu thuật.

5. Hải sản dễ gây dị ứng

Một số loại hải sản như tôm, cua, mực, sò… chứa nhiều tropomyosin – một loại protein dễ gây kích ứng miễn dịch ở người có cơ địa dị ứng. Khi hệ miễn dịch nhận diện tropomyosin là “yếu tố lạ”, phản ứng viêm sẽ được kích hoạt, làm tăng nguy cơ sưng tấy vùng mắt vừa phẫu thuật.

Thêm vào đó, khi xảy ra phản ứng dị ứng toàn thân, nguy cơ tăng huyết áp và rối loạn nội tiết có thể ảnh hưởng xấu đến quá trình hồi phục sau mổ. Do đó, hải sản dễ gây dị ứng nên được loại khỏi thực đơn, ít nhất trong giai đoạn đầu. Các món nên tránh gồm: tôm biển, cua, nghêu, sò, ốc, mực và các món gỏi hải sản sống.

6. Chất kích thích: Rượu, bia, cà phê, nước tăng lực

Chất kích thích như cồn (trong rượu bia) hoặc caffeine (trong cà phê, trà đặc, nước tăng lực…) có thể gây giãn mạch tạm thời, khiến gia tăng áp lực nội nhãn. Ngoài ra, các chất này có thể tương tác với thuốc kháng viêm, kháng sinh hoặc thuốc điều chỉnh huyết áp được dùng sau mổ. Vì vậy, người bệnh tuyệt đối nên tránh sử dụng nhóm thức uống này.

7. Thực phẩm lên men và có tính axit

Các món như dưa muối, kim chi, giấm, cà muối… chứa nhiều axit và vi khuẩn lên men. Dù tốt cho tiêu hóa ở người khỏe mạnh, nhưng sau mổ mắt, những thực phẩm này có thể tiềm ẩn nguy cơ gây loạn khuẩn đường ruột nếu tiêu thụ quá mức, từ đó ảnh hưởng xấu đến hệ miễn dịch, đặc biệt nếu người bệnh đang dùng kháng sinh đường uống. Đó là lý do vì sao trong danh sách sau mổ mắt đục thủy tinh thể kiêng ăn gì, nhóm thực phẩm lên men, chứa nhiều axit thường được khuyến cáo nên hạn chế tiêu thụ, ít nhất là trong tuần đầu sau mổ.

Sau phẫu thuật đục thủy tinh thể nên ăn gì?

Người bệnh sau khi mổ đục thủy tinh thể nên ăn gì chứa nhiều vitamin A, E, E; omega-3, protein và chất lỏng dễ tiêu hóa. Cụ thể như sau:

1. Thực phẩm giàu vitamin A, C, E

Nhiều người chỉ quan tâm đến mổ đục thủy tinh thể kiêng ăn gì mà quên rằng việc bổ sung đầy đủ vi chất tốt cho mắt cũng quan trọng không kém. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bệnh sau mổ mắt đục thủy tinh thể nên ăn gì chứa:

• Vitamin A: Thúc đẩy tái tạo tế bào, hỗ trợ phục hồi biểu mô mắt bị tổn thương trong quá trình mổ;
• Vitamin C: Thúc đẩy sản sinh collagen – thành phần quan trọng giúp mô mắt liền nhanh;
• Vitamin E: Đóng vai trò chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do làm vết mổ chậm lành.

Một số thực phẩm giàu vitamin A, C, E nên có trong thực đơn hằng ngày gồm: cà rốt, bí đỏ, cải bó xôi (giàu vitamin A); cam, ổi (giàu vitamin C); dầu ô-liu và các loại hạt (giàu vitamin E).

2. Omega-3 & chất chống oxy hóa

Người mổ đục thuỷ tinh thể nên ăn gì chứa nhiều omega-3 và chất chống oxy hóa như lutein, zeaxanthin. Bởi vì:

• Omega‑3: Được chứng minh là nhóm axit béo có khả năng kháng viêm, không chỉ giúp giảm viêm tự nhiên mà còn cải thiện lưu thông máu đến mô mắt, từ đó hỗ trợ vận chuyển oxy và dưỡng chất đến vùng vừa phẫu thuật. Các thực phẩm giàu omega-3 điển hình gồm cá hồi, cá ngừ (omega‑3); hạt chia, quả óc chó…
• Lutein, zeaxanthin: Giúp ngăn chặn tổn thương tế bào võng mạc do ánh sáng xanh hoặc stress oxy hóa. Các thực phẩm giàu dưỡng chất này bao gồm việt quất, nho, dâu tây, cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh…

3. Protein lành mạnh

Người bệnh mổ đục thủy tinh thể xong nên ăn gì chứa nhiều protein lành mạnh (ít chất béo bão hòa) là điều thường được chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị. Bởi lẽ, tiêu thụ quá mức chất béo bão hòa từ đạm động vật (mỡ heo, mỡ bò, mỡ dưới da gà…) có thể làm tăng số lượng các phản ứng viêm trong cơ thể, khiến vết mổ chậm phục hồi. Một số nguồn protein ít béo bão hòa điển hình bao gồm phi lê cá, ức gà bỏ da, thịt nạc heo/bò, thủy hải sản…

4. Nước & chất lỏng dễ tiêu hóa

Sau mổ đục thủy tinh thể ăn gì, uống gì để hỗ trợ vết thương nhanh phục hồi? Nước và chất lỏng dễ tiêu hóa (nước dừa tươi, nước hoa quả ép…) chính là lựa chọn phù hợp.

Bổ sung đủ nước giúp duy trì độ ẩm cho bề mặt nhãn cầu, tránh khô mắt và hỗ trợ trao đổi chất ở vùng mô vừa mổ. Trong khi đó, tiêu thụ chất lỏng dễ tiêu còn giúp giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và tránh tăng huyết áp đột ngột – một trong những yếu tố có thể ảnh hưởng đến áp lực nội nhãn sau phẫu thuật.

Kiêng trong bao lâu? Lịch trình ăn uống sau mổ mắt đục thủy tinh thể

Chế độ ăn sau phẫu thuật không cần kiêng khem kéo dài quá mức, nhưng vẫn cần tuân thủ theo từng giai đoạn để đảm bảo mắt phục hồi tốt, giảm viêm và tránh biến chứng. Dưới đây là lộ trình ăn uống thường được khuyến nghị sau khi mổ đục thủy tinh thể:

1. Tuần đầu sau mổ

Giai đoạn này, vùng mắt vừa phẫu thuật đang ở trạng thái tổn thương hở nhẹ, cực kỳ nhạy cảm với phản ứng viêm. Vì vậy, cần kiêng tuyệt đối các thực phẩm có nguy cơ gây kích ứng như đồ cay nóng, thực phẩm lên men, hải sản dễ dị ứng hoặc món chứa nhiều gia vị. Ưu tiên ăn lỏng, dễ tiêu để giảm gánh nặng chuyển hóa và hỗ trợ liền mô nhanh hơn.

Trong 7 ngày đầu, người bệnh cũng nên hạn chế muối (dưới 5g/ngày), dầu mỡ hoặc quá nhiều đường (trên 25g/ngày). Các món nên dùng gồm: cháo loãng, súp rau củ, canh rau nấu với nước hầm xương, trứng hấp, nước ép trái cây tươi không đường.

2. Tuần 2-4 sau mổ

Sau tuần đầu, quá trình tái tạo mô mắt đã bắt đầu ổn định, người bệnh có thể tăng dần lượng đạm, rau xanh và trái cây tươi trong khẩu phần. Tuy nhiên, chất béo bão hòa và đường tinh luyện vẫn cần hạn chế để tránh gây viêm âm ỉ, ảnh hưởng đến quá trình liền mô bên trong.

Ở giai đoạn này, người bệnh có thể bổ sung thêm thịt nạc, đậu phụ, sữa không đường, bí đỏ, cà rốt, cam, chuối… nhưng nên chế biến thanh đạm, tránh xào rán, ướp muối hoặc gia vị cay nồng.

3. Sau 1 tháng

Nếu mắt đã hồi phục tốt, không có dấu hiệu tái viêm hay sưng nề, người bệnh có thể quay lại chế độ ăn bình thường như trước phẫu thuật. Tuy nhiên, vẫn nên duy trì thói quen ăn uống lành mạnh, hạn chế bia rượu và tuyệt đối không hút thuốc, vì các yếu tố này làm co mạch, tăng áp lực nội nhãn và đẩy nhanh thoái hóa võng mạc.

Việc áp dụng các nguyên tắc ăn uống kiêng khem sau 1 tháng không còn bắt buộc, nhưng vẫn cần thận trọng với những thực phẩm từng gây dị ứng hoặc ảnh hưởng huyết áp. Thế nên, khẩu phần vẫn nên ưu tiên thực phẩm tươi, ít chế biến, kết hợp uống đủ nước và ăn đúng giờ để hỗ trợ thị lực về lâu dài.

Lưu ý khác khi ăn uống sau mổ đục thủy tinh thể

Sau phẫu thuật, người bệnh cũng cần chú ý đến thói quen ăn uống và vệ sinh thực phẩm để hỗ trợ quá trình hồi phục diễn ra trọn vẹn. Những lưu ý dưới đây sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm và tăng khả năng hấp thu dưỡng chất cần thiết:

• Ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa: Giúp ổn định đường huyết, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả và tăng khả năng hấp thu thuốc uống kèm.
• Uống đủ nước mỗi ngày: Ngăn khô mắt, hỗ trợ tuần hoàn và đào thải độc tố, đặc biệt cần thiết trong thời gian mắt còn nhạy cảm.
• Tránh ăn uống ngoài hàng trong tuần đầu: Giúp kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm, hạn chế nguy cơ ngộ độc hoặc nhiễm khuẩn.
• Không sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc, bao bì không nhãn mác: Bảo vệ cơ thể khỏi các chất bảo quản, phụ gia không kiểm soát được.
• Rửa tay kỹ trước khi ăn: Giảm nguy cơ nhiễm khuẩn chéo, đặc biệt quan trọng nếu mắt còn chảy nước hoặc có băng gạc.
• Tuân thủ hướng dẫn bác sĩ về việc uống thuốc cùng bữa ăn: Bởi một số loại thuốc có chỉ định nên dùng lúc đói hoặc sau bữa ăn để đạt hiệu quả tối ưu.

Khi nào cần gặp bác sĩ về vấn đề ăn uống sau mổ?

Người bệnh sau mổ đục thủy tinh thể nên gặp bác sĩ nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường sau ăn như nổi mẩn, buồn nôn, đau đầu hoặc tăng đường huyết đột ngột, bởi vì đây có thể là phản ứng dị ứng hoặc do không tương thích với thuốc đang dùng.

Ngoài ra, những ai có bệnh nền như tiểu đường, suy thận, gan nhiễm mỡ… cũng cần được chuyên gia dinh dưỡng tư vấn chế độ ăn riêng biệt. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể thay đổi đơn thuốc sau mổ và kèm theo hướng dẫn điều chỉnh khẩu phần ăn để đảm bảo hấp thu hiệu quả và tránh tương tác bất lợi.

Mổ đục thủy tinh thể kiêng ăn gì là mối quan tâm lớn vì chế độ dinh dưỡng quyết định tốc độ hồi phục mắt. Khi được hướng dẫn đúng, người bệnh tránh được thực phẩm gây viêm và xây dựng khẩu phần hỗ trợ lành thương hiệu quả hơn. Tại Nutrihome, chuyên gia dinh dưỡng xây dựng phác đồ ăn uống cá nhân hóa giúp kiểm soát nguy cơ kích ứng, tối ưu năng lượng và rút ngắn thời gian hồi phục. Đặt lịch tư vấn để được thiết kế thực đơn phù hợp từng giai đoạn sau phẫu thuật.

Mổ đục thủy tinh thể kiêng ăn gì là thắc mắc quan trọng vì chế độ ăn hậu phẫu ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình hồi phục mắt. Việc hiểu rõ các nhóm thực phẩm nên tránh giúp giảm nguy cơ kích ứng và hạn chế biến chứng, đồng thời tạo điều kiện để cơ thể tự điều chỉnh tốt hơn trong giai đoạn nhạy cảm này. Tuy nhiên, do khả năng đáp ứng của từng người khác nhau, mọi thay đổi trong ăn uống đều cần được cân nhắc và nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tự xử trí không phù hợp.