Người trẻ suy thận ngày càng nhiều

Anh H.L. (32 tuổi, ở Hưng Yên), được chẩn đoán suy thận giai đoạn cuối cách đây 3 năm. Căn bệnh ập đến bất ngờ khiến cuộc sống anh đảo lộn. Ban đầu được điều trị bảo tồn, song giờ chức năng thận giảm xuống dưới 10%, anh phải chuyển sang chạy thận nhân tạo.

Còn em L.V.Q. (18 tuổi, ở Hà Nội) đều đặn 3 lần/tuần phải gắn liền với máy chạy thận. Nếu không được ghép thận, hành trình này sẽ còn kéo dài vô tận. Q. nhập viện trong tình trạng xanh xao, mệt mỏi, không phù, không sốt, chỉ thấy mệt. Kết quả xét nghiệm khiến cả gia đình suy sụp khi biết em đã ở giai đoạn 5 suy thận mạn – mức nặng nhất, buộc phải lọc máu chu kỳ. Là thanh niên khỏe mạnh nhưng Q. lại lười uống nước lọc, thích ăn uống đồ ngọt. Trước đó, em hầu như không có triệu chứng, cũng không đi kiểm tra sức khỏe.

Tại Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu – Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), hiện có khoảng 160-180 bệnh nhân điều trị thận nội trú. Trong đó, nhiều người tuổi mới chỉ tầm 15, có trường hợp bệnh đã ở giai đoạn cuối. TS-BS Nghiêm Trung Dũng, Giám đốc trung tâm, cho biết ngoài chủ yếu bị viêm cầu thận, lối sống thiếu điều độ ở người trẻ là yếu tố nguy cơ chính. Việc sử dụng nhiều đồ uống không rõ nguồn gốc, ăn thực phẩm tiện lợi chứa nhiều muối, ngủ muộn, lười vận động dẫn đến béo phì gây áp lực cho thận. “Bệnh thường diễn biến âm thầm, giai đoạn đầu không triệu chứng, nhiều khi chỉ tình cờ được phát hiện khi khám sức khỏe đi học, đi làm” – BS Dũng khuyến cáo.

BS Nguyễn Thị An Thủy, Trung tâm Thận tiết niệu và Lọc máu, cảnh báo thêm suy thận mạn đang là “sát thủ thầm lặng” đe dọa sức khỏe hàng triệu người Việt. Đây là tình trạng thận mất dần chức năng lọc máu, bài tiết chất thải, cân bằng điện giải kéo dài trên 3 tháng và không thể hồi phục. Bệnh diễn tiến qua 5 giai đoạn, từ nhẹ (1-2) đến nặng (3-5). Khi mức lọc cầu thận xuống thấp, người bệnh phải điều trị thay thế bằng lọc máu, lọc màng bụng hoặc ghép thận. Nguyên nhân phổ biến gồm đái tháo đường, cao huyết áp, viêm cầu thận mạn, bệnh thận đa nang. Do triệu chứng mờ nhạt như mệt mỏi, phù, tiểu đêm, chán ăn, phần lớn bệnh nhân phát hiện muộn.

Các bác sĩ khuyến cáo nguyên tắc cốt lõi trong ăn uống mà người suy thận mạn cần tuân thủ gồm: Cung cấp đủ năng lượng (35-45 kcal/kg/ngày), giảm đạm (0,8 g/kg/ngày, ưu tiên từ trứng, sữa, cá), hạn chế muối (dưới 2 g natri/ngày), kiểm soát kali (tránh rau xanh đậm, trái cây khô, đậu đỗ), giảm phospho (hạn chế thịt đỏ, lòng đỏ trứng, hạt khô) và cân bằng nước tùy mức độ bệnh.

Nên ăn gồm khoai lang, miến dong, gạo trắng, trứng, sữa ít béo, cá, thịt gia cầm, bắp cải, súp lơ, táo, lê. Người bệnh suy thận mạn cần tránh chuối, bơ, cà chua, rau muống, dưa muối, mì ăn liền, nội tạng, tôm khô, sữa đặc, mỡ động vật, đồ chiên rán. Khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ chế độ dinh dưỡng cá thể hóa là chìa khóa để kéo dài tuổi thọ. Nếu được chẩn đoán sớm, bệnh nhân có thể kéo dài thời gian điều trị bảo tồn với chi phí thấp. Bởi khi bệnh vào giai đoạn cuối đều, bệnh nhân sẽ chịu gánh nặng lớn về sức khỏe và kinh tế.