Những người có nguy cơ đột quỵ ‘cực kỳ cao’ khi dùng thuốc tránh thai

Người dùng thuốc tránh thai có nguy cơ bị đột quỵ cao

Không thể phủ nhận vai trò quan trọng của thuốc tránh thai trong việc giúp phụ nữ chủ động kiểm soát khả năng sinh sản, góp phần nâng cao vị thế và quyền tự chủ của họ trong xã hội. Sự tiện lợi, hiệu quả cao và khả năng sử dụng độc lập đã khiến thuốc tránh thai trở thành một lựa chọn phổ biến. Tuy nhiên, theo những cảnh báo từ các chuyên gia y tế, việc sử dụng thuốc tránh thai đường uống không phải là không có những nguy cơ tiềm ẩn, đặc biệt là nguy cơ đột quỵ.

Theo thông tin từ Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, thuốc tránh thai đường uống chứa estrogen và progestin – hai thành phần chính trong nhiều loại thuốc tránh thai có thể làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối, dẫn đến tắc nghẽn mạch máu, bao gồm cả mạch máu não, gây ra đột quỵ.

Nguy cơ này càng gia tăng ở những phụ nữ có các yếu tố nguy cơ sẵn có như hút thuốc lá, thừa cân, béo phì, tiền sử gia đình có người mắc bệnh tim mạch, hoặc tiền sử đau nửa đầu. Nghiên cứu chỉ ra, nguy cơ đột quỵ do thuốc tránh thai cao gấp 1,9 lần so với người không sử dụng.

Không dừng lại ở đó, thuốc tránh thai còn có thể gây ra hàng loạt tác dụng phụ như rối loạn kinh nguyệt, trầm cảm,.. ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ. Những tác dụng phụ thường gặp bao gồm thay đổi tâm trạng thất thường, tăng cân không kiểm soát, đau đầu dai dẳng, buồn nôn, căng tức ngực và thậm chí là giảm ham muốn tình dục khiến phụ nữ gánh chịu hệ lụy kép: vừa lo tránh thai, vừa vật lộn với bệnh tật. Việc phải đối mặt với những tác dụng phụ này một mình, trong khi người bạn đời dường như đứng ngoài cuộc, càng làm tăng thêm gánh nặng tâm lý cho người phụ nữ.

Theo nghiên cứu từ Iran (2024), hơn 50% phụ nữ bị huyết khối tĩnh mạch não có tiền sử sử dụng thuốc tránh thai, trong đó 70% dùng thuốc thế hệ 2. Một phân tích tổng hợp năm 2015 cũng chỉ ra rằng, nguy cơ huyết khối tĩnh mạch não ở người dùng thuốc tránh thai cao gấp 7,59 lần so với người không sử dụng.

Cơ chế gây huyết khối của thuốc tránh thai

Thành phần estrogen trong thuốc tránh thai có thể kích hoạt quá trình đông máu thông qua việc tăng nồng độ fibrinogen và prothrombin – những yếu tố thúc đẩy hình thành cục máu đông. Đồng thời, estrogen cũng làm giảm protein S, một chất ức chế đông máu tự nhiên của cơ thể. Đối với những người mang đột biến gen Factor V Leiden, nguy cơ huyết khối khi dùng thuốc tránh thai có thể tăng gấp 20-30 lần.

Kết quả nghiên cứu cho thấy: Phụ nữ dưới 35 tuổi, hút thuốc lá, thừa cân hoặc có tiền sử huyết khối, đột quỵ cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc tránh thai.

ThS.BS Đinh Trung Hiếu – Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai đưa ra lời cảnh báo: Thuốc tránh thai có hiệu quả và giá trị không thể phủ nhận đối với cộng đồng. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc tránh thai cũng tiềm ẩn tăng nguy cơ huyết khối. Trong quá trình sử dụng, nếu thấy có biểu hiện bất thường như đau đầu với mức độ tăng dần, đau tăng về đêm, uống thuốc giảm đau không đỡ, đặc biệt nếu xuất hiện các cơn giật cơ bất thường hoặc ý thức không tỉnh táo thì cần đến khám ngay tại các cơ sở y tế. Trong quá trình thăm khám, chú ý cung cấp thông tin đầy đủ về loại thuốc, thời gian đã sử dụng.

Thuốc tránh thai đường uống là công cụ hữu ích nhưng cần sử dụng đúng cách để tránh biến chứng. ThS.BS Đinh Trung Hiếu, Trung tâm Đột quỵ đưa ra khuyến cáo sau: “Thuốc tránh thai là công cụ hữu ích, nhưng đừng biến nó thành “quả bom hẹn giờ”

– Kiểm tra sức khỏe định kỳ.

– Tư vấn bác sĩ trước khi dùng thuốc tránh thai, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ.

– Tầm soát đột biến gen nếu gia đình có tiền sử rối loạn đông máu.

– Duy trì lối sống lành mạnh, uống đủ nước và tránh nhịn ăn khi sử dụng thuốc tránh thai.

Thuốc tránh thai chỉ thực sự an toàn khi được sử dụng đúng cách và dưới sự theo dõi của bác sĩ. Đừng chủ quan với sức khỏe của mình – hãy lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp và kiểm tra sức khỏe định kỳ để phòng ngừa rủi ro.

Nam giới – “Mắt xích” then chốt trong công tác kế hoạch hóa gia đình

Một thực tế đáng buồn là, trong nhiều cặp đôi, trách nhiệm KHHGĐ vẫn nghiêng về phía người phụ nữ. Từ việc tìm hiểu các biện pháp tránh thai, đến việc sử dụng chúng một cách đều đặn và đối mặt với những tác dụng phụ, người phụ nữ thường phải tự mình gánh vác. Trong khi đó, các biện pháp tránh thai dành cho nam giới như sử dụng bao cao su hay triệt sản lại ít được nhắc đến và khuyến khích như một lựa chọn chủ động và bình đẳng.

Bao cao su không chỉ ngừa thai mà còn phòng bệnh lây truyền qua đường tình dục. Trong khi đó, triệt sản nam (thắt ống dẫn tinh) an toàn hơn triệt sản nữ, ít biến chứng, chi phí thấp, nhưng chỉ chiếm 0,1% các ca tránh thai. Thực tế này phản ánh tâm lý e ngại, cộng với định kiến “nam tính” lỗi thời.

Việc phát huy vai trò của nam giới trong công tác dân số và KHHGĐ là vô cùng quan trọng. Nam giới cần chủ động hơn trong việc tìm hiểu và sử dụng các biện pháp tránh thai, không chỉ để bảo vệ sức khỏe của bạn đời mà còn thể hiện sự quan tâm, trách nhiệm và chia sẻ gánh nặng trong gia đình. Việc này không chỉ góp phần giảm bớt những rủi ro sức khỏe mà người phụ nữ phải đối mặt khi sử dụng thuốc tránh thai, mà còn xây dựng một mối quan hệ tôn trọng và bình đẳng hơn.

Một chiến lược phát triển dân số bền vững cần có sự tham gia tích cực và trách nhiệm của cả nam và nữ. Điều này bao gồm việc nâng cao nhận thức của nam giới về vai trò của họ trong KHHGĐ, cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về các biện pháp tránh thai cho cả hai giới, và tạo điều kiện thuận lợi để nam giới có thể tiếp cận và sử dụng các biện pháp này một cách dễ dàng.

Quyết định sinh sản, cần sự đồng thuận và chia sẻ

Việc quyết định sinh con và lựa chọn biện pháp tránh thai là một trong những quyết định quan trọng nhất trong cuộc đời của mỗi cặp đôi. Quyết định này cần được đưa ra dựa trên sự đồng thuận, thấu hiểu và tôn trọng lẫn nhau. Cần xem xét đến các yếu tố về sức khỏe, kinh tế, xã hội và cả những khía cạnh nhân văn. Việc đặt nặng trách nhiệm tránh thai lên vai người phụ nữ, đặc biệt khi điều này đi kèm với những rủi ro về sức khỏe, là một sự bất công cần được thay đổi.

Đã đến lúc cần có một sự thay đổi trong nhận thức và hành động về vai trò của nam giới trong kế hoạch hóa gia đình. Việc chia sẻ trách nhiệm không chỉ là một biểu hiện của tình yêu và sự tôn trọng, mà còn là một yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của phụ nữ và xây dựng một xã hội bình đẳng hơn. Như lời của các chuyên gia, khi người đàn ông chủ động hơn trong việc kiểm soát sinh sản, gánh nặng và những rủi ro mà người phụ nữ phải đối mặt sẽ giảm đi đáng kể. KHHGĐ không chỉ là câu chuyện của riêng phụ nữ, mà là trách nhiệm chung của cả hai giới, hướng tới một tương lai mà sức khỏe và quyền lợi của tất cả mọi người đều được tôn trọng và bảo vệ.