Tại sao huyết áp tăng về chiều tối? Cách ngừa chỉ số vọt cao?

Nhiều người nhận thấy chỉ số huyết áp của mình thường tăng cao vào buổi chiều tối, gây lo lắng và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Hiện tượng huyết áp tăng về chiều hoặc kéo dài đến tối không chỉ phổ biến mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nếu không được kiểm soát kịp thời.

Tại sao huyết áp tăng về chiều tối?

Chỉ số huyết áp trong ngày thường không cố định mà có xu hướng tăng hoặc giảm tùy theo từng thời điểm, thay đổi theo nhịp sinh học của cơ thể. Diễn biến huyết áp trong ngày như sau:

• Buổi sáng: Huyết áp có thể tăng nhẹ.
• Buổi trưa: Huyết áp thường ổn định hoặc giảm nhẹ.
• Buổi chiều: Huyết áp có xu hướng tăng nhẹ.
• Buổi tối: Huyết áp thường giảm. (1)

Theo đó, huyết áp bị tăng về chiều tối là trạng thái sinh lý tự nhiên của cơ thể. Bên cạnh đó, một số yếu tố khác có thể làm chỉ số này vọt cao về chiều, bao gồm:

• Tập thể dục và các hoạt động thể chất: Huyết áp thường tăng nhẹ khi tập thể dục, vận động thể chất hoặc khi gắng sức.
• Căng thẳng tâm lý: Trạng thái căng thẳng, lo lắng khiến cơ thể giải phóng nhiều hormone adrenaline và cortisol. Điều này làm tim đập nhanh hơn, mạch máu co lại, dẫn đến huyết áp có thể bị tăng tạm thời. Thiếu ngủ, làm việc vào ban đêm hoặc thay đổi lịch làm việc đều là những yếu tố nguy cơ.
• Thói quen hút thuốc: Nicotin trong thuốc lá làm kích thích hệ thần kinh giao cảm, khiến mạch máu co lại gây tăng chỉ số huyết áp. Do đó, người có thói quen hút nhiều thuốc lá, nhất là thời điểm cuối buổi chiều có thể khiến chỉ số này tăng cao.
• Lạm dụng rượu bia: Người thường xuyên uống rượu bia có khả năng bị huyết áp cao về chiều tối cao hơn so với những người không sử dụng rượu bia.
• Chế độ ăn uống: Huyết áp thường tăng trong bữa ăn và giảm sau ăn 2 giờ. Bên cạnh đó, một số loại thực phẩm và thức uống như đồ ngọt, thức ăn nhiều muối, nhiều dầu mỡ hoặc nhiều béo bão hòa đều có thể làm tăng mức huyết áp vào khoảng thời gian chiều tối.
• Một số loại thuốc điều trị: Một số loại thuốc như thuốc kháng viêm không steroid (NSAID), thuốc giảm đau, thuốc cảm, thuốc chống trầm cảm…có thể làm tăng huyết áp. (2)
• Uống thuốc huyết áp không đúng liều lượng: Bệnh nhân đang điều trị huyết áp nhưng quên uống thuốc hoặc uống thuốc không đúng chỉ định có thể khiến chỉ số huyết áp bị tăng.
• Thiếu hụt khoáng chất: Các khoáng chất như kali, canxi, magie có tác dụng kiểm soát huyết áp hiệu quả. Do đó, khi cơ thể thiếu hụt các loại khoáng chất này có thể khiến huyết áp bị tăng.

Huyết áp vọt tăng ở khung giờ từ chiều đến tối là tình trạng thường gặp, có thể xảy ra mỗi ngày ở bất kỳ ai. Các đánh giá cho thấy chiều tối là thời điểm chỉ số này tăng cao nhất trong ngày và đạt đỉnh trong khoảng từ 4 giờ chiều đến 6 giờ chiều.

Triệu chứng huyết áp tăng cao vào buổi chiều

Các vấn đề huyết áp là bệnh lý diễn tiến âm thầm và thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Do đó, nhiều người có thể không nhận biết được tình trạng huyết áp đang bị tăng và chỉ phát hiện tình cờ khi đo huyết áp hoặc thăm khám.

Một số dấu hiệu cảnh báo tình trạng huyết áp đang bị tăng vào khung giờ chiều có thể bao gồm:

• Cảm giác đau đầu.
• Hoa mắt, mờ mắt.
• Chóng mặt, choáng váng.
• Cảm giác nóng phừng mặt.
• Tim đập nhanh hơn.
• Hồi hộp, lo lắng.
• Đau ngực.
• Cảm thấy ù tai.
• Hụt hơi, khó thở.
• Cảm giác tê ran hoặc ngứa ở tay, chân.
• Nôn ói.

Huyết áp tăng về chiều có nguy hiểm không?

Huyết áp tăng vào khung giờ chiều đến tối có thể là vấn đề sinh lý tự nhiên của cơ thể và thường không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, người bệnh cần nhận biết khi nào chỉ số huyết áp tăng cao là bất thường để xử trí kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng.

Nếu chỉ số tăng cao và kéo dài, tăng cao đột ngột hoặc kèm theo các triệu chứng rõ rệt có thể là dấu hiệu cho thấy những vấn đề sức khỏe cần được chú ý. Đáng lưu ý chỉ số huyết áp ở mức cao có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ và gây tổn thương đa cơ quan: tim mạch, não bộ, thận, mắt và hệ mạch máu ngoại vi.

Cách xử trí khi bị tăng huyết áp vào buổi chiều tối

Theo dõi và kiểm soát huyết áp đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sức khỏe tim mạch, nâng cao chất lượng sống và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Một số biện pháp giúp người bệnh xử trí tình trạng huyết áp đột nhiên tăng về chiều tại nhà bao gồm:

• Tập hít thở sâu và điều hòa hơi thở.
• Ngâm chân với nước ấm 50-60 độ C trong 10-15 phút.
• Uống một ly nước từ từ, chậm rãi.
• Ăn một thanh socola đen.
• Đi bộ ngắn hoặc thực hiện một số động tác nhẹ nhàng giúp giãn cơ.
• Nghe nhạc nhẹ thư giãn.
• Đến ngay cơ sở y tế khi có dấu hiệu của tăng huyết áp cấp cứu như đã trình bày phần trên và khi huyết áp không kiểm soát được.

Biện pháp ngăn ngừa huyết áp tăng cao vào buổi chiều

Mặc dù chỉ số huyết áp thỉnh thoảng tăng vào buổi chiều là trạng thái sinh lý bình thường. Tuy nhiên người bệnh có thể chủ động kiểm soát tình trạng này để chỉ số không bị tăng cao quá mức bằng việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt hàng ngày, theo dõi huyết áp thường xuyên, chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ:

• Điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày:
  • Tránh ăn mặn và hạn chế các thực phẩm nhiều dầu mỡ, nhiều đường, thức ăn nhanh…
  • Thực hiện chế độ ăn DASH: tăng cường rau xanh, trái cây tươi, các loại cá, đậu, ngũ cốc nguyên hạt, thịt gia cầm (bỏ da).
  • Tăng lượng kali, magie, canxi trong chế độ ăn.
• Bỏ thuốc lá và hạn chế tối đa rượu, bia.
• Tập thể dục mỗi ngày và vận động thể chất, chơi thể thao vừa sức.
• Kiểm soát cân nặng, chỉ số BMI từ 18.5-22.9 kg/m2, số đo vòng bụng < 90cm ở nam và < 80cm ở nữ.
• Quản lý tốt cảm xúc, tránh nóng giận.
• Hạn chế căng thẳng và áp lực.
• Đảm bảo ngủ đủ giấc 7-9 tiếng mỗi đêm.
• Uống thuốc huyết áp theo đúng chỉ định của bác sĩ.
• Thường xuyên đo huyết áp và khám sức khỏe định kỳ.

Đặt lịch thăm khám và điều trị các vấn đề liên quan huyết áp tại Trung tâm Tim mạch – BVĐK Tâm Anh TP.HCM, Quý khách hàng vui lòng liên hệ theo thông tin dưới đây:

Mặc dù huyết áp tăng về chiều là trạng thái sinh lý bình thường của cơ thể, tuy nhiên nếu chỉ số huyết áp tăng đột ngột > 140/90mmHg hoặc tăng kéo dài, kèm theo các triệu chứng đau tức ngực, khó thở, nôn ói, nhìn đôi, choáng váng, phù nề… là dấu hiệu cảnh báo biến chứng, người bệnh cần được thăm khám và điều trị tại cơ sở y tế.