Thị trường mỹ phẩm bùng nổ: Hậu kiểm siết chặt, hàng trăm sản phẩm bị đình chỉ

Theo thống kê của Bộ Y tế, đến nay cả nước có khoảng 200.000 sản phẩm mỹ phẩm, bao gồm hàng nhập khẩu và sản xuất trong nước, đã được tiếp nhận phiếu công bố của gần 2.500 cơ sở. Trong số này, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) tiếp nhận công bố đối với khoảng 150.000 sản phẩm mỹ phẩm nhập khẩu, còn lại khoảng 50.000 sản phẩm sản xuất trong nước do các Sở Y tế địa phương quản lý.

Việc công bố mỹ phẩm tại Việt Nam được thực hiện theo Hiệp định mỹ phẩm ASEAN và Thông tư 06/2011/TT-BYT. Theo quy định, cơ quan quản lý không cấp phép trước khi sản phẩm lưu hành mà chỉ tiếp nhận hồ sơ công bố. Doanh nghiệp nhập khẩu chỉ cần nộp hồ sơ trực tuyến gồm phiếu công bố sản phẩm, giấy ủy quyền của nhà sản xuất hoặc chủ sở hữu và giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS).

Đáng chú ý, cơ chế này đặt toàn bộ trách nhiệm về an toàn, chất lượng và hiệu quả sản phẩm lên tổ chức, cá nhân đứng tên công bố trong suốt quá trình lưu thông trên thị trường.

Thông tin từ TS Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược cho biết, công tác thanh tra, kiểm tra và hậu kiểm mỹ phẩm hằng năm vẫn được triển khai thường xuyên theo nguyên tắc quản lý rủi ro. Giai đoạn 2020–2024, mỗi năm có từ 2.400 đến 3.400 mẫu mỹ phẩm được lấy để kiểm tra chất lượng, với tỷ lệ không đạt dao động từ 1,5 đến hơn 2%.

Riêng năm 2024, trong tổng số 3.469 mẫu được kiểm nghiệm, có 52 mẫu không đạt yêu cầu, chiếm 1,5%. Dù tỷ lệ này không cao, song với quy mô thị trường rất lớn, số lượng sản phẩm vi phạm vẫn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Gia tăng đình chỉ, thu hồi và xử phạt

Số liệu về đình chỉ lưu hành và thu hồi mỹ phẩm cho thấy xu hướng tăng mạnh trong những năm gần đây. Năm 2024, có 305 sản phẩm bị đình chỉ lưu hành, cao gấp hơn ba lần so với năm trước. Tính đến hết tháng 11/2025, con số này tiếp tục ghi nhận 199 sản phẩm.

Đặc biệt, số phiếu công bố mỹ phẩm bị thu hồi tại Cục Quản lý Dược và các Sở Y tế tăng nhanh. Năm 2024, các Sở Y tế đã thu hồi gần 3.800 phiếu công bố; đến hết tháng 11/2025, con số này đã lên tới gần 8.000 phiếu. Bên cạnh đó, số trường hợp doanh nghiệp tự nguyện thu hồi sản phẩm cũng gia tăng, phản ánh áp lực từ việc siết chặt quản lý và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật.

Theo Cục Quản lý Dược, mỗi năm đơn vị này tiến hành hậu kiểm từ 20–30 cơ sở, trong khi các Sở Y tế kiểm tra khoảng 300 cơ sở trên toàn quốc. Riêng năm 2024, Cục đã kiểm tra 23 cơ sở, xử phạt trực tiếp 2 cơ sở với tổng số tiền 255 triệu đồng, đồng thời chuyển Thanh tra Bộ Y tế xử phạt thêm 4 cơ sở với số tiền 350 triệu đồng. Tính đến hết tháng 11/2025, đã có 35 cơ sở bị kiểm tra, 11 cơ sở bị xử phạt với tổng số tiền hơn 1 tỉ đồng.

Thời gian qua, Cục Quản lý Dược đã ban hành và tham mưu Bộ Y tế nhiều văn bản chỉ đạo yêu cầu các địa phương, đơn vị kiểm nghiệm và doanh nghiệp tăng cường hậu kiểm, lấy mẫu kiểm tra chất lượng, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Trong bối cảnh thị trường mỹ phẩm phát triển nhanh, đa dạng nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro, việc siết chặt hậu kiểm, nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp và minh bạch thông tin được xem là giải pháp then chốt nhằm bảo vệ quyền lợi, sức khỏe người tiêu dùng và lập lại trật tự trong hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm.