Tháng 10/2024, một cuộc nói chuyện gay gắt giữa Luis Enrique và Kylian Mbappe đã làm dậy sóng giới bóng đá: Trước trận tứ kết lượt đi Champions League gặp Barcelona, HLV người TBN đã thách thức ngôi sao lớn nhất của đội khi ấy.

“Tôi nghe nói cậu thích Michael Jordan” – Enrique gầm lên. “Jordan dẫn dắt cả đội và phòng ngự như một gã điên. Cậu cũng phải làm gương, với tư cách cá nhân lẫn một cầu thủ, gây sức ép lên Curbasi và Ter Stegen. Một người lãnh đạo thật sự là người mà, khi không thể ghi bàn, sẽ cống hiến hết mình hỗ trợ phòng ngự. Nếu cậu nỗ lực cùng Ousmane, Kolo Muani, Barcola, Ramos hay Asensio, chúng ta sẽ có một cỗ máy chiến tranh!”.

Đấy không phải là lần đầu tiên, cũng không phải lần duy nhất. Cuối năm 2023, sau khi Mbappe lập một hat-trick, Enrique thậm chí còn chỉ trích rằng tiền đạo người Pháp đã không hỗ trợ phòng ngự, và đáng ra “cậu ấy có thể làm tốt hơn”.

Năm ngoái, trước trận bán kết lượt về với Dortmund ở Champions League, Enrique cũng nhấn mạnh rằng Mbappe cần phải tham gia phòng ngự nhiều hơn: “Chúng tôi là một tập thể, và các tiền đạo phải giúp giảm áp lực cho hàng thủ… Ngay cả các ngôi sao đẳng cấp thế giới cũng phải phòng ngự”.

Cho đến khi Mbappe sang Real Madrid, thì ông Enrique đã lật bài ngửa: Ông tuyên bố rằng PSG sẽ “tốt hơn cả ở cả khía cạnh tấn công lẫn phòng thủ” mà không cần ngôi sao người Pháp.

Chuyện này điên rồ thì miễn bàn rồi. Bạn có thể gay gắt yêu cầu bất kỳ cầu thủ nào phải tham gia phòng ngự, miễn không phải là Mbappe: Đây là tiền đạo đã đạt đẳng cấp siêu sao từ khi còn rất trẻ, và có thể tạo ra khác biệt lớn chỉ từ một khoảnh khắc xuất thần. Đấy là người có đủ tài năng để trở thành ngoại lệ ở bất kỳ đâu, trước bất kỳ ai.

Nhưng cuối cùng thì chức vô địch Champions League của PSG mùa này một lần nữa đã trả lời cho một câu hỏi lớn của bóng đá: Rốt cuộc bản chất của môn thể thao này là gì? Là cuộc chơi của triết lý và tập thể, hay một cá nhân đủ tài năng sẽ đứng trên mọi thứ?

Đại diện ưu tú nhất của trường phái HLV “triết lý” – Pep Guardiola, đang sa lầy cùng Man City, với những ý tưởng chơi bóng đang cạn kiệt. Pep cũng thú nhận rằng ông cảm thấy mệt mỏi. Việc duy trì triết lý và năng lượng cùng với nó là điều không dễ dàng.

Enrique là một phiên bản triết lý cực đoan không kém gì Pep. Với ông, niềm tin vào “ý tưởng” không bao giờ lung lay, và điều đó giải thích những lựa chọn đội hình có thể trông kỳ lạ.

Ông từng công khai thừa nhận không chọn 24 cầu thủ xuất sắc nhất Tây Ban Nha khi dẫn dắt đội đến EURO 2020, mà phải là 24 người phù hợp nhất với tầm nhìn lối chơi của ông. Vì lý do thể chất và chiến thuật, các cầu thủ như Sergio Ramos, Iago Aspas, Sergio Canales, Jesus Navas và Nacho Fernandez bị loại, bất chấp sự giận dữ của dư luận.

Thay vào đó, Luis Enrique chọn những cầu thủ có phẩm chất phù hợp với “ý tưởng” của ông, và tính cách để tuân thủ chỉ dẫn. Không nhiều chuyên gia chọn Eric Garcia hay Robert Sanchez, trong khi Pablo Sarabia và Cesar Azpilicueta cũng bất ngờ được gọi lại sau thời gian dài vắng mặt. Nhưng những người được chọn hiểu rõ những điều Enrique mong muốn và sẵn sàng thể hiện nó trên sân.

Vì kế hoạch của Tây Ban Nha cho EURO dựa trên triết lý chơi bóng hơn là chất lượng cá nhân, thời gian tập luyện trước giải để giải thích các yếu tố chiến thuật và diễn tập các tình huống trận đấu là rất quan trọng.

Chiến thắng trước Man City của Pep – lần lội ngược dòng đầu tiên sau khi bị dẫn 2 bàn trắng của PSG kể từ tháng 5 năm 2012, và duy nhất tại Champions League – là màn trình diễn đánh dấu bước ngoặt. PSG có 4 cầu thủ ghi bàn khác nhau, kiểm soát bóng cực tốt, chuyển hóa nửa trong 8 cơ hội rõ rệt và pressing rát đến mức khiến hàng tiền vệ trứ danh của City phải toát mồ hôi.

Luis Enrique tiếp tục định hình PSG khi họ tiến sâu hơn. Ông thực hiện 17 thay đổi đội hình xuất phát trong vòng bảng và không lần nào giữ đội hình ổn định. Nhưng trong 8 trận knock-out, chỉ có 9 lần ông thay đổi, chủ yếu luân chuyển các cầu thủ chạy cánh, và 1 thay người bắt buộc khi đội trưởng Marquinhos bị treo giò.

Những người cực đoan với ý tưởng như Enrique hay Pep rất dễ bị kết luận là kẻ bảo thủ, hoặc ngây thơ: Bóng đá chuyên nghiệp cuối cùng vẫn phải nói chuyện bằng kết quả, và bóng đá là nơi mà chỉ một khoảnh khắc thôi có thể đổi vai người chiến thắng và kẻ chiến bại trong tích tắc. Họ là những người sẽ rất đau đớn khi gục ngã, vì bám vào triết lý riêng là hy sinh rất nhiều thứ, và bỏ ngoài tai vô vàn lời chỉ trích.

Nhưng Enrique đã chiến thắng, và khẳng định rằng người ta có thể cứng đầu với một triết lý và chiến thắng. Với PSG, điều này lại càng ngọt ngào: Một đội bóng từ lâu bị định kiến là “trọc phú” nay đã vô địch bằng một thứ bóng đá có chiều sâu, từ một nhà tư tưởng cực đoan có tên: Luis Enrique.

Phạm An