Hai nhà khoa học Ý tuyên bố đã phát hiện các cấu trúc 38.000 năm tuổi chôn sâu dưới các kim tự tháp. Tuy nhiên, có một lý do lớn để nghi ngờ.

Trong vài tuần qua, internet xôn xao với những câu chuyện về một thành phố bí mật được cho là nằm dưới các kim tự tháp ở Giza. Một nhóm nghiên cứu do tiến sĩ hóa học hữu cơ đã nghỉ hưu Corrado Malanga và chuyên gia cảm biến từ xa Filippo Biondi dẫn đầu tuyên bố đã phát hiện và tái hiện các cấu trúc khổng lồ 38.000 năm tuổi chôn sâu dưới kim tự tháp Khafre ở Giza.

Trong một buổi họp báo tại Ý, Malanga và Biondi công bố rằng nhờ phát triển một phương pháp độc quyền mới để giải thích tín hiệu radar khẩu độ tổng hợp (SAR), họ đã phát hiện các cấu trúc ở độ sâu hai km dưới kim tự tháp Khafre. Theo hai nhà khoa học, họ tìm thấy tám đường hầm, bao quanh bởi các lối đi xoắn ốc, dẫn đến hai cấu trúc hình khối 90 mét. Phía trên các đường hầm, họ tuyên bố đã tìm thấy năm cấu trúc kết nối với nhau bằng các hành lang. Sử dụng những gì dường như là hình ảnh tái hiện do AI tạo ra, họ và những người khác đã đưa ra giả thuyết rằng các cấu trúc này là một phần của một thành phố cổ huyền thoại hoặc thậm chí là một cấu trúc sản xuất năng lượng thời tiền sử (tức là một nhà máy điện).

Tin đồn về các cấu trúc ẩn dưới cao nguyên Giza không phải là mới. Ý tưởng này bắt nguồn từ nhà sử học Hy Lạp cổ đại Herodotus và xuất hiện lẻ tẻ trong ý thức công chúng suốt thời Trung cổ và Phục hưng. Chúng trở nên phổ biến đặc biệt trong giới học giả Pháp vào thế kỷ 19 và một lần nữa vào thế kỷ 20 khi nhà ngoại cảm Mỹ Edgar Cayce quảng bá ý tưởng về một đại sảnh hồ sơ bí mật được chôn dưới khu phức hợp kim tự tháp. Khái niệm về một nhà máy điện, được cho là do người ngoài hành tinh xây dựng, cũng đã xuất hiện trong các vòng tròn giả khoa học từ lâu. Đây là một phần của một thuyết âm mưu rộng lớn hơn, cho rằng các dự án kiến trúc cổ đại ấn tượng là công trình của người ngoài hành tinh.

Lần lặp lại mới nhất của thuyết âm mưu kim tự tháp này đã thu hút sự chú ý của công chúng nhờ vào trình độ học vấn của các tác giả. Trong quá khứ, Malanga và Biondi đã công bố một bài báo được bình duyệt về cấu trúc bên trong của kim tự tháp Khafre. Mặc dù những tuyên bố giật gân mới này chưa được bình duyệt và một trong các tác giả nổi tiếng với việc xuất bản sách về người ngoài hành tinh, sự kết hợp giữa bằng cấp tiến sĩ và công nghệ được cho là mới đã thu hút sự chú ý của công chúng. Câu chuyện trở nên lan truyền và được các nhân vật như InfoWars, Joe Rogan, Piers Morgan và những người chỉ trích “khảo cổ học chính thống” đón nhận.

“Những tuyên bố này được công chúng đón nhận vì đã được chuẩn bị tâm lý từ những tuyên bố lâu đời về các căn phòng bí ẩn, ẩn giấu dưới kim tự tháp” – tiến sĩ Flint Dibble, một nhà khảo cổ học được kính trọng và nhà truyền thông khoa học, người đã dẫn dắt các dự án lập bản đồ kỹ thuật số 3D cho một cuộc khai quật lớn tại Abydos ở Ai Cập và giảng dạy tại Đại học Cardiff, cho biết. “Và chúng dường như hợp pháp vì sự kết hợp giữa nghiên cứu được bình duyệt và bằng cấp của các học giả”.

Nhưng như các chuyên gia khác đã chỉ ra, vấn đề với giả thuyết về thành phố bị mất là nó sử dụng một công nghệ chưa được chứng minh, đưa ra những bước nhảy tưởng tượng trong các tái hiện và không tính đến những gì chúng ta biết về khảo cổ học của khu vực.

Sử dụng công nghệ để khám phá dưới các kim tự tháp

Trước tiên, có vấn đề về phương pháp quét mặt đất dưới cao nguyên Giza. Như Dibble và nhà khảo cổ học công chúng Milo Rossi đã giải thích, những phương pháp này chưa bao giờ được xác nhận hoặc chứng minh, cũng chưa được kiểm chứng độc lập. Radar khẩu độ tổng hợp chỉ phát hiện được độ sâu tối đa hai mét dưới đất trong các điều kiện tương tự. Thật khó để tưởng tượng rằng SAR có thể cung cấp thông tin đáng tin cậy về các cấu trúc ở độ sâu 2.000 mét dưới bề mặt.

Để rõ ràng, Malanga và Biondi không phát hiện ra một cách mới để phát hiện các cấu trúc ở độ sâu hai km dưới lòng đất; thay vào đó, họ tuyên bố có một phương pháp mới để giải thích các tín hiệu radar khẩu độ tổng hợp này. Nếu so sánh các hình ảnh tín hiệu radar được công bố trong báo cáo với các tái hiện mà họ tạo ra, có thể thấy rõ mức độ tự do nghệ thuật được áp dụng trong việc giải thích các hình ảnh. Công nghệ này không cho phép các nhà khoa học tạo ra một mô hình 3D hoàn chỉnh hoặc tạo ra các mặt cắt như trong các tái hiện. Như Dibble đã đùa với Rossi trong một podcast, bản tái hiện trông giống như phòng lò phản ứng trong Total Recall.

Cùng với các nhà giáo dục công chúng như Dibble và Rossi, các học giả uy tín khác cũng đã chỉ trích khám phá này. Giáo sư Lawrence B. Conyers, chuyên gia về radar xuyên đất tại Đại học Denver, nói với Daily Mail rằng tuyên bố về một thành phố rộng lớn là “một sự phóng đại quá mức”. Nhà khảo cổ học Ai Cập, tiến sĩ Zahi Hawass, cựu Bộ trưởng Bộ Cổ vật, gọi những tuyên bố này là “vô căn cứ” và lưu ý rằng Hội đồng Cổ vật Ai Cập không cấp phép cho loại nghiên cứu này diễn ra tại kim tự tháp Khafre.

Tóm lại các vấn đề về giải thích và thực tiễn, tiến sĩ Sarah Parcak, một học giả từng đoạt giải thưởng tại Đại học Alabama, người sử dụng hình ảnh vệ tinh tiên tiến để nâng cao hiểu biết về khảo cổ học Ai Cập, nói: “Tôi có thể khiến bất kỳ hình ảnh vệ tinh nào trông gần giống như bất cứ thứ gì tôi muốn nếu thao tác đủ… Tôi nghĩ đó là điều mà những người này đã làm. Họ đã giải thích sai dữ liệu. Và dữ liệu SAR từ hình ảnh vệ tinh… không thể nhìn xuyên qua đá, chấm hết”.

Nước, nước, khắp mọi nơi

Vấn đề lớn hơn, Dibble giải thích, là nghiên cứu này kỳ lạ thay lại tránh né tất cả dữ liệu khảo cổ về cao nguyên Giza, vốn đã được thu thập một cách cẩn thận trong hai thế kỷ qua. Tất cả các nghiên cứu này, sử dụng phân tích địa hóa, cảm biến từ xa vệ tinh, phân tích sóng địa chấn, quét muon, đo điện trở suất, kiểm tra siêu âm, radar xuyên đất và từ kế, đã được kiểm tra chéo cẩn thận và trong một số trường hợp được xác nhận thông qua khai quật và khoan vào nền đá. Trọng lượng tích lũy của những bằng chứng này đã dẫn đến một sự hiểu biết vững chắc về những gì nằm dưới các kim tự tháp, cách các kim tự tháp được xây dựng và khi nào chúng được xây dựng.

Dữ liệu quan trọng nhất ở đây là mực nước ngầm tại Giza. Một nghiên cứu chuyên sâu do Sharafeldin và các cộng sự thực hiện vào năm 2019 cho thấy mực nước ngầm tại Giza chỉ cách bề mặt cao nguyên vài chục mét. Sự gần gũi của nước ngầm, Dibble nói, có nghĩa là ngay cả ngày nay, tượng Nhân sư và các di tích khác đang bị xói mòn chậm bởi nước đôi khi “thấm” lên từ dưới lòng đất. Điều này có nghĩa là nếu thực sự có các siêu cấu trúc ở độ sâu 2.000 mét dưới các kim tự tháp, chúng sẽ luôn là một phần của một thành phố dưới nước. Hãy nghĩ đến Atlantis của Aquaman, không phải Amsterdam, Venice hay thậm chí là Atlantis huyền thoại đã chìm xuống biển.

Nói chung, nước là một phần quan trọng trong việc hiểu về vòng đời của các kim tự tháp. Các kim tự tháp được xây dựng ngay sau khi kết thúc giai đoạn ẩm ướt của châu Phi, khi lượng mưa lớn hơn khiến Sahara giống một thảo nguyên xanh tươi hơn. Một nghiên cứu gần đây của Sheisha và các cộng sự vào năm 2022 cho thấy trong thời kỳ xây dựng, nhánh Kufu của sông Nile kéo dài đến tận cao nguyên Giza, hỗ trợ việc vận chuyển các khối đá cần thiết để xây dựng các kim tự tháp. Chúng ta không cần người ngoài hành tinh khi đã có nước.