“Sứ mệnh” thông tin vẻ vang của Thông tấn xã Giải phóng

Ra đời và phát triển trong một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc, Thông tấn xã Giải phóng (TTXGP) đã có mặt từ những ngày đầu cho đến khi kết thúc cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc. Thông tin của TTXGP đã trở thành vũ khí đấu tranh cách mạng sắc bén, mạnh mẽ, góp phần cực kỳ quan trọng làm nên những chiến công chói lọi của dân tộc ta đi tới ngày thống nhất đất nước.

Để những dòng tin “chảy mãi”

Ra đời và trưởng thành dưới bom đạn kẻ thù, ở giai đoạn khốc liệt nhất của cuộc chiến tranh, Thông tấn xã Giải phóng đã chịu nhiều tổn thất, hy sinh mà hiếm một cơ quan báo chí nào trên thế giới phải trải qua và cũng vì thế những chiến công, những vinh quang mà Thông tấn xã Giải phóng gặt hái được cũng khó ai có thể sánh bằng.

Kể từ thời khắc 19 giờ ngày 12/10/1960, tại khu rừng Chàng Riệc ở tỉnh Tây Ninh, TTXGP đã phát đi bản tin đầu tiên, trịnh trọng thông báo về sự ra đời của hãng thông tấn chính thức của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam “Thông tấn xã Giải phóng”, những dòng tin, những bức ảnh thấm đẫm mồ hôi và máu của những nhà báo-chiến sĩ TTXGP đã trở thành nguồn thông tin không thể thiếu của nhiều cơ quan báo chí Việt Nam và thế giới.

Dù liên tục phải sơ tán trụ sở chính hàng chục lần, khi ở chiến khu Tây Ninh, lúc dời sang Mã Đà (địa phận Đồng Nai) thuộc chiến khu Đ, rồi quay lại Tây Ninh, có lúc ở giáp biên giới Campuchia, thậm chí còn ở tạm trên đất Campuchia khi Mỹ mở rộng chiến tranh và chuyển về lại Tây Ninh sau khi Hiệp định Paris được ký kết năm 1973, thì nhưng bản tin Giải phóng xã vẫn luôn đều đặn lên sóng vào 18 giờ hàng ngày, không chỉ cung cấp kịp thời cho các cơ quan thông tấn báo chí, mà còn giúp Trung ương Cục miền Nam phân tích, nhận định tình hình để đi đến những quyết định có tính chiến lược, chỉ đạo kịp thời hoạt động trên chiến trường.

Và trong giai đoạn ác liệt nhất của cuộc chiến, không một chiến trường, không một hướng tiến quân, không một địa bàn chiến đấu nào vắng mặt phóng viên của TTXGP. Tin, ảnh của TTXGP từ Cà Mau đến Quảng Trị, từ vùng nông thôn U Minh Thượng đến đô thị Sài Gòn-Gia Định… đều luôn nóng hổi tính thời sự.

Những phóng viên, kỹ thuật viên, điện báo viên của TTXGP tràn đầy nhiệt huyết, vượt lên gian khổ, hy sinh, có mặt trên khắp các mặt trận, các chiến trường để đưa những bức ảnh, dòng tin còn khét mùi thuốc súng về cuộc chiến đấu gian khổ và những chiến thắng vẻ vang của quân dân miền Nam…

Đặc biệt, trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử năm 1975, những bước chân của các nhà báo, cán bộ kỹ thuật TTXGP và Việt Nam TTXGP theo sát những bước chân thần tốc của những đoàn quân giải phóng tiến về giải phóng Sài Gòn, đón ngày đại thắng của dân tộc…

Những dòng tin, những bức ảnh của phóng viên TTXGP không chỉ mang giá trị tiếp sức, chia lửa với chiến trường, truyền sức mạnh tinh thần đến mỗi người dân Việt Nam, mà còn là những bằng chứng lịch sử vô giá, sống mãi với thời gian…, đúng như 16 chữ vàng mà Trung ương cục miền Nam đã khen tặng TTXGP (1968) – “Cần cù dũng cảm, tự lực cánh sinh, khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ”.

Những dấu mốc lịch sử

Tháng 9/1947: Phòng truyền tin vô tuyến thuộc Sở Thông tin Nam Bộ được thành lập với nhiệm vụ thu phát tin trong nước và thế giới cung cấp cho Xứ ủy Nam bộ và Ủy ban kháng chiến Hành chính Nam bộ – đây được coi là đơn vị tiền thân của Thông tấn xã Giải phóng (TTXGP).

Ngày 12/10/1960: Để đáp ứng yêu cầu của cách mạng miền Nam, ngày 12/10/1960, tại khu rừng Chàng Riệc, Tây Ninh, TTXGP đã phát đi bản tin đầu tiên mang tên Giải phóng xã, trịnh trọng công bố về sự ra đời của cơ quan phát ngôn và thông tấn chính thức của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, là tiếng nói chính thức của những người yêu nước miền Nam Việt Nam.

Ngày 20/12/1960: TTXGP là cơ quan ngôn luận chính thức và duy nhất phát đi trong nước và thế giới thông báo về sự ra đời của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và toàn bộ Cương lĩnh của Mặt trận.

Từ 1960 đến 1967: TTXGP phải di chuyển cơ sở nhiều lần, chịu nhiều tổn thất do bị địch càn quét vùng căn cứ. Trong hoàn cảnh chiến tranh vô cùng ác liệt, TTXGP vẫn từng bước hoàn thiện bộ máy tổ chức, phát triển lực lượng kỹ thuật, nhiếp ảnh, tin tức, thường xuyên tổ chức các mũi phóng viên tin ảnh theo bộ đội trên các mặt trận và các chiến trường trường trọng điểm.

Tháng 2-3/1967: Cán bộ, phóng viên TTXGP tham gia chống trận càn Junction City – trận càn lớn nhất của Mỹ-ngụy vào căn cứ, vừa chiến đấu như những người chiến sỹ vừa đưa tin chiến thắng kịp thời, cổ vũ động viên tinh thần chiến đấu chống Mỹ-ngụy của quân và dân miền Nam.

Mậu Thân 1968: Trong cuộc Tổng tiến công và Nổi dậu mùa xuân Mậu Thân, lực lượng đông đảo các phóng viên tin-ảnh, điện báo viên, kỹ thuật viên TTXGP đã đột nhập Sài Gòn theo các cánh quân của Quân Giải phóng, đưa tin ảnh kịp thời về căn cứ để phát đi trong nước và thế giới về cuộc chiến đấu kiên cường của quân và dân miền Nam nói chung, quân dân Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định nói riêng. Nhiều người đã anh dũng hy sinh.

Tháng 6/1968: Trung ương Cục miền Nam khen tặng TTXGP 16 chữ vàng: CẦN CÙ DŨNG CẢM, TỰ LỰC CÁNH SINH, KHẮC PHỤC KHÓ KHĂN, HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ.

Tháng 6/1969: TTXGP là cơ quan đầu tiên phát đi tin tức về sự kiện thành lập Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam cùng các văn kiện của Chính phủ.

Từ 1968 đến 1973: TTXGP là đơn vị chủ lực thông tin về hai phái đoàn của Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa và Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam trên bàn đàm phán Hiệp định Paris. Ngay sau khi Hiệp định Paris được ký kết, TTXGP đã có mặt bên cạnh phái đoàn Liên hiệp quân sự bốn bên tại trại Davis, ghi lại hình ảnh Bộ tự lệnh quân đội cuốn cờ, người lính Mỹ cuối cùng rút khỏi Việt Nam, chấm dứt sự hiện diện của quân đội Mỹ tại miền Nam Việt Nam…

Từ 1972 đến 1974: TTXGP phát triển rất mạnh mẽ, trưởng thành nhanh chóng, nhờ sự chi viện phương tiện kỹ thuật và con người từ VNTTX. TTXGP đã trở thành đơn vị có quy mô lớn nhất trong số các đơn vị của Ban tuyên huấn Trung ương Cục miền Nam với những thiết bị truyền tin telephoto và teletype hiện đại nhất lúc bấy giờ.

Ngày 30/4/1975: Phóng viên TTXGP và VNTTX là những người chứng kiến và đưa tin về sự sụp đổ của chính quyền Sài Gòn, những giờ khắc đầu tiên giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Từ tháng 5/1975: TTXGP tiếp quản trụ sở Việt tấn xã và nhiều cơ sở khác của chính quyền Việt Nam Cộng hòa, chuyển máy móc, nhân lực từ chiến khu Tây Ninh về Sài Gòn, bắt đầu phát tin, ảnh từ Sài Gòn ra VNTTX ở Hà Nội để phát đi trong nước và thế giới.

Ngày 24/5/1976: TTXGP chính thức hợp nhất về ngôi nhà chung VNTTX – cơ quan thông tấn duy nhất của nước Việt Nam thống nhất.

Tháng 9/2020: Ghi nhận những nỗ lực và hy sinh to lớn của TTXGP cho sự nghiệp cách mạng của đất nước, dân tộc, Chủ tịch nước tặng DANH HIỆU ANH HÙNG LỰC LƯỢNG VŨ TRANG NHÂN DÂN cho TTXGP.

Chiến tranh đã lùi xa, nhưng tên tuổi dấu ấn của những nhà báo-chiến sĩ tài năng, quả cảm vẫn sống mãi và sáng mãi. Những con đường mang tên các nhà báo thông tấn trải dài từ Bắc đến Nam như mạch nguồn kết nối truyền thống anh hùng truyền qua các thế hệ và tiếp nối đến mai sau.