Tìm hiểu nghệ thuật làm tranh “tròn” qua bức tranh lớn nhất ở Nga

Tranh “tròn” là cách gọi dân gian của loại tranh toàn cảnh, thường được sử dụng để thể hiện một sự kiện lớn có đông người, nhiều diễn biến, trải dài qua nhiều dấu mốc thời gian. 

Bức tranh “tròn” lớn nhất nước Nga đặt tại thành phố Volgagrad, mô tả trận chiến Stalingrad anh hùng, một trong những bức tranh toàn cảnh lớn nhất thế giới với chiều cao 16 mét và chu vi là 120 mét.

Theo phóng viên TTXVN tại Moskva, bức tranh được 7 hoạ sĩ nhóm Grekov vẽ ròng rã trong 2 năm liền. Tuy nhiên, trước giai đoạn vẽ còn có giai đoạn chuẩn bị kỳ công kéo dài tới 25 năm. Sở dĩ như vậy vì các hoạ sĩ cần phải tận mắt nhìn thấy những gì họ sẽ vẽ. Ví dụ, để mô tả một khẩu pháo bị hỏng, họ phải cho nổ khẩu pháo ở trường bắn, và vẽ. Hay để mô tả một người lính Hồng quân đã chết, họ đặt một người lính mặc áo khoác da cừu của quân đội trên tuyết… Theo lời kể lại, mỗi hoạ sĩ trong nhóm đã thực hiện tới ba trăm bản phác thảo trước khi đặt bút vẽ vào tháng 8/1980.

Bức tranh gồm ba thành tố cấu thành: đầu tiên là hiện vật, hay nền tranh, tạo cảm giác được chạm vào lịch sử cho người xem, phần thứ hai là tranh vẽ, mọi chi tiết nối liền với phần hiện vật, tranh vẽ chiếc máy bay bị bắn rơi, song phần cánh gẫy rời lại nằm ở phần hiện vật, người lính chiến đấu trong giao thông hào là hiện vật, còn phần giao thông hào chạy dài lại là tranh vẽ, và người xem còn không nhận ra đâu là tranh vẽ, đâu là hiện vật. Thành tố cấu thành thứ ba là ánh sáng, lúc là ban đêm, lúc là buổi bình minh, lúc là ánh sáng nhập nhoáng của lửa cháy, đạn bắn. Nhờ ba thành tố này, bức tranh đã thực sự đưa người xem quay trở về ngày 23/6/1943 khốc liệt tại Stalingrad, nơi mỗi một ki lô mét đất phải hứng chịu gần 100 tấn đạn, mìn và bom.

Vải vẽ tranh được dệt theo đơn đặt hàng đặc biệt, được khâu tay tròn lại bằng một đường may duy nhất theo cách gần giống như cách khâu buồm của tàu biển thời xưa. Khi đưa tấm bạt vẽ đã khâu xong lên để treo vào vị trí tranh theo cầu thang tạm, chính những người lính Volgagrad đã tự tay kéo chão nâng tấm vải vẽ nặng hai tấn vào đúng vị trí.

Bảy hoạ sĩ đã đưa lên bức tranh có diện tích 2.000m2 hình ảnh thành phố những ngày bị giằng co giữa Hồng quân và quân phát xít Đức. Các hoạ sĩ đã ‘bất tử hóa” những chiến công anh hùng của xạ thủ súng máy N. Serdyukov, người lấy ngực che lỗ châu mai của một lô cốt; thủy thủ Hạm đội Thái Bình Dương M. Panikakha, người đã mang chai cháy lao mình vào một chiếc xe tăng phát xít; trung sĩ V. Zaitsev, tay súng bắn tỉa nổi tiếng đã tiêu diệt hơn 240 tên Đức Quốc xã. Mỗi người dân Volgagrad có thể tìm thấy nhà mình, con phố của mình, và cả người thân của mình trên bức tranh.

Ngày nay bức tranh toàn cảnh “Sự thất bại của quân đội Đức Quốc xã ở Stalingrad” được đặt trong quần thể bảo tàng cùng với Ngôi nhà Pavlov, bức tường Rodimtsev, được giữ nguyên vẹn từ những năm chiến tranh, tạo nên sự tương phản ấn tượng giữa tàn tích của quá khứ và các hình thức chiến thắng tươi sáng của hiện tại, như chặng đường mà Volgagrad đã đi qua, đứng lên từ tro tàn và tiến tới tương lai.