Ván cờ của Enzo Maresca

Khi cả thế giới há hốc mồm chứng kiến Chelsea của Enzo Maresca khống chế hoàn toàn PSG trong một ván cờ hoàn hảo, có một người không hề ngạc nhiên về những gì mà HLV 45 tuổi này làm được. Ông là Fulvio Fiorin, từng là HLV của Ascoli, và Maresca chính là HLV phó của ông hồi đó.

Tất cả đều có một khởi đầu, và Maresca cũng thế. Đối với Fiorin, người từng có một quãng thời gian khá dài làm HLV đội thiếu niên Milan rồi trợ lý của Filippo Inzaghi ở Milan mùa 2014/15, câu chuyện về Maresca cũng bắt đầu từ màu áo đỏ-đen. Bởi Maresca chính là học trò của ông ở đội thiếu niên Milan từ 1991 đến 1994.

“Ván cờ” được nung nấu từ Serie B

“Tôi quen biết Maresca đã 35 năm nay, kể từ năm 1991, khi tôi trở thành HLV của đội thiếu niên Milan, khi cậu ấy nằm trong chiến dịch cải tổ hệ thống đào tạo trẻ mà Chủ tịch Berlusconi đề ra”, Fiorin nói với nhật báo Gazzetta dello Sport.

26 năm sau đó, vào ngày 1/6/2017, họ lại cùng bên nhau ở Ascoli, đội bóng của thành phố Ascoli Piceno ở miền Đông Bắc Italy. Fiorin được bổ nhiệm làm HLV đội bóng này và ngay lập tức gọi Maresca về làm phó cho mình. Maresca lúc ấy vừa giải nghệ, chỉ đá 8 trận trong mùa bóng cuối cùng trong đời cầu thủ ở Verona, sau một quãng thời gian dài chiến đấu ở Anh (West Brom), Tây Ban Nha (Sevilla, Malaga) và Hy Lạp (Olympiakos) và đang cần kinh nghiệm thực tế để lấy bằng A HLV của UEFA. “Cùng nhau, chúng tôi thiết lập sơ đồ 4-2-3-1 khi không có bóng và chuyển thành sơ đồ 4-2-4 khi tấn công, với việc triển khai xây dựng bóng từ hàng thủ và nhiều cầu thủ có khả năng kiến tạo lối chơi”, Fiorin kể lại. “Điều này giống hệt cách mà Chelsea đã chế ngự PSG. Có điều, lúc đó chúng tôi chỉ là Ascoli, đang đá ở Serie B!”.

Chính bởi vì Ascoli ở Serie B và khi còn thi đấu, Maresca, dù là một ngôi sao ở tất cả các đội trẻ Italy và đã để lại tên tuổi của mình ở Sevilla, nhưng chưa từng được triệu tập vào đội tuyển Thiên thanh, nên những gì xảy ra ngày đó chẳng mấy ai chú ý. Và giờ đây, khi thắng lợi trước PSG gây sốc toàn thế giới, người ta mới nhìn lại những gì Maresca đã làm với sự hướng dẫn của Fiorin cách đây 8 năm để phát triển “ván cờ” của anh. Maresca, một người miền Nam Italy, đã xây lên những lí thuyết đầu tiên cho sự nghiệp của mình. “Các trung vệ chính là những người đầu tiên kiến tạo lối chơi”, Fiorin nói về triết lý mà ông chia sẻ cùng Maresca. “Chúng tôi lắp lên người cầu thủ thiết bị định vị và máy đo nhịp tim để tính toán khối lượng luyện tập và sau đó cùng nghiên cứu băng hình. Chúng tôi cũng dùng drone để ghi lại hình tập từ trên cao”.

“Phòng ngự kiểu Sicily” trở thành hiện thực

12 ngày sau khi trở thành thành viên ban huấn luyện của Fiorin, Maresca gia nhập lớp HLV bằng A cùng nhiều đồng nghiệp khác, trong đó có những cái tên như Esteban Cambiasso (cựu Inter) và Ibrahim Ba (cựu Milan).

Maresca từng nói rằng kể từ những năm tháng chơi cho đội bóng xứ đảo Sicily là Palermo (2014-2016), anh đã có trong đầu ý tưởng về tư duy “phòng ngự kiểu Sicily”, tức là ngay từ đầu tranh chấp dữ dội để đối phương không có không gian chơi bóng và chuyển trạng thái khi có bóng để tấn công chớp nhoáng ít chạm. Anh đã viết về điều này trong bản luận văn tốt nghiệp được đánh giá rất cao. Trong phần lập luận, Maresca, lúc ấy 37 tuổi và chưa có bất cứ kinh nghiệm dẫn dắt nào khẳng định rằng “một HLV hoàn toàn có thể phát huy tối đa khả năng của cầu thủ nếu đặt mình vào vị trí của một người đánh cờ”. Trong tư duy của Maresca, người được Fiorin đánh giá là trầm tính, rất hay đọc sách, ưa thích triết học và ngành khoa học thần kinh, sân bóng có thể được coi như một bàn cờ mà ở đó người chơi cờ phải thể hiện được sự tập trung, sự sáng tạo và khả năng tạo bất ngờ.

Sáng sáng, Fiorin và Maresca viết lên bảng một câu mà họ muốn nhấn mạnh cầu thủ phải tập trung làm tốt điều đó cũng như cho xem các băng hình có vai trò kích thích tâm lý cho cả đội. Có điều, giai đoạn ấy, Ascoli đang có nhiều vấn đề về thượng tầng và Ascoli vừa thua 4 trận liền ở Serie B. Maresca thông báo với Fiorin là anh muốn rời đi để tìm một nơi phù hợp hơn. Đó là tháng 11/2017. Hai tuần sau, Fiorin bị cách chức.

Cuối năm ấy, Maresca trở về Sevilla với tư cách là chuyên viên phân tích cho Vincenzo Montella, rồi đến West Ham làm trợ lý cho Manuel Pellegrini, sau đó sang Man City làm HLV đội U21. Sau một thử thách ngắn ngủi thử sức không thành công ở Parma tại Serie B nửa cuối mùa 2020/21, anh quay lại Man City trong ban huấn luyện của Pep Guardiola với vai trò trợ lý kĩ thuật vào tháng 7/2022. Một năm sau, anh trở thành HLV của Leicester City. Phần còn lại là lịch sử…