160 hiện vật quý tái hiện phong trào “Bình dân học vụ” sau 80 năm

Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia Nguyễn Văn Đoàn chia sẻ, Ban Tổ chức giới thiệu đến công chúng gần 160 hình ảnh, tài liệu, hiện vật quý, trong đó hầu hết là những hiện vật lần đầu tiên được giới thiệu tới công chúng. Tiêu biểu là: Sổ ghi cảm tưởng của các đồng chí lãnh đạo và nhân sĩ trí thức về công tác Bình dân học vụ; Huy hiệu Bình dân học vụ của chiến sĩ cách mạng bị giam ở Côn Đảo vẽ và in để cổ động học Bình dân học vụ trong tù, năm 1951; nhóm hiện vật do các gia đình nhân chứng hiến tặng…

Lễ Khai mạc trưng bày chuyên đề “Bình dân học vụ – thắp sáng tương lai”.

Trưng bày giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ hiểu sâu sắc hơn về phong trào Bình dân học vụ cách đây 80 năm và “Bình dân học vụ số” hiện nay như những thời khắc lịch sử đặc biệt quan trọng; đó là hành trình kế thừa và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về “học để làm việc, làm người, học để phụng sự giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại”. Từ đó, khơi dậy tinh thần hiếu học, khát vọng học tập và niềm tin bền bỉ vào sức mạnh của tri thức – từ những con chữ đầu tiên năm xưa đến ngọn lửa học tập đang được tiếp nối hôm nay.

Trưng bày giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ hiểu sâu sắc hơn về phong trào Bình dân học vụ cách đây 80 năm, đó là hành trình kế thừa và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về “học để làm việc, làm người, học để phụng sự giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại”.

Bảo tàng đã tiếp nhận tài liệu, hình ảnh, hiện vật về phong trào Bình dân học vụ do các gia đình ông Nguyễn Phong Niên, ông Vương Mạnh Thái, bà Nguyễn Thị Đảm trao tặng và Chip EDABK-Brain do Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đức Minh, Phó hiệu trưởng Trường Điện – Điện tử, Đại học Bách khoa Hà Nội trao tặng.

Trưng bày “Bình dân học vụ – thắp sáng tương lai” được thiết kế theo 3 nội dung. Nội dung đầu tiên là “Diệt giặc dốt – Cuộc chiến không tiếng súng” nhằm nêu lên những khó khăn, thách thức, vận mệnh dân tộc ở thế “ngàn cân treo sợi tóc” sau ngày 2/9/1945, trong đó nổi lên ba thách thức lớn là “giặc đói”, “giặc dốt” và giặc ngoại xâm. Chủ trương của Đảng, Chính phủ lâm thời và Chủ tịch Hồ Chí Minh mở chiến dịch chống nạn mù chữ và đã được toàn dân đồng tình, hưởng ứng.

Đặc san “Bình dân học vụ”.

Các hình ảnh ở phần này khắc họa hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, tuyên bố thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, ngày 2/9/1945; Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thành viên Hội đồng Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra mắt sau phiên họp đầu tiên, ngày 3/9/1945. Nhóm tài liệu, hiện vật giới thiệu sự ra đời phong trào Bình dân học vụ: Lời kêu gọi, sắc lệnh, thư…

Phần 2 mang tên “Ánh sáng tri thức lan tỏa”, giới thiệu đến công chúng các văn bản thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong việc xóa bỏ “giặc dốt”, phong trào Bình dân học vụ trên toàn quốc từ Bắc vào Nam, các dụng cụ giảng dạy, tài liệu giảng dạy, học tập. Cùng với đó là sưu tập huân, huy chương, cờ, bằng khen tặng các tổ chức, cá nhân trong phong trào Bình dân học vụ; sưu tập thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh đạo Ty Bình dân học vụ… gửi Nha Bình dân học vụ, giáo viên và anh, chị em học sinh; sưu tập tranh cổ động.

Phần này góp phần khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng và Chính phủ, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh về quyết tâm tiêu diệt “giặc dốt”, thể hiện tinh thần đoàn kết của toàn dân tộc trong xây dựng nền giáo dục mới để phục vụ kháng chiến, kiến quốc.

Trưng bày mở cửa từ ngày 22/8/2025 đến tháng 12/2025.

“Từ bình dân học vụ đến học tập suốt đời” là nội dung của phần thứ 3 trong trưng bày. Phần này khẳng định phong trào Bình dân học vụ không chỉ góp phần diệt “giặc dốt”, mà còn để lại di sản tinh thần quý báu, trở thành nền tảng cho các phong trào học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập ngày nay. Tinh thần ấy tiếp tục được lan tỏa mạnh mẽ trong kỷ nguyên số với phong trào “Bình dân học vụ số” phổ cập kiến thức, kỹ năng số đến mọi tầng lớp nhân dân…

Nhân dịp này, Bảo tàng khai trương Ứng dụng công nghệ trải nghiệm thực tế tăng cường (AR) trên nền tảng định vị không gian trực quan (Visual Positioning System – VPS) tại hệ thống trưng bày thường trực và phòng trưng bày chuyên đề “Bình dân học vụ – Thắp sáng tương lai”, mang lại phương thức tham quan hiện đại, những tài liệu, hiện vật trở nên sống động và dễ tiếp cận hơn, mở ra hướng đi mới trong bảo tồn, lan tỏa giá trị di sản bằng công nghệ số.