Báo chí tiếp tục là “cầu nối băng thông rộng”

Trong hoạt động của Quốc hội, báo chí có vai trò quan trọng, được xem là cầu nối giữa Quốc hội với cử tri và Nhân dân, góp phần thực hiện nhiệm vụ đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), bên hành lang Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, một số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã chia sẻ với phóng viên Báo Lao động Thủ đô góc nhìn về vai trò của báo chí trong đời sống kinh tế, xã hội hiện nay.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân trao giải cho các tác giả có tác phẩm báo chí đoạt giải A – giải Diên Hồng năm 2024 – Ảnh: Nguyễn Quang Phúc

PGS.TS, ĐBQH Bùi Hoài Sơn (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội):

Báo chí chính là “người bạn đồng hành” của Quốc hội

Tôi cho rằng báo chí chính là cầu nối sống động và hiệu quả nhất giữa Quốc hội với Nhân dân. Trong một nền dân chủ ngày càng được mở rộng và nâng cao chất lượng như hiện nay, vai trò của báo chí không chỉ dừng lại ở việc “đưa tin” về các kỳ họp hay hoạt động của đại biểu, mà sâu xa hơn là tạo ra sự gắn kết, đồng thuận và tham gia của người dân vào quá trình hoạch định, giám sát và thực thi chính sách. Báo chí chính là “người bạn đồng hành” của Quốc hội trên con đường phục vụ lợi ích Nhân dân.

Đặc biệt trong lĩnh vực văn hóa – một lĩnh vực đặc thù, giàu chiều sâu nhưng cũng dễ bị xem nhẹ – báo chí càng cần phát huy vai trò của mình như một “người dẫn chuyện” sắc sảo và đầy cảm hứng.

Những chính sách về xây dựng con người Việt Nam, phát triển công nghiệp văn hóa, bảo tồn di sản hay đổi mới giáo dục nghệ thuật… nếu không có sự vào cuộc tích cực, sâu sắc và nhân văn của báo chí, thì rất khó lan tỏa được đến đông đảo công chúng và khơi dậy được sức mạnh nội sinh từ văn hóa.

Tôi đánh giá cao các cơ quan báo chí đã chủ động mở rộng các tuyến bài về nghị trường, phản ánh chân thực các thảo luận, chất vấn, đề xuất, đóng góp của đại biểu, trong đó có nhiều vấn đề liên quan đến chính sách văn hóa – xã hội.

Đặc biệt, khi báo chí không chỉ phản ánh mà còn phân tích, gợi mở, kiến tạo dư luận tích cực, thì lúc đó, báo chí đã trở thành một phần không thể thiếu trong tiến trình lập pháp và phát triển đất nước.

Tôi mong rằng trong thời gian tới, báo chí sẽ tiếp tục đổi mới cách làm, tăng cường chuyên sâu, phản ánh sinh động hơn tiếng nói của cử tri, của các nhà chuyên môn, nghệ sĩ, trí thức trong xây dựng chính sách văn hóa. Chỉ khi chính sách được nuôi dưỡng từ thực tiễn và lan tỏa trong đời sống, thì mới có thể phát huy được hiệu quả lâu dài. Và trên hành trình ấy, báo chí chính là người bạn đồng hành đáng tin cậy nhất của cả Quốc hội và của nền văn hóa dân tộc.

PGS.TS, ĐBQH Bùi Hoài Sơn (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội). Ảnh: QH

Trong điều kiện hiện nay, khi công nghiệp văn hóa được xác định là một mũi nhọn quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, thì báo chí chính thống cần thể hiện vai trò “tiên phong định hướng”, “kết nối sáng tạo” và “truyền cảm hứng phát triển” cho toàn xã hội. Báo chí không chỉ tuyên truyền chính sách, mà còn phải tham gia kiến tạo hệ sinh thái công nghiệp văn hóa bằng cách nâng cao nhận thức, khơi gợi tiềm năng và cổ vũ hành động.

Trước hết, báo chí cần tập trung tuyên truyền để xã hội hiểu đúng và đầy đủ về khái niệm công nghiệp văn hóa – một ngành vừa mang tính sáng tạo, vừa gắn chặt với giá trị truyền thống, vừa mở ra cơ hội kinh tế hiện đại.

Cần làm rõ rằng phát triển công nghiệp văn hóa không phải là “tô màu” cho văn hóa, mà là tạo cơ chế để văn hóa trở thành nguồn lực phát triển bền vững. Muốn vậy, báo chí phải vào cuộc một cách nghiêm túc, có chiều sâu, bằng những tuyến bài giải thích chính sách, phân tích mô hình, nêu gương sáng, và phản biện xây dựng.

Thứ hai, báo chí cần phát hiện, tôn vinh và lan tỏa những cá nhân, tổ chức sáng tạo – những “nghệ nhân” trong thời đại số – đang tạo nên những sản phẩm, dịch vụ văn hóa mang bản sắc Việt nhưng có khả năng chinh phục thị trường trong và ngoài nước. Mỗi mô hình khởi nghiệp sáng tạo trong âm nhạc, thời trang, game, mỹ thuật, phim ảnh… khi được báo chí đồng hành và lan tỏa đúng cách, sẽ trở thành động lực thúc đẩy cả một ngành phát triển.

Thứ ba, báo chí cần đóng vai trò “liên kết các mắt xích” trong hệ sinh thái công nghiệp văn hóa. Báo chí có thể kết nối người làm sáng tạo với nhà đầu tư, người tiêu dùng với sản phẩm văn hóa, các địa phương với mô hình phát triển bền vững dựa trên di sản, lễ hội, ẩm thực, thủ công mỹ nghệ…

Đặc biệt, việc xây dựng bản đồ các ngành công nghiệp văn hóa, nhận diện tiềm năng vùng miền, đánh giá hiệu quả chính sách cũng là mảng cần sự nhập cuộc mạnh mẽ của báo chí chuyên sâu.

Cuối cùng, báo chí phải giữ được tinh thần trách nhiệm – không chạy theo thị hiếu dễ dãi, mà kiên định với giá trị văn hóa dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa. Khi báo chí làm tốt vai trò “gác cổng” về thẩm mỹ và đạo đức công chúng, thì công nghiệp văn hóa sẽ có nền tảng vững chắc để phát triển lâu dài, không bị lệch hướng, không trở thành công cụ đơn thuần để thương mại hóa những giá trị thiêng liêng.

Tóm lại, báo chí chính là “người kiến tạo dư luận” cho sự phát triển của công nghiệp văn hóa. Đó không chỉ là trách nhiệm, mà còn là cơ hội để nền báo chí nước nhà khẳng định vai trò mới trong một kỷ nguyên mà văn hóa không chỉ là nền tảng tinh thần, mà còn là tài sản chiến lược của quốc gia.

Đại biểu Nguyễn Thị Như Ý, Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Đồng Nai (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai):

Báo chí gắn kết và rất gần với người lao động

Báo chí có vai trò đặc biệt quan trọng đối với công tác tuyên truyền các hoạt động của Quốc hội đến với cử tri và Nhân dân. Qua các tin, bài và những thông tin được truyền tải từ cơ quan báo chí, đã giúp cho những ý kiến, hoạt động của Quốc hội được truyền tải đến người dân, cử tri rất kịp thời.

Tại các Kỳ họp, báo chí đã phản ánh kịp thời từng buổi, từng ngày, bám sát những hoạt động của Quốc hội, trong các buổi thảo luận ở hội trường cũng như là thảo luận tại tổ, đều có cơ quan báo chí tham gia. Từ đó báo chí đã truyền tải kịp thời những nội dung mà người dân cũng như cử tri mong muốn hiểu thêm về các hoạt động của Quốc hội, giúp cho hoạt động của Quốc hội gần gũi, công khai hơn với cử tri.

Là đại biểu, tôi rất vui khi thấy mỗi bản tin của các báo, đài hàng ngày đều thông tin đa đạng về hoạt động của Quốc hội. Có thể nói, công tác tuyên truyền của báo chí gần như là không thể thiếu đối với hoạt động của Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội.

Qua việc tuyên truyền, toàn diện, kịp thời các hoạt động của Quốc hội, các cơ quan báo chí đã góp phần tổ chức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng được Quốc hội thể chế hóa thông qua các hoạt động lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Đại biểu Nguyễn Thị Như Ý, Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Đồng Nai (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai). Ảnh: QH

Đồng thời, báo chí cũng phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng chính đáng của cử tri và Nhân dân tới Quốc hội, đại biểu Quốc hội, giúp cho đại biểu nắm bắt kịp thời diễn biến của đời sống xã hội, có thêm nguồn thông tin tham khảo khi xây dựng pháp luật cũng như quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Đối với công tác tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước cho người lao động, tôi thấy rằng, truyền thông của cả báo nói, báo hình, báo giấy, báo điện tử đều rất phong phú, gắn kết và rất gần với người lao động.

Báo chí cũng là phương tiện nói lên tiếng nói, phản ánh tâm tư, nguyện vọng, mong muốn của người lao động khi họ cần đóng góp ý kiến, kiến nghị liên quan đến chế độ, chính sách dành cho người lao động đến cơ quan chức năng. Qua phương tiện báo chí cũng phản ánh được đời sống của người lao động, cả đời sống việc làm cũng như đời sống tinh thần.

Đồng thời ngược lại, qua thông tin báo chí, người lao động cũng nắm bắt được các quyền và lợi ích chính đáng và trách nhiệm của người lao động. Từ thực tiễn công tác Công đoàn ở cơ sở, tôi thấy rằng trong thời gian qua, luôn có sự tương tác, hỗ trợ qua lại giữa cơ quan báo chí với các cơ quan chức năng và người lao động.

Ở tỉnh Đồng Nai, có gần 1.300.000 lao động, đoàn viên công đoàn, số lượng doanh nghiệp đóng trên địa bàn rất nhiều và số doanh nghiệp có đông lao động cũng chiếm tỷ lệ rất lớn. Trong hoạt động của các cấp Công đoàn tỉnh, luôn có sự gắn kết với các cơ quan báo chí. Các cơ quan báo chí nói chung và các cơ quan có chuyên đề dành riêng cho hoạt động Công đoàn, đều thông tin tuyên truyền rất kịp thời các hoạt động Công đoàn đến với đoàn viên, người lao động.

Thực hiện chủ trương sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, cũng như nhiều cơ quan báo chí khác, Báo Đồng Nai vẫn dành một chuyên trang công đoàn và lao động để phản ánh tất cả các hoạt động của tổ chức Công đoàn cũng như của người lao động trên địa bàn tỉnh. Có thể thấy, báo chí đã dành sự quan tâm đặc biệt cho tổ chức Công đoàn và người lao động, thông qua các hoạt động truyền thông, báo chí đã và đang giúp cho tổ chức Công đoàn gần hơn với người lao động, cũng như đoàn viên, người lao động thêm hiểu, gắn bó với tổ chức Công đoàn…

TS Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam):

Báo chí là một kênh thông tin đặc biệt quan trọng

Trong hoạt động của Quốc hội, trước hết phải nói là báo chí đã đồng hành, gắn bó rất là mật thiết, là cầu nối giữa Quốc hội, đại biểu Quốc hội với cử tri và Nhân dân. Trước hết là cầu nối với Quốc hội bằng cách truyền tải những nội dung, hình ảnh, vấn đề mà các kỳ họp của Quốc hội, của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo chiều ngược lại, báo chí lắng nghe, tiếp thu, phản ánh những ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của cử tri và Nhân dân đến với đại biểu Quốc hội.

Đại biểu Quốc hội chúng tôi coi báo chí là một kênh thông tin đặc biệt quan trọng, và mang tính tổng hợp, phản ánh đầy đủ, kịp thời, đặc biệt là những bất cập, vướng mắc, những vấn đề nóng, nổi cộm trong cuộc sống; những điểm nghẽn, nút thắt về thể chế ở các lĩnh vực phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Báo chí cũng xây dựng được cho mình một đội ngũ chuyên gia với những bài viết, bài phân tích, phản biện rất sâu sắc, sắc nét, sát với thực tiễn, giúp cho đại biểu có cơ sở để tham khảo cho những vấn đề mà mình quyết định trình bày trước Quốc hội cũng như trong quá trình xây dựng, nghiên cứu xây dựng pháp luật. Vai trò đóng góp của báo chí trong công tác lập pháp là đặc biệt quan trọng và rất to lớn.

TS Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam). Ảnh: TV

Trong truyền thông để đưa pháp luật vào cuộc sống, báo chí là kênh thông tin rất quan trọng truyền tải chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với công chúng, đến với người dân, giúp cho các bộ luật, luật đi vào cuộc sống một cách nhanh nhất.

Tôi cũng đánh giá cao hoạt động phản biện chính sách của báo chí trong truyền thông để đưa pháp luật vào cuộc sống. Nhiều cơ quan báo chí có những bài viết, nhất là các bài phản biện rất sâu sắc, phản ánh hơi thở từ thực tiễn, đồng thời báo chí cũng đưa ra nhiều giải pháp, giúp cho đại biểu Quốc hội có những thông tin để nghiên cứu, tham khảo rất quan trọng để quyết định các vấn đề xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, cũng như là quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.

Nhìn lại hành trình 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam, có thể thấy báo chí đã không ngừng lớn mạnh và trưởng hành, đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và thống nhất đất nước, cũng như trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, rồi đổi mới và phát triển đất nước hiện nay. Báo chí đã trở thành một trong những kênh truyền thông quan trọng, là người bạn không thể thiếu đối với mỗi người dân Việt Nam.

Có thể thấy, các cơ quan báo chí đã không ngừng thay đổi cả về nội dung và hình thức để phù hợp với yêu cầu của từng giai đoạn, xây dựng được đội ngũ phóng viên có tâm, có tầm, có năng lực, nhiệt huyết, hùng mạnh trên mặt trận truyền thông.

Gần đây nhất đó là công tác tuyên truyền phòng, chống đại dịch Covid-19. Lúc bấy giờ, trong điều kiện cách ly, hầu như người dân chỉ dựa vào truyền thông báo chí để tiếp cận thông tin và chấp hành theo hướng dẫn của Đảng, Nhà nước… Biết bao nhiêu phóng viên đã không quản ngại khó khăn, vất vả, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng của bản thân, vào giữa tâm dịch để phản ánh sống động công tác phòng, chống dịch, gửi đến công chúng những hình ảnh đặc biệt…

Hay trong hoạt động tuyên truyền về sửa đổi bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, từ khi bắt đầu có chủ trương này, hệ thống báo chí đã rất tích cực truyền tải các thông tin, chủ trương, của Đảng một cách đồng bộ, thường xuyên, liên tục đến với người dân. Từ công tác chuẩn bị cho đến việc tổ chức góp ý, lấy ý kiến của Nhân dân đã được báo chí phản ánh rất kịp thời, sinh động, đầy đủ.

Việc phản ánh các ý kiến đóng góp, các hoạt động lấy ý kiến của Nhân dân cũng đang được báo chí làm rất tốt. Báo chí đã rất tích cực, bám sát không chỉ truyền thông, phản ánh những vấn đề sửa đổi, những nội dung mới, mà còn truyền tải nhiều ý kiến phản biện đa chiều. Đặc biệt là chúng ta đã phản biện kịp thời các xuyên tạc, mượn việc sửa đổi Hiến pháp để nói xấu của các thế lực thù địch.

Nói chung, nhờ truyền thông rộng rãi của các cơ quan báo chí mà Nhân dân, từ miền xuôi đến miền ngược, ngay tại các quán nước, những hiệu cắt tóc, người ta cũng biết được câu chuyện sửa đổi Hiến pháp lần này và quan tâm, góp ý, ủng hộ…

Hiện nay, trong thời đại chuyển đổi số, công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ đang là một thách thức lớn đòi hỏi các cơ quan báo chí phải có nhiều đổi mới, cải cách, chuyển đổi như là một sự tất yếu. Báo chí cũng đứng trước khó khăn về đầu tư cơ sở vật chất để đáp ứng được yêu cầu của thời đại truyền thông số; đội ngũ cán bộ, phóng viên cũng phải trở thành “phóng viên số”, sử dụng công nghệ thành thạo, đổi mới kịp thời… để thích nghi, khẳng định được mình, cạnh tranh và phát triển.

Đây là thách thức nhưng tôi cho rằng, cũng là cơ hội để cho hệ thống báo chí cách mạng Việt Nam chuyển mình, bước vào kỷ nguyên mới. Tôi tin rằng với truyền thống vẻ vang 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam thì báo chí Việt Nam sẽ có sự chuyển đổi và sẽ thành công, mỗi phóng viên sẽ tiếp tục viết tiếp truyền thống rất vẻ vang, đáng trân trọng của báo chí mạng Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.