Chấn chỉnh tình trạng cán bộ đùn đẩy, sợ sai không dám làm…

Một số loại tội phạm vẫn tăng như lừa đảo, chiếm đoạt tài sản…

Tiếp tục Phiên họp thứ 49, ngày 5/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các báo cáo của Chính phủ gồm: Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án năm 2025; các báo cáo công tác năm 2025 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Trình bày Báo cáo thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2025, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, năm 2025, Chính phủ đã có nhiều nỗ lực và đề ra nhiều giải pháp phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả đối với tội phạm và vi phạm pháp luật.

Việc tăng cường lực lượng Điều tra viên, Công an chính quy ở cấp xã góp phần quản lý chặt chẽ hơn nhóm đối tượng có nguy cơ phạm tội cao, chủ động phát hiện, giải quyết sớm các mâu thuẫn trong nội bộ Nhân dân ngay từ đầu và tại cơ sở.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: Quốc hội

Mặc dù về cơ bản các loại tội phạm và vi phạm pháp luật đều giảm so với cùng kỳ (giảm 21,00%). Tuy nhiên một số loại tội phạm vẫn tăng như lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, gây rối trật tự công cộng.

Lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm kinh tế, lừa đảo, buôn lậu. Số tài sản tham nhũng thu hồi ở giai đoạn điều tra tăng rất cao (tăng 181,01%). Tội phạm liên quan đến lãng phí trong đầu tư, xây dựng gây thiệt hại nghiêm trọng đến ngân sách nhà nước được phát hiện, xử lý nhiều hơn.

Tuy nhiên, tội phạm ma túy tiếp tục diễn biến phức tạp với quy mô lớn, có tính chất đặc biệt nghiêm trọng; vi phạm pháp luật và tội phạm về lĩnh vực an toàn thực phẩm diễn ra phức tạp, gây hậu quả nghiêm trọng tới sức khỏe của nhân dân…

Công tác tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng trong nội bộ còn yếu

Về kết quả công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đánh giá, đây là năm công tác phòng chống tham nhũng tiếp tục được Đảng và Nhà nước chỉ đạo quyết liệt.

Nhiều vụ án tham nhũng lớn, nghiêm trọng được phát hiện, xử lý; nhiều cán bộ, kể cả lãnh đạo cấp cao, bị đưa ra xét xử. Công tác thu hồi tài sản tham nhũng trong giai đoạn điều tra đạt kết quả tích cực.

Tuy nhiên, một số chủ trương của Đảng còn chậm thể chế hóa. Tình trạng vi phạm trong công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình chưa có nhiều chuyển biến. Chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến chưa cao; hiện tượng “tham nhũng vặt”, nhũng nhiễu trong hành chính, dịch vụ công vẫn chưa được khắc phục triệt để. Công tác tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng trong nội bộ còn yếu, trong khi nhiều tồn tại, hạn chế kéo dài qua nhiều năm chưa được xử lý dứt điểm.

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cơ bản tán thành với phương hướng, nhiệm vụ được nêu trong Báo cáo của Chính phủ. Đồng thời đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo chủ trương của Đảng. Trọng tâm cần chuyển sang phòng ngừa, chủ động nhận diện, cảnh báo từ sớm, từ xa.

Bên cạnh việc xử lý nghiêm các vụ án tham nhũng lớn, cần đặc biệt quan tâm giải quyết tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân và doanh nghiệp; tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ liêm chính, khắc phục tâm lý né tránh, đùn đẩy, “sợ sai không dám làm”…

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan. Ảnh: Quốc hội

Tạo ra mọi kênh để hỗ trợ chính quyền địa phương và lực lượng công an

Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan bày tỏ lo ngại về hai vấn đề nổi cộm đang gây bức xúc trong dư luận là tình trạng lừa đảo “việc nhẹ, lương cao” đưa người sang Campuchia và lừa đảo người cao tuổi qua các chương trình du lịch “0 đồng”.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, mặc dù đã có rất nhiều nỗ lực tuyên truyền về chiêu trò “việc nhẹ, lương cao”, nhưng tình trạng người dân bị lừa sang Campuchia vẫn tiếp diễn. Từ đó đặt ra câu hỏi lớn về hiệu quả của công tác phòng ngừa.

Bên cạnh đó là câu chuyện những người cao tuổi bị lừa đảo trên không gian mạng qua các chương trình du lịch “0 đồng”. Theo phản ánh của báo chí, những chương trình này thu hút người dân bởi chi phí ban đầu bằng 0, nhưng sau đó lại ép buộc mua sắm đủ thứ, khiến nạn nhân “tiền mất, tật mang”.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho rằng, lực lượng Công an và chính quyền địa phương không thể bao quát hết được nếu chỉ dựa vào các phương pháp tuyên truyền truyền thống, đặc biệt ở những địa phương có dân số lớn.

Do đó cần tận dụng chuyển đổi số và các công cụ thông tin hàng ngày để tiếp cận người dân. Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, cần sử dụng màn hình tại các Trung tâm phục vụ hành chính công để chiếu những câu chuyện cảnh báo lừa đảo, giúp người dân nâng cao nhận thức trong thời gian chờ đợi.

Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, cần tạo ra mọi kênh để hỗ trợ chính quyền địa phương và lực lượng công an, chứ không chỉ gói gọn trong những phương pháp truyền thống.

Phát biểu giải trình sau đó, Thượng tướng Nguyễn Văn Long – Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, tình trạng lừa đảo trên không gian mạng là một thực trạng chung của nhiều quốc gia. Bộ Công an sẽ tiếp tục nỗ lực và tích cực thực hiện tốt công tác tuyên truyền.

Theo Thứ trưởng Bộ Công an, dù đã đẩy mạnh tuyên truyền trên tất cả các nền tảng, kể cả không gian mạng và báo chí chính thống, ý thức của người dân đã được nâng cao, nhưng vẫn còn nhiều người nhẹ dạ cả tin, tiếp tục trở thành nạn nhân của các đối tượng lừa đảo…

Quan tâm đến công tác phòng, chống tham nhũng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga đánh giá, các biện pháp phòng ngừa tham nhũng dù được quan tâm, nhưng còn một số hạn chế, một số biện pháp phòng ngừa chưa thực sự hiệu quả, còn mang tính hình thức. Thực trạng này cũng được chỉ ra trong nhiều năm nay nhưng chưa được khắc phục triệt để.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát cũng cho hay, thông qua hoạt động giám sát của các cơ quan của Quốc hội và ý kiến của cử tri cho rằng hiện nay có một bộ phận cán bộ, công chức nảy sinh tư tưởng “làm nhiều sai nhiều” nên làm việc cầm chừng. Vì vậy, đề nghị Chính phủ đánh giá và có giải pháp về thực trạng làm việc cầm chừng, đùn đẩy, né tránh, sợ sai, không dám làm…