Chính quyền địa phương 2 cấp: Hướng sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập ra sao?

Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp ban hành Công văn 68/CV-BCĐ ngày 28/5/2025 về việc định hướng sắp xếp, tổ chức lại đơn vị sự nghiệp công lập ở địa phương khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Công văn 68/CV-BCĐ nêu rõ, thực hiện chủ trương không tổ chức cấp huyện, sáp nhập cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp tại Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Hội nghị Trung ương 11 khóa XIII, Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Chính phủ đề nghị các Bộ, cơ quan ngang Bộ hướng dẫn phương án sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập ở địa phương khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp theo định hướng sau:

Nguyên tắc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị nghiệp công lập

Thứ nhất, việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập ở địa phương khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp không làm ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả hoạt động cung ứng dịch vụ sự nghiệp công ở địa phương, đặc biệt là các dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu, phục vụ nhu cầu của người dân.

Thứ hai, đối với dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu, có nhiệm vụ phục vụ người dân, trực tiếp giải quyết các vấn đề của cộng đồng dân cư, thì nghiên cứu giao cấp xã quản lý (như: trường trung học cơ sở, tiểu học, mầm non công lập, y tế cơ sở, văn hóa cơ sở…).

Thứ ba, đối với dịch vụ sự nghiệp công thuộc lĩnh vực kinh tế và các lĩnh vực cần tập trung nguồn lực, phục vụ phát triển kinh tế – xã hội ở địa phương, thì nghiên cứu giao cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quản lý (như: nông nghiệp và môi trường, khoa học và công nghệ, sự nghiệp kinh tế khác….).

Thứ tư, đối với các dịch vụ sự nghiệp công có nguồn thu, có khả năng tự chủ về tài chính (như: quản lý dự án, phát triển quỹ đất, giải phóng mặt bằng) thì có thể giao cấp tỉnh (có cơ sở liên xã) hoặc cấp xã tổ chức quản lý và cung ứng các dịch vụ này để phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Định hướng sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập ở địa phương

Một là, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực giáo dục và y tế.

Trước mắt, giữ ổn định hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc vực giáo dục và y tế tại địa phương, chỉ thực hiện sắp xếp khi thực sự cần thiết và không làm ảnh hưởng đến hoạt động phục vụ nhu cầu thiết yếu của người dân trên địa bàn.

Theo đó, giao cấp xã quản lý các các cơ sở giáo dục (mầm non đến trung học cơ sở và trưởng dân tộc nội trú ở cấp huyện hiện nay).

Đối với Trung tâm Y tế thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện hiện nay sẽ chuyển về Sở Y tế quản lý để tổ chức cung ứng dịch vụ theo khu vực liên xã, phường.

Duy trì các Trạm Y tế xã thuộc Trung tâm Y tế hiện nay hoặc sắp xếp các Trạm Y tế tại cấp xã cũ thành 01 Trạm Y tế tại cấp xã mới và có các điểm Y tế tại các xã cũ để phục vụ người dân.

Hai là, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, khoa học và công nghệ, sự nghiệp kinh tế khác (bao gồm Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp ở cấp huyện hiện nay).

Nghiên cứu sắp xếp thu gọn đầu mối giao cấp tỉnh quản lý và có hệ thống mạng lưới cung ứng dịch vụ sự nghiệp công theo khu vực liên xã, phù hợp với điều kiện, đặc điểm từng địa bàn.

Ba là, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực quản lý dự án, phát triển quỹ đất, giải phóng mặt bằng, quản lý chợ, bến xe.

Các địa phương căn cứ điều kiện, đặc điểm và khả năng bảo đảm tự cân đối nguồn thu của các hoạt động cung ứng dịch vụ sự nghiệp công để thành lập đơn vị sự nghiệp công lập ở cấp tỉnh (có cơ sở liên xã) hoặc cấp xã, bảo đảm các đơn vị sự nghiệp công lập khi được thành lập sẽ tự bảo đảm chi thường xuyên và thực hiện chức năng cung ứng dịch vụ sự nghiệp công thuộc các lĩnh vực này trên địa bàn.

Bốn là, đối với các đơn vị sự nghiệp công lập khác.

Đài Phát thanh – Truyền hình huyện được tổ chức lại thành đơn vị trực thuộc cơ quan Truyền thông đa phương tiện hoặc Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh, thực hiện chức năng cung ứng dịch vụ sự nghiệp truyền thông trên địa bàn khu vực liên xã

Các Trung tâm Văn hóa hoặc Trung tâm Văn hóa, Thể thao, Nhà Thiếu nhi… ở cấp huyện hiện nay được chuyển về cấp xã quản lý (nơi đặt trụ sở chính của các đơn vị này), thực hiện chức năng cung ứng dịch vụ sự nghiệp văn hóa, thể thao trên địa bàn xã, khu vực liên xã và các dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu trên địa bàn xã.

Các đơn vị hành chính cấp xã mới được thành lập 01 đơn vị sự nghiệp công lập để cung ứng các dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu trên địa bàn xã (trừ các xã đã có Trung tâm Văn hóa hoặc Trung tâm Văn hóa, Thể thao, Nhà Thiếu nhi… ở cấp huyện hiện nay đang đặt trụ sở chính tại xã mới).

Hướng dẫn sắp xếp, tổ chức lại mạng lưới đơn vị sự nghiệp, hoàn thành trước 15/6

Về tổ chức thực hiện, Ban Chỉ đạo yêu cầu các bộ, cơ quan ngang bộ ban hành Thông tư hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý đối với cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp xã phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, hoàn thành trước 15/6/2025.

Hướng dẫn sắp xếp, tổ chức lại mạng lưới đơn vị sự nghiệp công lập theo ngành, lĩnh vực từ trung ương đến cấp xã theo định hướng nêu trên để cung ứng dịch vụ sự nghiệp công khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, đặc biệt là cung ứng các dịch vụ sự nghiệp công cơ bản, thiết yếu, đáp ứng yêu cầu của người dân, bảo đảm không làm tăng đầu mối và số lượng người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước, hoàn thành trước 15/6/2025.

Các địa phương chủ động xây dựng phương án sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc phạm vi quản lý theo định hướng tại văn bản này và điều chỉnh kịp thời theo hướng dẫn của Bộ quản lý ngành, lĩnh vực, bảo đảm tổ chức triển khai đồng bộ với thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, kịp thời đáp ứng yêu cầu cung cấp dịch vụ sự nghiệp công trên địa bàn theo quy định.

Trong quá trình triển khai có những vướng mắc, khó khăn thì kịp thời báo cáo Ban Chỉ đạo của Chính phủ xem xét, giải quyết.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!