Đề nghị xây dựng kênh tiếp nhận thông tin và phản ánh cộng đồng về trợ giúp pháp lý

Phát biểu khai mạc, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và TGPL Vũ Thị Hường nhấn mạnh, trải qua gần 30 năm hình thành và phát triển, công tác TGPL ngày càng được hoàn thiện về mọi mặt. Luật TGPL năm 2006 và năm 2017 được ban hành thể hiện rõ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với công tác TGPL.

Đội ngũ trợ giúp viên pháp lý ngày càng được tăng cường về số lượng và nâng cao về chất lượng; các tổ chức TGPL, tư vấn pháp luật, tổ chức hành nghề luật sư ngày càng tham gia đông đảo vào các vụ việc TGPL. Quy trình thực hiện vụ việc ngày càng được hoàn thiện, hướng tới nâng cao chất lượng TGPL, bảo đảm quyền và lợi ích cho người nghèo và các đối tượng yếu thế.

Hội thảo nhằm chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn, nhận diện những vướng mắc trong quá trình triển khai các đạo luật liên quan đến TGPL, từ đó đề ra các giải pháp tháo gỡ.

Tại Hội thảo, bà Đỗ Thị Hải, Trợ giúp viên pháp lý, Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Hưng Yên cho biết: Trong 2 năm gần đây số vụ việc tham gia tố tụng tại Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh Hưng Yên đa số là các vụ án hình sự, đối tượng được trợ giúp pháp lý đa phần là trẻ em và người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến chưa 18 tuổi.

Toàn cảnh hội thảo.

Trong số đối tượng trẻ em có trường hợp là bị can, có trường hợp là bị hại trong vụ án xâm hại tình dục. Đây là những đối tượng yếu thế trong xã hội, khi thực hiện hành vi phạm tội hầu như họ không nhận thức được hành vi của mình là vi phạm pháp luật, chỉ khi bị cơ quan tố tụng bắt tạm giữ, tạm giam và khởi tố bị can họ mới biết là mình vi phạm pháp luật.

Chỉa sẻ kinh nghiệm tham gia tố tụng trong một vụ án trực tiếp trợ giúp pháp lý, bà Hải cho hay, trong thực tế việc tham gia tố tụng có thể gặp một số khó khăn vướng mắc xuất phát từ cả phía người tham gia tố tụng và các cơ quan tiến hành tố tụng.

Trong đó, phải kể đến khó khăn do nhiều người tham gia tố tụng thiếu hiểu biết pháp luật, dẫn đến việc không biết cách bảo vệ quyền lợi hoặc không hợp tác đúng cách với cơ quan tố tụng; khó khăn trong việc thu thập chứng cứ; quá tải công việc việc từ phía các cơ quan tiến hành tố tụng; thời gian giải quyết kéo dài, trong một số trường hợp, quá trình tố tụng có thể thiếu minh bạch, gây khó khăn cho người dân trong việc theo dõi, giám sát.

Vì vậy, bà Hải kiến nghị cần nâng cao nhận thức và năng lực cho người tham gia tố tụng; tăng cường chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong hoạt động tố tụng; hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật về tố tụng, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, khả thi, phù hợp với thực tiễn.

Đồng thời, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức; đi kèm với đó là tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá chất lượng; xử lý nghiêm minh, kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật, tiêu cực trong hoạt động tố tụng.

Theo đại diện Trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh Lạng Sơn, phụ nữ người dân tộc thiểu số là nhóm yếu thế cần được quan tâm đặc biệt. Trong công tác trợ giúp pháp lý cho phụ nữ người dân tộc thiểu số, nổi lên những khó khăn như trình độ học vấn thấp, hiểu biết pháp luật hạn chế là nguyên nhân khiến cho họ dễ bị người khác xúi giục hoặc hiểu sai quy định của pháp luật.

Thêm vào đó, phong tục tập quán còn lạc hậu và định kiến về giới còn sâu sắc. Do ảnh hưởng của phong tục tập quán, nhiều chị em phụ nữ không dám trình bày vấn đề cá nhân, đặc biệt là các vụ bạo lực gia đình, những vấn đề nhạy cảm.

Khi có vướng mắc phát sinh, họ thường lựa chọn cách giải quyết theo thói quen và phong tục, đây là một rào cản lớn trong quá trình người dân tiếp cận và yêu cầu trợ giúp pháp lý.

Trong khi đó, nguồn nhân lực hiện nay của Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Lạng Sơn còn mỏng, khối lượng công việc lớn, sở lượng vụ việc trợ giúp pháp lý thụ lý tăng qua các năm.

Vì vậy, đơn vị này đề nghị Cục Phổ biến giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) hỗ trợ xây dựng, tăng cường hỗ trợ tài liệu truyền thông bằng song ngữ (tiếng Việt – tiếng dân tộc) bao gồm những hình ảnh, ví dụ minh họa dễ hiểu nhằm lan tỏa rộng rãi chính sách trợ giúp pháp lý, phù hợp với từng đối tượng được trợ giúp pháp lý.

Bên cạnh đó, tăng cường tập huấn chuyên sâu cho đội ngũ trợ giúp pháp lý về kỹ năng thực hiện trợ giúp pháp lý trong các vụ việc có yếu tố là người dân tộc thiểu số, yếu tố giới, kỹ năng làm việc với phụ nữ là người là người dân tộc thiểu số, lồng ghép vấn đề giới, tâm lý và giao tiếp liên văn hóa nhằm nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ cho người thực hiện trợ giúp pháp lý, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động trợ giúp pháp lý.

Nghiên cứu xây dựng kênh tiếp nhận thông tin và phản ánh cộng đồng về trợ giúp pháp lý tại các địa phương để dễ dàng phát hiện, tiếp cận với nhu cầu trợ giúp pháp lý của người dân tộc thiểu số, bảo đảm 100% người thuộc diện trợ giúp pháp lý được trợ giúp pháp lý khi có nhu cầu…