Đề xuất xây dựng ngân hàng đề thi tốt nghiệp và bỏ kỳ thi tuyển sinh lớp 10

Dưới đây là bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm riêng của Thạc sĩ Nguyễn Quang Thi, giáo viên Trường THPT Bảo Lộc, Lâm Đồng:

Còn khoảng thời gian ngắn nữa là năm học 2025-2026 bắt đầu. Đây là năm học mà học sinh đã hoàn thành vòng 1 chương trình cải cách và các em khóa sau tiếp tục thi tốt nghiệp THPT theo chương trình mới. Trước thềm năm học mới, tôi có hai đề xuất.

Bộ GD-ĐT cần xây dựng ngân hàng đề

Chúng ta biết rằng, đề thi tốt nghiệp THPT môn Toán năm nay là khó đối với học sinh. Hầu hết giáo viên ôn tập cho học sinh đều dựa trên đề minh họa của Bộ. Do tự biên soạn nên không phổ quát và có tính chủ quan theo lối mòn dẫn đến không đầy đủ dạng nên kết quả thấp là hiển nhiên. Muốn ôn tập hiệu quả thì giáo viên phải có nguồn đề, nên tôi đề xuất Bộ xây dựng ngân hàng đề.

Trong ngân hàng đề gồm có: Đề kiểm tra giữa kỳ, cuối kỳ từ lớp 1 đến lớp 12 của tất cả các môn. Ngân hàng đề sẽ giúp giáo viên trên toàn quốc có cơ hội trao đổi kinh nghiệm và tiệm cận mặt bằng chung khi giảng dạy; học sinh có nguồn để ôn tập và tự bổ trợ kiến thức; nhiều trường dựa vào đó để biên soạn đề cho phù hợp và thu hẹp về trình độ giữa các vùng miền.

Về hình thức biên soạn đề, theo tôi, Bộ cần đưa ra ma trận đề giáo viên tự soạn để đưa lên ngân hàng đề. Bộ thành lập ban chuyên môn thẩm định, những đề đạt yêu cầu mới được sử dụng. Muốn ngân hàng được duy trì, Bộ phải trả tiền cho đề đạt yêu cầu. Nếu ngân hàng đề ra đời, tôi tin giáo viên tham gia rất đông.

Trước khi thành lập ngân hàng đề, Bộ cần có ma trận đề và tôi mạnh dạng đề xuất ma trận đề môn Toán lớp 12 như sau:

Phần I có 12 câu tương ứng 3 điểm thì ra toàn bộ trong chương trình lớp 12 với yêu cầu nhận biết và thông hiểu. Cụ thể: Chương 1 (ứng dụng đạo hàm và khảo sát hàm số) gồm 3 câu; chương 2 (Vectơ và hệ tọa độ trong không gian) 1 câu; chương 3 (Thống kê) 2 câu; chương 4 (Nguyên hàm, tích phân và ứng dụng) 3 câu; chương 5 (Phương trình đường thẳng, mặt phẳng và mặt cầu) 2 câu; chương 6 (Xác suất) 1 câu.

Phần II có 4 câu lớn tương ứng 4 điểm với yêu cầu đặt ra là thông hiểu và vận dụng thấp. Cụ thể: có hai câu thuộc chương trình lớp 12 với mức độ vận dụng thấp và thuộc kiến thức của chương 1, chương 4, chương 5, chương 6. Hai câu còn lại là mức độ thông hiểu và trong phạm vi chương trình lớp 11 với kiến thức: Cấp số cộng, cấp số nhân; phương trình lượng giác; giới hạn hàm số, hàm số liên tục; thể tích khối chóp, khối đa diện, đường thẳng song song với mặt phẳng, đường thẳng vuông góc với mặt phẳng.

Phần III có 6 câu tương ứng 3 điểm và yêu cầu vận dụng cao với mục đích xét tuyển đại học. Cụ thể: ra 1 câu về khoảng cách của lớp 11, 5 câu thuộc chương trình lớp 12 và theo dạng câu hỏi toán thực tế. Trong 6 câu này phải chọn 1 câu thật sắc mang tính tư duy sáng tạo và tìm tòi nhằm hạn chế điểm 10.

Tóm lại, một đề thi thành công là khi điểm 10 và điểm liệt chỉ đếm trên đầu ngón tay, điểm trung bình dao động từ 5 điểm đến 5,5 và phổ điểm nhiều nhất là 6-7.

Một kỳ thi thành công khi phổ điểm các môn phải tương đương nhau, việc có môn khó môn dễ dẫn đến khó khăn trong xét tuyển về các tổ hợp. Muốn vậy, ban ra đề phải chuẩn hóa bằng thử nghiệm thực tế qua nhiều đối tượng học sinh và nhiều lần thực hiện.

Cấu trúc đề thi cần thể hiện tính ổn định nhiều năm để khỏi gây ngỡ ngàng cho giáo viên và học sinh.

Bỏ kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 được không?

Ai cũng biết, hầu hết học sinh và phụ huynh mong muốn con mình được học lớp 10 trường công lập. Nhiều năm qua, kỳ thi tuyển vào lớp 10 ở một số địa phương rất khắc nghiệt và cạnh tranh hơn cả đại học. Học sinh muốn vào trường công lập phải tham gia kỳ thi tuyển sinh do Sở GD-ĐT tổ chức. Ngay từ đầu năm học lớp 9 đã thấy sức nóng của áp lực là do tỷ lệ chọi cao dẫn đến căng thẳng và lo âu. Trên diễn đàn Quốc hội, một số đại biểu đã nêu ra vấn đề này.

Mặt khác, khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, mỗi xã phường hầu như có ít nhất một trường THPT, nên học sinh thuộc địa bàn nào thì học trên địa bàn đó. Một trường học (trừ trường chuyên) phải có học sinh giỏi và khá, học sinh đạt và chưa đạt, đòi hỏi giáo viên phải cố gắng và thích ứng từng đối tượng này mới gọi là dạy học. Mặt khác, nhiều phụ huynh mong muốn bỏ thi tuyển sinh vào lớp 10, thay vào đó là xét tuyển để con họ khỏi vất vả.

Theo tôi, nên tuyển sinh vào lớp 10 bằng phương án xét tuyển vì có nhiều ưu điểm. Trước hết, việc này giảm áp lực học tập cho học sinh. Ở bậc THCS, học sinh trải qua nhiều bài kiểm tra thường xuyên, giữa kỳ, định kỳ và học bạ là cơ sở để xét tuyển, đỡ tốn kém kinh phí cho địa phương. Hiện nay, tôi thấy một địa phương (cũ) là Cà Mau, Gia Lai, Vĩnh Long và Lâm Đồng tuyển sinh lớp 10 bằng phương án xét tuyển. Riêng tỉnh Lâm Đồng (cũ) trên 10 năm sử dụng phương án này và có kết quả tốt nghiệp THPT ở thứ hạng cao. Điều quan trọng là tổ chức dạy học như thế nào để đạt kết quả cao chứ không phải vì thi hay không.

Tóm lại, tuyển sinh vào lớp 10 bằng phương án xét tuyển thì mỗi địa phương phải xây dựng đề án sao cho phù hợp, học sinh thuộc phường xã nào thì học trên phường xã đó. Trường học chịu trách nhiệm về kết quả giảng dạy của trường mình trước lãnh đạo Sở.

Lịch tựu trường của học sinh 34 tỉnh, thành năm học 2025-2026

Đa số các địa phương tổ chức tựu trường năm học 2025-2026 trong khoảng ngày 25-29/8. Riêng học sinh lớp 1, lớp 9 và lớp 12 tựu trường sớm hơn mốc này khoảng một tuần.

Bộ trưởng GD-ĐT: Năm học mới sẽ triển khai rất nhiều quyết sách lớn

Đó là chia sẻ của Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn tại ngày làm việc thứ hai Hội nghị Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo năm 2025, diễn ra ngày 29/7.

Chương trình 15 môn học tại các trường chuyên được Bộ GD-ĐT xây mới ra sao?

Bộ GD-ĐT vừa giới thiệu dự thảo thông tư quy định Chương trình giáo dục nâng cao các môn chuyên dành cho trường THPT chuyên.