Doanh nghiệp công nghệ thế hệ mới phải dựa trên tri thức và khát vọng lớn

Tập đoàn Công nghệ CMC vừa chính thức ra mắt Công ty CMC OpenAI (C-OpenAI). Phát biểu tại sự kiện này, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, CMC-OpenAI là một mô hình doanh nghiệp công nghệ phù hợp với kỷ nguyên phát triển dựa trên tri thức.

Một quốc gia phát triển là một quốc gia mà 80% tài sản là tải sản vô hình, là tài sản trí tuệ. Một quốc gia kém phát triển thì tới 80% là tài sản vật chất, tài sản vật lý. Việt Nam chúng ta đã bước vào một giai đoạn mới, giai đoạn phát triển dựa trên tài sản trí tuệ. Bộ Khoa học và Công nghệ khuyến khích các doanh nghiệp khoa học công nghệ được thành lập mới sẽ dựa trên mô hình này, mô hình kết hợp giữa vốn và tri thức, giữa tài sản vật chất và tài sản trí tuệ.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, CMC-OpenAI là một mô hình doanh nghiệp công nghệ phù hợp với kỷ nguyên phát triển dựa trên tri thức.

“Một doanh nghiệp khởi sự với 50 triệu USD nhưng có khát vọng trở thành một công ty có giá trị thị trường 5 tỷ USD trong vòng 5 – 10 năm tới, ghi tên mình trên bản đồ công nghệ toàn cầu, là một khát vọng lớn. Chưa có một doanh nghiệp lớn nào khởi nghiệp mà không có một giấc mơ lớn, một khát vọng lớn. Mục tiêu lớn là ngôi sao dẫn lối, không có ngôi sao dẫn lối, chúng ta sẽ dễ lạc lối, dễ mất niềm tin. C-OpenAI có một khát vọng lớn, điều này thật đáng khích lệ”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Cũng theo Bộ trưởng, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư, điểm đặc biệt là sự cân bằng giữa quyền lực của các tập đoàn công nghệ lớn (big tech) với lợi thế của các doanh nghiệp, quốc gia am hiểu ngôn ngữ, văn hóa, dữ liệu địa phương. Đây là cơ hội cho những “gã khổng lồ bé nhỏ” – doanh nghiệp tuy quy mô vừa nhưng nắm trong tay dữ liệu bản địa và am hiểu bối cảnh. Công nghệ có thể mang tính toàn cầu, nhưng dữ liệu và ứng dụng lại mang tính địa phương. Do đó, các ứng dụng chuyên ngành phục vụ quốc gia cần được phát triển trên nền tảng AI Việt Nam, bảo đảm chủ quyền công nghệ và phù hợp nhu cầu thực tiễn.

C-OpenAI ra đời, mang lợi thế của một doanh nghiệp Việt Nam: Dữ liệu Việt Nam, các bài toán Việt Nam, mã nguồn mở AI và đặc biệt là trí tuệ con người Việt Nam thông minh, linh hoạt, giàu khả năng thích ứng. Đây chính là lợi thế cạnh tranh bền vững trong bối cảnh công nghệ toàn cầu biến đổi nhanh chóng.

Bộ trưởng cho rằng, việc đặt cược vào AI là quyết định chiến lược đúng đắn của CMC. AI được dự báo sẽ nâng năng suất lao động toàn cầu thêm 1,5% mỗi năm trong nhiều thập kỷ tới, mức tăng tương đương tác động mà điện mang lại trong thế kỷ XX. Ước tính đến năm 2030, AI có thể đóng góp 16 nghìn tỷ USD vào GDP toàn cầu, vượt cả quy mô GDP Trung Quốc hiện nay. Không còn nghi ngờ, AI chính là công nghệ then chốt của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Việt Nam đang chuẩn bị kỷ niệm 80 năm độc lập, sau hơn nửa thế kỷ chiến tranh và cấm vận, chúng ta chỉ có 30 năm hòa bình để kiến thiết đất nước. Trước mắt, chỉ còn 20 năm để trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao, sánh vai cường quốc năm châu như khát vọng Bác Hồ hằng mong. Để đạt được, ngoài hòa bình, ổn định và quyết tâm, chúng ta phải biết tận dụng thời cơ lịch sử, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Nếu ba cuộc cách mạng trước, Việt Nam không thể tham gia vì chiến tranh, thì nay cơ hội đã mở ra, với AI là công nghệ trung tâm, tương tự vai trò của động cơ hơi nước, điện, hay máy tính cá nhân trong các cuộc cách mạng trước.

Theo Bộ trưởng, CMC chọn phát triển AI dựa trên mã nguồn mở. Đây là định hướng chiến lược vì tương lai AI không chỉ do các tập đoàn khổng lồ kiểm soát, mà còn phụ thuộc vào cộng đồng mã nguồn mở và các doanh nghiệp ở từng quốc gia. Không một công ty nào, dù lớn đến mấy, có thể giải quyết mọi bài toán. Công nghệ mở là chìa khóa để khai phóng sáng tạo, hạ giá thành và mở rộng khả năng tiếp cận cho mọi người.

Công nghệ số đã trở thành nền tảng kinh tế – xã hội, là “không khí” của đời sống hiện đại. Để công nghệ rẻ và phổ cập như không khí, cần phát triển theo hướng mở: Mã nguồn mở, chuẩn mở, kiến trúc mở và văn hóa mở. Chỉ khi công nghệ mở, các quốc gia mới có thể kiểm soát, đảm bảo an ninh và niềm tin. Không còn chuyện mua một “hộp đen” (Black Box) từ nước khác mà không kiểm soát được. Đây cũng là lý do nhiều quốc gia hiện chỉ chấp nhận mua công nghệ mở cho hạ tầng nền tảng như 5G, AI.

Sáng tạo vĩ đại nhất là sáng tạo của toàn dân. Mỗi người, mỗi tổ chức đều hiểu rõ nhất vấn đề của mình và có thể giải quyết nếu có công cụ mở. Công nghệ mở cho phép mọi người đứng trên vai nhau để sáng tạo, tạo ra mặt bằng phát triển cao hơn. Tương tự, dữ liệu được ví như dầu mỏ, tài nguyên quý nhất của thời đại số. Giá trị mới chỉ xuất hiện khi dữ liệu được khai thác, chia sẻ. Với Việt Nam, mở dữ liệu, phát triển phần mềm nguồn mở chính là con đường nhanh nhất để từ một quốc gia đi sau trở thành quốc gia công nghệ, vừa hưởng lợi từ tri thức toàn cầu vừa đóng góp trở lại cho nhân loại.

“Với một nước đi sau như Việt Nam chúng ta mà muốn đi trước thì phải đứng trên vai những người khác. Việc lựa chọn phát triển công nghệ mở, lựa chọn phát triển phần mềm nguồn mở, lựa chọn mở dữ liệu để các cá nhân, doanh nghiệp tham gia sáng tạo giá trị mới là định hướng của chúng ta. Với định hướng này, Việt Nam sẽ phát triển thành quốc gia công nghệ, dựa trên và thừa hưởng tri thức nhân loại nhưng cũng đóng góp cho tri thức nhân loại”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.