Động đất mạnh trên 8,7 độ ở Kamchatka (Nga): Nhật Bản, Mỹ, Úc và nhiều nước cảnh báo sóng thần

Theo thông báo từ Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), trận động đất xảy ra lúc 11h30 sáng (giờ địa phương), với tâm chấn cách thành phố Petropavlovsk-Kamchatsky khoảng 136 km về phía đông nam, ở độ sâu khoảng 19 km. Trận động đất khiến đồ đạc đổ vỡ, nhiều nơi mất điện, thông tin liên lạc bị gián đoạn. Người dân hoảng loạn lao ra đường trong khi chính quyền Nga phát đi cảnh báo sóng thần ngay sau đó, bao gồm cả tại vịnh Avacha và các khu vực ven biển lân cận. Cường độ rung chấn tại khu vực tâm chấn được đánh giá ở cấp 8 theo thang đo địa chấn nội địa của Nga.

Trận động đất mạnh xảy ra ngoài khơi Kamchatka của Nga vào sáng 30/7.

Tại thị trấn cảng Severo-Kurilsk với khoảng 2.000 cư dân, sóng thần đã tràn vào, gây ngập lụt nghiêm trọng ở nhiều khu vực. Các đoạn video lan truyền trên mạng xã hội ghi lại cảnh nước biển dâng cao đột ngột, cuốn trôi đường phố, xe cộ và tràn vào nhà dân. Toàn bộ người dân thị trấn đã được sơ tán khẩn cấp. Dù chưa ghi nhận thiệt hại về người, chính quyền địa phương xác nhận một trường mẫu giáo trong khu vực đã bị hư hại. Thống đốc vùng Kamchatka, ông Vladimir Solodov, cảnh báo rằng, dư chấn có thể kéo dài nhiều ngày tới và khuyến cáo người dân không quay về khu vực ven biển.

Ngay sau khi thông tin về trận động đất được công bố, Nhật Bản đã kích hoạt hệ thống cảnh báo sóng thần trên toàn bộ bờ biển Thái Bình Dương. Cơ quan Khí tượng Nhật Bản phát đi cảnh báo sóng thần với khả năng các đợt sóng cao tới 3 mét có thể ập vào từ Hokkaido đến tỉnh Wakayama trong khoảng thời gian từ 10h đến 11h30 sáng. Truyền hình NHK cho biết các đợt sóng đầu tiên đã xuất hiện tại Hokkaido với độ cao 30 – 40 cm, ghi nhận tại các khu vực Tokachi, Nemuro, Kushiro, Erimo và Hamaka. Một số công trình ven biển đã bị nước cuốn trôi.

Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru trong bài phát biểu trên truyền hình kêu gọi người dân giữ bình tĩnh và nhanh chóng di chuyển đến nơi cao hơn. Ông cam kết chính phủ sẽ huy động toàn bộ lực lượng và thiết bị cần thiết để bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân. Đáng chú ý, toàn bộ công nhân tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi đã được sơ tán theo quy trình phòng ngừa rủi ro, dù công ty vận hành TEPCO khẳng định chưa phát hiện sự cố bất thường nào tại đây.

Tại Hoa Kỳ, Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Quốc gia đã phát đi cảnh báo khẩn cấp cho toàn bộ bờ Tây nước này, bao gồm các bang California, Oregon, Washington và Alaska, cùng với British Columbia (Canada). Riêng tại bang Hawaii, hệ thống còi báo động đã được kích hoạt, người dân tại các khu vực ven biển, đặc biệt là trên đảo Oahu, đã được yêu cầu sơ tán ngay trong ngày 29/7 (giờ địa phương). Sóng thần được dự báo có thể đến Hawaii vào lúc 19h17 cùng ngày. Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng đăng tải thông điệp trên nền tảng Truth Social, khuyến nghị người dân tại Hawaii, Alaska và các bang ven Thái Bình Dương cần theo dõi chặt chẽ các chỉ dẫn từ chính phủ và lực lượng ứng phó thảm họa.

Không dừng lại ở đó, làn sóng cảnh báo còn lan rộng đến khu vực phía nam Thái Bình Dương. Đài Loan (Trung Quốc) lập tức ban hành cảnh báo sóng thần, dự báo các đợt sóng sẽ ảnh hưởng đến khu vực ven biển nước này vào đầu giờ chiều. Người dân tại các khu vực bờ biển được yêu cầu tránh xa khu vực nguy hiểm và tạm ngừng các hoạt động đánh bắt, bơi lội hay đi lại gần biển.

Tại châu Đại Dương, Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương dự đoán rằng bờ biển phía đông nước Úc có thể ghi nhận các đợt sóng cao từ 0,3 đến 1 mét. Tuy vậy, đến thời điểm hiện tại, Cục Khí tượng Úc vẫn chưa phát đi cảnh báo chính thức. Trong khi đó, Cơ quan Quản lý Tình trạng Khẩn cấp Quốc gia New Zealand (NEMA) cảnh báo rằng dù chưa cần sơ tán, các dòng chảy mạnh và bất thường do sóng thần có thể cực kỳ nguy hiểm đối với người bơi lội, câu cá hay các hoạt động ven biển. NEMA khuyến nghị người dân sống gần biển tránh xa bãi biển, bến tàu và cửa sông, đồng thời đặc biệt cảnh giác trong thời gian từ nửa đêm đến rạng sáng 31/7.

Động đất 8,7 độ richter ở Kamchatka gây sóng thần, cảnh báo sóng thần ở một loạt nước. Ảnh: NOAA

Tại các đảo và lãnh thổ nhỏ ở Thái Bình Dương, cảnh báo cũng được ban hành. Chính quyền Saipan, thủ phủ của quần đảo Bắc Mariana yêu cầu cư dân tại khu vực ven biển Beach Road và Garapan chuẩn bị sơ tán. Trên đảo Guam, người dân được khuyến cáo rời xa bờ biển ít nhất 30 mét và tìm nơi trú ẩn ở độ cao trên 15 mét. Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Mỹ cũng cho biết, Ecuador – quốc gia Nam Mỹ nằm xa tâm chấn nhưng trong vùng lan truyền sóng có nguy cơ chịu ảnh hưởng bởi các đợt sóng cao trên 3 mét, tùy thuộc vào địa hình và cấu trúc bờ biển.

Liên quan đến trận động đất chính, USGS cho biết đã ghi nhận ít nhất 6 dư chấn mạnh khác tại khu vực Kamchatka, với cường độ dao động từ 5,4 đến 6,9 độ. Giới chuyên gia địa chấn cho rằng chuỗi dư chấn này có thể kéo dài trong nhiều ngày tới và tiếp tục làm tăng nguy cơ về các đợt sóng thần tiếp theo. Vì vậy, các nước quanh Thái Bình Dương vẫn duy trì tình trạng cảnh báo cao nhất, đồng thời khuyến cáo người dân không chủ quan, kể cả khi đợt sóng đầu đã rút đi.

Hiện chưa ghi nhận thương vong nào trên diện rộng, song thiệt hại kinh tế và nguy cơ tiếp theo vẫn là mối lo ngại lớn. Các lực lượng cứu hộ, đội ứng phó khẩn cấp, cũng như cơ sở y tế tại nhiều quốc gia đã được đặt trong tình trạng sẵn sàng 24/7.

Trận động đất lần này được coi là mạnh nhất từng xảy ra tại Kamchatka kể từ năm 1952, và cũng là một trong những trận động đất có phạm vi ảnh hưởng rộng nhất kể từ sau thảm họa sóng thần ở Nhật Bản năm 2011. Các chính phủ trong khu vực tiếp tục theo dõi sát tình hình, duy trì liên lạc và chia sẻ thông tin với nhau để ứng phó hiệu quả với mọi kịch bản khẩn cấp có thể xảy ra trong những giờ tới.

P.T (t/h)